شارپرێس:
دانوستانە ئەتۆمییەكانی نێوان ئێران و ئەمریكا لە نێوان بەرزبوونەوەی ئاستی گرژییەكان و هەڕەشە و لێدوانە توندەكان و پەرەسەندنە نوێیەكان چاوەڕێدەكرێت بچێتە قۆناغێكی نوێوە.
لە كاتێكدا تاران پێداگری لەسەر مافی پیتاندنی یۆرانیۆم دەكات و داوای گەرەنتی كۆنكرێتی دەكات بۆ هەڵگرتنی سزاكان، بەڵام دیارە واشنتۆن سەپاندنی مەرجەكان لەلایەن ئێرانەوە بە ناڕاست دەزانێت بەرامبەر بە پێگەی خۆی.
لەم چوارچێوەیەدا باسكردن لە بژاردەی سەربازی لە زیادبووندایە، فەرماندەیی ناوەندی ئەمریكا ئامادەیی تەواوی خۆی بۆ سیناریۆكانی پەرەسەندن و گرژییەكان ڕاگەیاند، وتی "ئێمە بژاردەی سەربازی بەرفراوانمان هەیە ئەگەر دانوستانەكان شكست بهێنن".
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا، سەرەڕای گومانەكانی لە ئەگەری گەیشتن بەرێككەوتن لەدانوستانەكان، ئاماژەی بە بەدیلێكی "زۆر خراپ" كرد ئەگەر ڕێككەوتنێك نەكرێت، وتی، ئەنجامەكەی مەترسیدار دەبێت.
شارەزایان: ترەمپ ناچێتە شەڕەوە، بەڵام پەیامی سەربازی ئامادەیە
موهەنەد عەزاوی، شارەزای پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان پێی وایە بارودۆخی ئێستا ئاڵۆز و تێكەڵاوە، پەیامە سەربازییەكان لەگەڵ قسەی سیاسیدا تێكەڵبوون.
جەختی لەوەش كردەوە كە "ئەمریكا خاوەنی ئامرازی ڕێگریكردنە، بەڵام دۆناڵد ترەمپ مەیلی بەكارهێنانی هێزی سەربازی نییە، فشاری سیاسی و سزاكانی پێ باشترە".
عەزاوی دەشڵێت، "فەرماندەیی ناوەندیی ئەمریكا ئامادەیی خۆی زیادكردووە پێش ئەوەی بایدن پۆستەكەی جێبهێڵێت، كۆكردنەوەی هێزەكانیش تەنها نیشاندانی هێز نییە، بەڵكو ئامادەیی ڕاستەقینەیە، تەنانەت ئەگەر مەبەستی ڕاستەقینە شەڕیش نەبێت".
عەزاوی پێی وایە دوودڵی ئەمریكا بوار بە ئێران دەدات بۆ مانۆڕكردن و تاران لەسەر چەندین ئامرازی خۆی كاردەكات لە توانا ئەتۆمییەكانەوە تا دەگاتە مووشەك و بریكاری ناوچەیی.
ئەو دەڵێت "هێزی هەڕەشەكردن بەبێ جێبەجێكردن بە تێپەڕبوونی كات كاریگەرییەكانی لەدەست دەدات، ئەمەش ڕاستییەكە تاران بە باشی لێی تێدەگات".
لای خۆیەوە، محەممەد ساڵح سەدقیان، شرۆڤەكاری سیاسی ئێرانی لە میانی چاوپێكەوتنێكدا جەختی لەوە كردەوە "ئێران بە بڕیاری پاراستنی مافی پیتاندنی یۆرانیۆم دەچێتە خولی نوێی دانوستانەكانەوە"، ئاماژەی بەوەشكرد "تاران لەسەر ئەم مافە سازش ناكات و ناتوانرێت بكرێتە موزایەدە".
سەدقیان ڕوونیشیكردەوە، ئەوەی ئێستا شاهیدی دەبین، ناكۆكیی واشنتۆن و تارانە، كە هەر لایەنێك هەوڵی لاوازكردنی ئەویتر دەدات.
وتیشی: ئێرانییەكان دەیانەوێت نیگەرانییەكانی ڕۆژئاوا هێور بكەنەوە بەبێ ئەوەی ئیمتیازاتی جەوهەری دەست بخەن.
ئەو شرۆڤەكارە ئێرانییە ئاماژەی بەوەدا كە كاتی قۆناغی داهاتووی دانوستانەكان كە لە شاری مەسقەت بەڕێوەدەچێت، گرنگییەكی ڕەمزی هەیە لە پەیوەندی لەگەڵ ئەو وادە دوو مانگییەی كە ترەمپ ڕایانگەیاندووە، لە كاتێكدا تاران هەوڵدەدات كاتەكە بۆ فشاری سیاسی و تاكتیكی بقۆزێتەوە.
ئێران دوودڵی ئەمریكا دەقۆزێتەوە
لای خۆیەوە تۆم حەرب، بەڕێوەبەری هاوپەیمانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی ئەمریكی ڕایگەیاند، ئێران سەرمایەگوزاری لە سەرلێشێواویی ئیدارەی ئەمریكا و نەبوونی هەماهەنگی یەكلاكەرەوە لەگەڵ ئیسرائیل دەكات.
ئاماژەی بەوەشكرد، تاران بە دوای دەستكەوتنی كات و تێپەڕاندنی ڕێككەوتنە لەسەر مەرجەكانی خۆی.
حەرب وتی "تاران هاوكێشەیەكی قورس دەخاتە بەردەم واشنتۆن، یان ڕێككەوتن لەسەر مەرجەكانی، یان گەڕانەوە. ئەوەش گرەوكردنی تارانە لەسەر ئەوەی واشنتۆن لە ئێستادا ئامادە نییە بۆ تێچووی بژاردەیەكی سەربازی بەرفراوان".
حەرب جەختی لەوە كردەوە كە هەر ئیمتیازێكی ئەمریكی بەبێ گەرەنتییەكی پتەو بۆ ئاسایشی ئیسرائیل "دەرگای ڕووبەڕووبوونەوەیەكی ئاڵۆز دەكاتەوە"، رونیشیكردەوە "فشاری ئیسرائیل ئەمڕۆ ئەوەیە كە بژاردەی سەربازی لەسەر مێز بهێڵێتەوە و ڕێگری لە هەر ڕێككەوتنێك بكات كە نیگەرانییە ئەمنییەكان چارەسەر نەكات".
ئیسرائیل و ئەمریكا
پەیوەندییەكانی ئەمریكا و ئیسرائیل سەبارەت بە پرسی ئێران دۆخێكی گرژیی شاراوە بەخۆیەوە دەبینێت. لە كاتێكدا واشنتۆن وا دیارە پابەندە بە پڕۆسەی دانوستانەكانەوە، تەلئەبیب پێداگری لەسەر ئەوە دەكات كە "كات تەواو دەبێت" و بەرنامە ئەتۆمییەكەی ئێران لە خاڵی نەگەڕانەوە نزیك دەبێتەوە.
وتەبێژی حكومەتی ئیسرائیل رایگەیاندووە، وڵاتەكەی سوورە بۆ ڕێگریكردن لە ئێران بۆ بەدەستهێنانی چەكی ئەتۆمی و ئاماژەی بەوەدا كە "ئێران بە پشتیوانیكردنی بریكارە چەكدارەكان لە غەززە و لوبنان و یەمەن شەڕێكی ناوچەیی دژی ئیسرائیل بەڕێوەدەبات".
لەگەڵ پەرەسەندنی قسەكردن لەسەر بژاردەیەكی سەربازی، پرسیارێكی چارەنووسساز دێتە ئاراوە: ئایا ئێمە لە لێواری ڕووبەڕووبوونەوەی ئاشكراداین، یان سیناریۆكانی دیكە هاوسەنگییەكی نوێ دەسەپێنن؟
موهەند عەزاوی پێی وایە "نزیكترین سیناریۆ بەردەوامی دانوستانەكانە، بەڵام "هێرشە ئاسمانییەكانی ئیسرائیل بۆ سەر ژێرخانی بەرگری ئێران سەلماندوویانە كە تاران بەرگری كاریگەری نییە، بەتایبەتی لە دژی سیستەمی مۆدێرن".
عەزاوی هەروەها هۆشداری دەدات لە "مەترسییەكی حیسابكراو كە ڕەنگە ئیسرائیل بیگرێتەبەر"، بەتایبەتی ئەگەر فشارە دیپلۆماسییەكان نەتوانن ڕێگری لە بەرنامە ئەتۆمییەكەی ئێران بكەن، یان ئەگەر هێرشەكانی بریكارەكان بەبێ وەڵامدانەوەی ڕێگریكردن بەردەوام بن.
ئەوەش لەكاتێكدا بەگوێرەی راپۆرتی رۆیتەرز ئەمریكا ئامادەكاری دەكات بۆ چۆڵكردنی باڵیۆزخانەكەی لە بەغدا و كەمكردنەوەی كارمەند و بنەماڵەی سەربازەكانی لە بەحرێن و كوێت بەهۆی مەترسییە ئەمنییەكانی ناوچەكەوە.
ئ.ه
