شارپرێس:
چەند جۆرێك خواردن ‌و خواردنەوە هەیە، كە دەبنە هۆی ژانە سەر، ئەوانیش خۆی لە گۆشتی ئامادەكراو لەقتونراو بەشێك لەمزرەمەنییەكان.

دكتۆر لی پیترلین بەڕێوبەری توێژینەوەی ژانە سەر لەزانكۆی جۆنس هۆپكنس ئاماژەی بەوە داوە، كە ئەگەر ژانە سەركەت زۆر بەئازار نەبوو، ئەوە دەكرێت بەتەواوی خۆت ڕزگاربكەیت لەو هۆیانەی، كە دەبێتە هۆی ئەو ژانە سەرە، كە كێشەی سەرەكیش خواردنە هەستیارەكانە.

ئەو دكتۆرە ئاماژە لەوەش دەدات، كە زۆربەی زانیارییەكان لەڕێگای چاودێریكردنی نەخۆشەكانەوە دەستكەوتوون‌و لەئەنجامدا ئاشكرابوون، چەند خواردن‌و خواردنەوەیەك دەبنە هۆی ژانە سەر.

خواردنەوە كحولییەكان
بەپێی دوو لێكۆڵینەوەی توێژەرانی بەرازیلی شەرابی سوور، بەتایبەتی ئەوانەی ماددەی كحولی زۆریان تێدایە، دەبێتە هۆی ژانە سەرەو رەنگە سەربكێشێت بۆ لاسەرئێشە، كە بەشەقیقەش ناودەبرێت.

هەر بەپێی توێژینەوەكە، مادە كحولییەكان بەرێژەی 30 لەسەدا دەبێتە هۆی تووشبوون بە ژانە سەر، كە هەندێك لەپسپۆڕان پێیان وایە پێكهاتەی شەراب وەك تەنین و فلاڤۆن هۆكاری سەرەكین بۆ ئەو نەخۆشییە.

كافایین
كاتێك كەتووشی ژانە سەر دەبێت، خەیاڵت لای ئەوە قاوە، یان چا، یان سۆدە بخۆیتەوە، لەكاتێكدا زۆر خواردنەوەی ئەوانە دەبێتە ژانە سەر، چونكە كافایین كار دەكاتە سەر ئەو خانانەی مێشك پەیوەندییان بەژانە سەرەوە هەیە.

پەنیرە كۆنەكان
بەتایبەتی ئەو پەنیرانەی ماوەیەكی زۆرە هەڵگیراون‌و خواستێكی زۆریان لەسەرە، دەبێتە هۆی ژانە سەر.

پەنیری جۆری gorgonzola، كە جۆرە بەنیرێكی ئیتالییە، پەنیری،  camembert كە جۆرە پەنیرێكی فەرەنسییە،  cheddar ، كە جۆرە پەنیرێكی بەریتانییەن، ئەو پەنیرە كۆنانەن ژانە سەری قورسی بەدواوە دێت، ئەوەش دوای خواردنیان.

هەرچەندە توێژەران لەوە زۆر دڵنیا نین، بەڵام جەختیانكردووەتەوە، بەهۆی بوونی مادەی تیرامین لەپەنیرە كۆنەكان، كە كارلێك لەگەڵ مادەی نیورۆترانسمیت دەكات، ژانە سەری بەدواوە دێت.

گۆشتی ئامادەكراو (گۆشتی قوتوو)
بەقسەی ڕێبیكا تراوب پزیشكی نەخۆشیهییەكانی دەمار گۆشتی سۆسەج تەنانەت ئەو لەفەیەی بۆ ژەمی نیوەڕۆش دەخورێت، ئەگەری تووشبوونی بەژانە سەر هەیە، ئەوەش بەهۆی بوونی مادەی نیتراتی سۆدیۆم لەو گۆشتانە.

وەرگێڕان: ئەحمەد ن محەمەد