شارپرێس: نیقاش لەگەڵ ئەوەی خەڵكێكی زۆر رەخنە لەدەسەڵاتداران‌و سیستەمی فەرمانڕەوا دەگرن، بەڵام هەمیشە ئەو كەسانە پێشمەرگەیان لەبەرەی خۆیان حیسابكردووە، نەك دەسەڵات، كەچی ئێستا خەریكە دەگۆڕێت. "كیلۆیەك سێو بۆ هاووڵاتییان بە 750 دینار‌و بۆ پێشمەرگە بە هەزار‌و 500 دینارە"، یەكەمجارە لە هەرێمی كوردستان رستەی لەمشێوەیە بەرانبەر پێشمەرگە بەكاردەهێنرێت، پێشتر وەك كەسێكی ئەفسانەیی‌‌و پیرۆز سەیری ئەو كەسانە دەكرا كە بەرگی پێشمەرگایەتیان دەپۆشی. ئەمجۆرە رستانە، مانگی رابردوو لەكاتی خۆپیشاندانەكانی مامۆستایان‌و فەرمانبەران لەتۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاودەكرانەوە، ئەو كاتەی چەند وێنەیەك داندرابوون‌و ئەمانەیان لەسەر نوسرابوو، گوایە چەند فرۆشیارێك لەدوكانەكانیاندا بڕیاریانداوە كەلوپەل بەنرخی گرانتر بەپێشمەرگە بفرۆشن. هەرچەندە شوێنی ئەو فرۆشیارانە دیارنەبوو، بەڵام وێنەكان زیاتر وەكو جۆرێك لەتوڕەیی بەكاردەهێنران لەبەرامبەر پێشمەرگە، لەوكاتەی لەدوای 20ی كانوونی یەكەمەوە بەزەبری هێز بڵاوە بەخۆپیشاندەرانی ناڕازیی كراو بەهۆی تەقەی هیزە ئەمنیەكانەوە 3 خۆپیشاندەر كوژران‌و زیاتر لە 100 كەسی دیكە برینداربوون‌و زیاتر لە 500 كەسیش دەستگیركران، ئەوەش جارێكی دیكە پەردەی لەسەر ئەو پرسە هەڵدایەوە كە پێشمەرگە بۆ یەكلاكردنەوەی "ململانێ حزبی‌‌و سیاسیەكان" بەكاردەهێنرێت. بەڵام هەر لەنێو هێزە ئەمنییەكانیشدا چەندین كەس هەبوون كە ئامادەنەبوون توندوتیژی بەرامبەر خۆپیشاندەران ئەنجام بدەن‌و خەمی ئەوەیان بوو سەرەڕای ناكۆكییەكان، پێشمەرگەو خەڵك لەیەك بەرەدا بمێننەوە. نەقیب دڵشاد شكور، لەهێزەكانی بەرگری فریاكەوتن، لەكاتی خۆپیشاندانەكاندا ڕەتیكردەوە چەكەكەی دژی خۆپیشاندەران بەكاربهێنێت‌و بەوەشەوە نەوەستا داوای لەپێشمەرگەكانی هاوڕێی كرد چەكەكانیان ڕوو نەكەنە خۆپیشاندەران. دڵشاد شكور بە "نیقاش"ی وت "ئەوەی وای لەپێشمەرگە كردووە، ناوەناوە خەڵك وێنە یاخود دەستەواژەی وەكو قەرز بۆ پێشمەرگە نییە بەكاربهێنن یان سوكایەتی بەپێشمەرگە بكەن، هۆكارەكەی سەركردەكانی یەكێتیو پارتین، ئەوانن وایان لەپێشمەرگە كردووە، كەی بیانەوێت پێشمەرگە گەورە دەكەن، كەی بیانەوێت وا لەپێشمەرگە دەكەن خەڵكێك بێت ئاوا قسە بەپێشمەرگە بڵێت". ئەو پێداگری كرد لەوەی "پێشمەرگە مرۆڤێكی زۆر گەورەیە، بەڵام یەكێتیو پارتی نەیانتوانیوە پێشمەرگە بكەن بەهێزێكی نیشتمانی‌‌و بەحزبیان كردوە‌و بۆ بەرژەوەندی سیاسی خۆیان بەكاردەهێنن". دڵشاد، وتی "ئەو هاوڵاتیانەی ئێستا قسە بەپێشمەرگە دەڵێن هەر ئەوانە بوون لەكاتی شەڕی داعشدا هاوكاری پێشمەرگەیان دەكرد‌و رەسمیان لەگەڵ دەگرتن، دەسەڵاتداران ئێستا ئیشیان بەپێشمەرگە نەماوە، لەكاتی شەڕی داعشدا یەكەم چین پێشمەرگە موچەیان وەردەگرت، بەڵام ئێستا موچەكەی دوا دەخەن‌و كەمی دەكەنەوە". پێشمەرگە بەدرێژایی سێ ساڵی ڕابردوو شەڕی دژ بە داعشی لە كەركوك‌و ناوچە جێناكۆكەكان كرد‌و نزیكەی دوو هەزار شەهیدی لەو ناوچانەدا لەگەڵ دەیان هەزار بریندار، ئەوەش وایكرد‌و لەو ماوەیەدا خەڵك بچێتە سەنگەرەكان‌و وێنە لەگەڵ پێشمەرگە بگرێت، بەڵام ئێستا دۆخەكە گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە. بەكارهێنانی هێزی پێشمەرگە لە ململانێ ناوخۆییەكاندا شتێكی تازە نییە، لەساڵانی نەوەدەكانی سەدەی ڕابردوودا هێزی پێشمەرگە خرایە ململانێی سیاسیی حزبە ناكۆكەكانەوەو بە هۆیەوە شەڕی ناوخۆ سەری هەڵدا تا ئێستاش شوێنەوارەكانی بەسەر هەرێمەكەوە ماون. لەساڵانی رابردوشدا دەنگی ناڕەزایی خەڵك بەپێشمەرگە كپكراوەتەوە، ساڵی 2011 خۆپیشاندانی دوو مانگەی هاوڵاتیان بۆ داواكردنی خزمەتگوزاری‌‌و ئەنجامدانی چاكسازی بەبڵاوەپێكردنی پێشمەرگە كۆتایی پێهێنرا. ئەم هەڵسوكەوتانە وایكردووە لەچەندین بۆنەدا خەڵكی ناڕەحەت بن لەمامەڵەی هێزە ئەمنی‌‌و چەكدارەكان، بەڵام ئەمە یەكەمینجارە بەو شێوەیەو بەئاشكرا لەڕێی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە لۆمەی پێشمەرگە بكرێت‌و خەتاباربكرێت بەوەی لەبەرژەوەندی دەسەڵات كەوتووەتە وێزەی خەڵك. بابەتی لۆمەكردنی پێشمەرگە تەنیا بەنوسینی فرۆشیارو دوكاندارەكانەوە نەوەستا، بەڵكو هەر لەو دەمەدا چەند ڤیدیۆیەك بڵاوبوونەتەوە كە خەڵكی لەسەر شەقامەكانی شاری رانیە -خۆرهەڵاتی هەولێر- گلەیی لەو پێشمەرگانە دەكەن دەچنە ناو شارەكەو پێیان دەڵێن "ئێمە لەبەر قوتی ئێوە خۆپیشاندان دەكەین، ئێوە بۆ شەڕ بۆ دەسەڵات دەكەن". ڤیدیۆكە ببینە قادر رەزگەیی، ئەندامی لیژنەی پێشمەرگەی پەرلەمانی كوردستان، بەكارهێنانی هێزی پێشمەرگە بۆ نەبونی دامەزراوەی سەربازی لە كوردستان دەگەڕێنێتەوە. رەزگەیی، بە"نیقاش"ی وت "هێزی پێشمەرگەمان هەیە، روونە كە لەچوارچێوەی دامەزراوەیەكی حكومی یەكنەخراوە، ئەوەش تا ئێستا پێشمەرگە ئاراستە دەكات حزبە، خاوەنی هێزو سوپایەكی یەكگرتوو و رێكخراو نین، كە داماڵرابێت لەئەجێندا‌و لۆگۆی حزبی‌‌و هیچ حزبێك ئاراستەی نەكات، هەیمەنی حزب بەسەر هێزی پێشمەرگەدا زاڵە". ئەو پەرلەمانتارە، جەختیكردەوە لە كوردستان مافی پێشمەرگەو خەڵكیش خوراوە‌و ئەو جۆرە پەیامانە بۆ هێزی پێشمەرگەیە بۆ ئەوەی رووبەڕووی خەڵك نەبێتەوە‌و لەبەرامبەریشدا نابێت خەڵك لەخۆپیشاندانەكانیشدا توندوتیژی بنوێنێت. لەساڵانی چلەكانی سەدەی رابردووەوە هێزە شەڕكەرە كوردییەكان بەپێشمەرگە ناویانبراوە، بەڵام لەو كاتەوە تائێستا ئەو هێزانە سەر بەحزبە سیاسییەكان بوون‌و لەچوارچێوەی هێزێكی نیزامی یەكگرتوودا یەكنەخراون. لەماوەی رابردودا 14 لیوای هاوبەش لەپێشمەرگە پێكهێنراوە‌و كە ژمارەیان 45 هەزار پێشمەرگەیەو بەڕێككەوتنی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان دانراون، ئەگەر سەرۆكایەتیی لیوایەك بەدەست یەكێتییەوە بێت جێگرەكەی پارتییەو بەپێچەوانەشەوە. یەكێتیو پارتی جگە لەو 14، خاوەنی هێزی تایبەتی خۆیانن، یەكێتی خاوەنی یەكەكانی 70و پارتییش خاوەنی یەكەكانی 80 یە هێزی ژمارەیان نزیكەی 150 هەزار پێشمەرگە دەبێت. مەحمود سەنگاوی، فەرماندەی میحوەری گەرمەسێری هێزی پێشمەرگە_گەرمیان‌و خانەقین_، 48 ساڵە پێشمەرگەیە، وەك خۆی دەڵێت دژی ئەوەیە پێشمەرگە بۆ سەركوتكردنی خۆپیشاندانەكان بەكاربهێنرێت، چونكە بە وتەی ئەو "پێشمەرگە پارێزەری دەستكەوتەكانی خەڵكی كوردستانە، ئەوانەش كە خۆپیشاندان دەكەن زۆرینەیان ئەوانەن داوای حەقی خۆیان لەحكومەت دەكەن، خەڵك برسیەتی‌‌و نانی نیە‌و موچە‌و كارەبای نیە". مەحمود سەنگاوی، بە "نیقاش"ی وت "بەداخەوە پێشمەرگە لەململانێی حزبیدا بەكاردەهێنرێت، ئەم هێزەی كە ئێستا لە كوردستان هەیە، هێزی دوو حزبە، ناكرێت پێشمەرگە هێزی دوو حزب بێت، من لەگەڵ ئەوەدام پێشمەرگە هەڵبوەشێتەوە‌و هێزێكی تر دروستبكرێت، بەسەربازی _تەجیند_كوڕی خەڵك ببێت بەپێشمەرگە‌و پارێزەری دەستكەوتەكانی خەڵكی كوردستان بێت، نەك پارێزەری دەستكەوتە حزبیەكان بێت". هەرچەندە ئەمجارە كۆمەڵێك دەستەواژەی هاوشێوەی "پێشمەرگە هێزی حزبە‌و قەرز بۆ پێشمەرگە نیە‌و نرخی ئەم كەلوپەلە بۆ هاوڵاتی ئاسایی بەنرخێكی هەرزانە‌و بۆ پێشمەرگە گرانە". بەكارهێنران، بەڵام هێشتا ئەم هێزە لەلای خەڵكی كوردستان بەتەواوەتی خۆشەویستی لەدەستنەداوە، ئەوەش لەكاتێكدایە بەشێك لەپێشمەرگەكان ئامادەنین چەكەكانیان ڕوو بكەنە هاوڵاتیان، بەشێكیشیان لەكاتی خۆپیشاندانەكاندا پێكەوە لەناو كۆڵانەكاندا یاریی تۆپی پێیان لەگەڵ هاوڵاتیان كرد‌و پێكەوەش سەیری یاری كلاسیكۆی نێوان بەرشەلۆنە‌و ریاڵمەدریدیان كرد. وەك كاردانەوەیەكیش بەرامبەر ئەو هەڵمەتەی لەسەر پێشمەرگە هەیە، چەندین دوكاندارو خاوەن پیشەی تر بەپێچەوانەوە داشكاندنی گەورەیان بۆ پێشمەرگە كردبوو، تەنانەت چەندین خاوەن تاكسیش لەسەر تاكسییەكانیان نوسیبوو گواستنەوە بۆ پێشمەرگە بەخۆڕاییە.