شارپرێس: حلمی رەسول رەزا بە دڵنیاییەوە خوێندنەوەی كتێب وات لێدەكات شارەزایی زیاتر پەیدا بكەیت لەناسینی وشەی نوێ و لە كۆتاییشدا دەبێتە مایەی بەهیز بونی لایەنی زمانەوانی، و كاریگەری هەیە لەسەر زیاتر متمانە بە خۆبوون، سەرەرای ئەوەی وا لە مرۆڤ دەكات لە نوسیندا بەتوانا بێت لە میانەی كۆكردنەوەی وشەی تازە لە كتێبە جۆراوجۆرەكاندا. لێرەدا هەوڵ دەدەین شەش كتێب بخەینە بەردەم خوێنەران؛ لەو كتێبانەی كاریگەرییان كردە سەر جۆڵەی جیهان: كتێبی "هونەری بەردەوام لەسەر هەق بوون"ی فەیلەسوفی ئەڵمانی "ئارسەر شۆپنهاوەر" لەم كتێبەدا شۆپنهاوەر پشتی بە ژمارەیەكی زۆر لە وشەی پێچەوانەو پاساوهێنانەوە بەستوە؛ بۆ بەكارهینانی لە كاتی گفتوگۆو مشتومڕدا، و سودی لێ دەبینی بۆ ئەوەی گفتوگۆكە لە بەرژەوەندی تۆدا تەواو بێت. كتێبەكە وات لێدەكات لە ركابەرەكەت ببەیتەوە بە پشت بەستن بە هۆكارە هەڵواسراوەكان؛ لە قسەو كار سەرەرای بە فێلكردن لە وشەكان! بۆ نمونە ئەگەر باوكێكی جگەرە كێش داوا لە كوڕەكەی بكات واز لە كێشانی جگەرە بهێنێ، دەكرێ كوڕەكەی بەو شێوەیە وەڵامی بداتەوە " چۆن داوام لێدەكەیت واز لە كێشانی جگەرە بهێنم لە كاتێكدا تۆ زۆر بە چڵێسانە دەیكێشی". كتێبی "چۆن بەسەر دوژمەكانتدا سەردەكەوی"ی نوسەر یوسف میخایل ئەسعەد شتێكی حەتمی نیە هەندێك لە خەڵك بەربەرەكانێت بكەن بەهۆی كارێكی خراپتەوە، یاخود بەهۆی ئەوەی تۆ لە ژیاندا سەركەوتو نەبویت، دیارە زۆرینەی خەڵكی بۆ بەدەستهێنانی دەسكەوت لە ژیان، دوای ئەوەی ناتوانن ژیانی خۆیان دابین بكەن بەبێ جیاوازی لە گەڵ یەكتری، هەوڵ دەدەن بەسەر ئەوانی تردا سەربكەون لە رێگەی زیانگەیاندنی ماددی یان مەعنەوی پێیان، كتێبەكە روونی دەكاتەوە ئێمە وەك مرۆڤ پاڵنەری خۆمان هەیە و لە پاڵنەرەكانماندا جیاوازین لە یەكتری، ئەمەش وامان لێدەكات بكەوینە ململانێی یەكتری و لە ئەنجامدا سەر دەكێشێ بۆ پەیدابوونی ركابەر، بۆیە لەسەر هەریەكێكمان پێویستە ئەو بنەمایانە بزانین كە چۆن ركابەر بەلای خۆماندا رادەكێشین و بەسەر دوژمنەكاندا سەردەكەوین. كتێبەكە زیاتر روەو ئاشتیە لەگەڵ دوژمنەكاندا، وەك باشترین چارەسەر بۆ روبەروبونەوەی دوژمنایەتی، كورتەی فكرەكانی كتێبەكە ئەوەیە؛ بیرۆكەی فێڵكردن و بەكارهێنانی شێوەی فێڵكردن پێویست نین، بەڵام ئەوەی ئەم بابەتە یەكلا دەكاتەوە سروشتی كەسەكە خۆیەتی و پەیوەندی بە ئەخلاقیاتەكەیەوە هەیە لەوەی چی جۆرە شێوازێك بەكاردەهێنێ بۆ ئەوەی لە بواری كارەكەیدا پێش بكەوێ. كتێبی "میر" مەكیاڤیللی لە بیرۆكەكانی كتێبی میر : "پێویستە لەسەر دەسەڵاتدار وا خۆی دەربخات بۆ گەلەكەی كە پەیوەستە بە ئاین و رەوشتەكانەوە، بەم شیوەیە دەتوانێ بەسەریاندا سەربكەوێ چونكە خەڵك بەو روالەتانە كاریگەرن و گوزارشتی پێداهەڵدانی بۆ بەكاردەهێنن، پاش ئەوەی بینیان بە روالەت حاكمێكی دیندارە " "پێویستە دەسەڵاتدار بزانێ چ رێگایەك شیاوە بۆ هەڵس و كەوتكردن، هیچ رێگریەك نیە لەوەی هەڵس و كەوتەكانی بگۆڕێ بۆ گونجاندنی لەگەل دۆخەكە". لەم كتێبەدا مەكیاڤیللی بۆچون و بیرۆكە سیاسیەكانی خۆی دەردەبڕێت كە دژە لەگەڵ زۆربەی پرەنسیب و رەوشتەكان، ئەم بنەمایانە بونەتە مەرجەع بۆ گەورە دیكتاتۆرەكان، بیرۆكەكەی لەسەر بنەمای "ئامانج پاكانە بۆ هۆكار دەكات"، واتە هەمو شتێك بۆ دەسەڵاتداران رەوایە چونكە لە گەڵ ویستەكانی سەركردایەتی و زاڵ بوندا یەكدەگرێتەوە. لەم پێناوەدا مافی دەسەڵاتدارەكانە درۆ بكەن و پەیمان بشكینن و دوو روویی بكەن و گەلەكانیان هەڵخەڵەتێنن و لەوانە هەڵگەرێنەوە كە دەستی یارمەتییان بۆ درێژكردوە و فیڵی لی بكات، لەوەش بلیمەت تر ئەوەیە واز لەوە نەهێنێ بگاتە دەسەڵات و سەركەوتو بیت تیایدا، لێرەدا بۆچونەكان لە چەند خاڵێكدایە: لە كاتی پێویستدا بیر لە چارەسەر بكرێتەوە، لەسەر میر پێویستە نمایشكارو بێ دەنگ بیت، پێویستە لەسەری زاڵ بێت لەسەر شتەكان لە میانی بانگەشەكردن بۆ چاكەكاری! كتێبی "چۆن زیرەكیت دەكەی بە دوو ئەوەندە".. ی سكوت وات كتێبەكە بریتیە لە كۆمەڵێك ئامۆژگاری و رێنماییكردن لە چۆنیەتی هەڵس و كەوت كردن لەگەڵ خەڵكیدا، و كاركردنە بۆ بەرزكردنەوەی لێهاتوویی عەقڵی و ئەو پەری سود بینین لە بیركردنەوە لە ریگەی شێوازی دیار كە دەكرێ دیسان وەسف بكرێت بە فێڵبازی و زۆرزانی ، ئەمەش هاوكاریت دەكات لە بەرزبونەوەی پلەت لە كاردا لە بوارە جیاوازەكاندا، جا چ لە پەیوەندییە گشتیەكاندا بێت یان شتی تر، ئەم كتێبە ناخوێنرێتەوە بەڵكو پێویستە بگوترێتەوە، ئەمەش بەهۆی ئەو زانیارە زۆرانەی تیایدایە، لە زیاتر لە رویەكەوە زانیاریت پێ دەبەخشێ دەربارەی چۆنیەتی گەشە كردنی مێشك و خوێندنەوەی كاریگەر، سەرەرای زیادكردنی متمانە بەخۆبون كە هاوكارە لە بەهێزكردنی پەیوەندیە كۆمەڵایەتیەكان. كتێبی "رێساكانی داپڵۆسین چل و هەشت یاسا بۆ بەهێزی"... ی رۆبەرت گرین كتێبەكە لە نوسینی نوسەری ئەمەریكی رۆبەرت گرینە، ساڵی 1998 دەرچوە و تایبەتە بە جیهانی سیاسەت و ئالۆزیەكانی، بەلام 48 یاساكەی ئەم كتێبە ژیانت بە شێوەیەكی بەرچاو دەگۆڕێ لەسەرجەم لایەنەكان، نەك بەتەنها لە سیاسەتدا. كتێبەكە باسی ئەزمونەكانی مرۆڤ دەكات لە ماوەی 3000 هەزار ساڵدا، نوسەر كورتەیەكی بەسودی لێ دەركردوە لەوەی خستویەتیە روو لە یاساكان و ناوی ناوە یاساكانی هێز، ئەوەش دووپات دەكاتەوە لە دۆخی جیبەجێكردنیاندا ئامادە بە بۆ ئەوەی ببیتە خاوەن داپلۆسێنەرێكی ناكۆتایی. زۆربەی یاساكانی باس كردوە لە چیرۆكی مێژوویی راستەقینە، تیایدا ماناو ئامانج روون دەكاتەوە لە هەر یاسایەكدا. لە بیرۆكەكانی تری ئەم كتێبە "بەسەر سەرۆكەكەتدا باز مەدە، متمانەی زۆر بە هاوڕێكانت مەكە، نیەتەكانت رامەگەیەنە، بەردەوام بە وشەی كورت قسە بكە، ركابەرەكەت بە تەواوی لەناو بەرە، پەیوەست مەبە بەكەسانی تر" كتێبی "سی و سێ ستراتیژیەت بۆ جەنگ "... ی رۆبەرت گرین كتێبەكە زانیاریت پێ دەبەخشی لە بواری جەنگدا؛ مەبەست لە جەنگ لێرەدا بەو مانا كلاسیكیە نایەت كە ناسراوە بەوەی شمشێری كۆن و تانكهی شەڕكەری ئەمرۆ، بەڵكو مەبەست تیایدا روبەروبونەوەی هەر كەسێكە بیەوێ هێرش بكاتە سەرت لە جەنگەكانی ژیانی رۆژانەتدا بەهەمو لایەنەكانیەوە (كۆمەڵایەتی، ئەخلاقی، ئاینی)، گرنگی ئەم كتێبە لەوەوە سەرچاوە دەگرێ؛ پشتی بەستوە بە رێساكانی جێبەجێكاری دیارترین جەنەراڵەكان و بلیمەتیەكانیان بە درێژایی مێژوو وەك ناپلیۆن و جەنگیزخان و ئەسكەندەری گەورە و ئەوانی تری شارەزا لە جەنگەكان.