شارپرێس:
هەندێك لەوانەی بایەخ بە كاروباری سیاسی دەدەن، گومانیان لە باشی ئەوە هەیە لەم تەنگژەیەی ئێستادا دژی ئێران بین، هەندێك پێیان وایە ئێران هاوڕێیە، هەندێكی دیكەشیان خەڵكی وڵاتانێكن، كە لە دەرەوەی بازنەی ململانێكاندان و هەست بە مەترسی دۆخەكە ناكەن. تا ئێستاش دەنگە  گوماناوییەكان كەمینەن، بەو پێیەی بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ ئێراندا هێشتا یەكلایی نەبۆتەوە.

حەمەد بن جاسمی وەزیری دەرەوەی قەتەر یەكێكە لەوانە، ئەو لە تویتەرەكەیەوە دژ بە بەرەنگاربوونەوەی ئێران جریواندی (غرد)، پێشی وایە لە كۆتایدا ئەمریكا و ئیسڕائیلییەكان لەسەر هەگبە و كەوڵی عەرەبەكان لەگەڵ ئێران ڕێكدەكەون، باوەڕیشی وایە ئامانجی هەڵكشانی ڕووداوەكان نێوان واشنتۆن و تاران، بوونی ئێرانە لە سوریا، دۆناڵد تڕەمپی سەرۆكیش هەر ئەوە دەكات كە باڕاك ئۆبامای پێش خۆی كردی لە بارەی ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكەی ئێرانەوە، دەوڵەتانی كەنداویش پێشتر پشتیوانی ئەو هەنگاوەی ئۆبامایان كردووە. 

بۆچوونەكەی حەمەد تەنها و تەنها خزمەت بە هەڵوێستی حكومەتەكەی خۆی دەكات كە دژی دەوڵەتانی كەنداوە، ئێستاش حكومەتەكەی قەتەر بۆتە هاوڕێی ئێران‌. سەرباری ئەمەش، دەوحە یاری لەسەر پەتی گومانەكان دەكات. خۆ ئەگەر ئێمەش لەسەر هەمان پەت یاری بكەین، ئەوا جوانتر و شیاوتر بوو بۆ قەتەر میوانداری ئەو دوو بنكە سەربازییە ئەمریكییەی نەكردبایە كە هەر خۆشی خەرجییان دەكێشی و خەرجییەكانیش زەبەلاحن.

سەبارەت بە هەڵوێستیش لەمەڕ ئێران، ئەوا دەتوانین بڵێین، هەموو دەوڵەتانی كەنداو، جەنگی دژ بە ئێرانیان گەرەك نییە، تەنانەت بارگرژی سیاسیشیان لەگەڵ تاران بەلاوە پەسەند نییه. بەڵام خودی ڕەفتارەكانی ئێران، بژاردەیەكی لەم چەشنەی بۆ نەهێشتوونەوه.
 
كۆششی بەردەوامی ئێران بۆ دەورەدانی سعودیە و دەوڵەتانی دیكەی نیمچە دوورگەی عەرەبییە، لە باكورەوە عێراق و لە باشووریشەوە یەمەن. چالاكییە پلانبۆداڕێژراوە سەربازییە تیرۆرستییەكانی دژ بەو دەوڵەتانەش پارەدار (تمویل) دەكات، لە ساتەوەختی سەرهەڵدانی شۆڕشی ئیسلامییەوە، ئێرانی دەستبەرداری ئەو خووەینەبووە‌ و لەسەری بەردەوامە . لەم ساڵانەی دوایشدا ئاستی هەڵكشانە سەربازییەكەی ئێران زیاتر بوو، لە ڕێگەی بریكارە حوسییەكانییەوە دەستی بەسەر یەمەندا گرت، ئەمەش جەنگی هەڵگیرساند، لە هەمان ئان و ساتیشدا، هێز و میلیشیاكانی خۆی ناردن بۆ سوریا و عێراق.

حەمەد بن جاسم  پێمان دەڵێت، ئێوەی سعودی و كەنداوییەكان ((زوڕناتان ژەنی) واتە بە ڕێككەوتنەكەتاندا هەڵگووت. بەڵام لە ڕاستیدا ڕێككەوتننامەكە پیایدا هەڵنەدرا ، ئەوەی ڕوویدا ئەوە بوو كە بە گشتی پشتیوانی ئەو ڕێككەوتننامەیە (JCPOA) كرا. هەڵوێستی لۆژیكیش ئەوەیە پشتیوانی لە هەر ڕێككەوتنێك بكەیت، ببێتە هۆی بەرتەسككردنەوەی ئەگەرەكانی جەنگ سەبارەت بە عەمبارە ئەتۆمییەكەی ئێران، بە تایبەتیش چەكە كۆمەڵكوژەكان. پشتیوانییەكەی حەمەد بن جاسم هەڵە نەبوو ، بەڵام هێشتا بەس نییە و تەنهاش چەكی ئەتۆمی دەگرێتەوە. دەوڵەتانی كەنداو پشتیوانیان لێكرد و بەردەوامیش داوای ئەوەیان دەكرد بەر بە ئێران بگیرێت لەوەی میلیشیاكانی بۆ تیكدانی سەقامگیری ناوچەكە بخاتەگەڕ. 

ئەوجار ڕۆڵی سەرۆك ترەمپ دەستیپێكرد، ئەو بۆ ماوەی دوو ساڵی هانی سەرۆك حەسەن ڕۆحانی دەدات بۆ گفتوگۆ و دانوستان، ئەوەشی بیردەخاتەوە كە تەلەفۆنەكەی كراوەیە. ئێستا تڕەمپ‌ بە دەنگێكی بەرز هاوار دەكات كە هێزی سەربازی بەكاردێنێت، لە هەمان ئان و ساتیشدا گەورەترین هێزی سەربازی ئەمریكی ڕەوانەی ناوچەكە كردووە، ئێرانیشی بێبەش كردووە لە هەناردەكردنی نەوتەكەی (كاڵا ستراتیژییەكەی) ، فڕۆكە هەڵگری زەبەلاحی (یو ئیس ئیس ئیبڕاهام لینكۆڵن)) بەرەو لێوارە ئاوییەكانی ئێران بەڕێوەیە.

بۆچی پشتی ترەمپ بگرین؟ ئەمە پرسیارە ناڕەزائامێزەكەی  حەمەد بن جاسمە، كەچی پرسیارە هەرە ڕاستەكەیە ئەوەیە، ‌ بۆچی پشتیوانی نەكەین. مادام واشنتۆن لەگەڵ ئێمە كۆك و تەبایە لەوەی فشار بخەینە سەر ئێران و داواشی لێ بكەین واز لە چالاكییە سەربازییەكانی دەرەوەی سنورەكانی بێنێت، ڕێككەوتننامە ئەتۆمییەكەشی هەموار بكرێتەوە تاوەكو توندتر بێت سەبارت بە چەكە ئەتۆمییەكەی، لەمەدا پشتی دەگرین ، چونكە ئەمانە هەمان داواكاری ئێمەشن. 

حەمەد بن جاسم دەڵێت: ((بەڵام تڕەمپ ئەوە دەكات كە ئۆباما كردی، ڕێككەوتننامەیەك واژۆ دەكات كە تەنها بۆ ئیسڕائیل گونجاو بێت)). ئێمەش دەڵێین، جاری یەكەم ئۆباما ڕێككەوتننامەیەكی واژۆ كرد كە بۆ ئیسڕائیل گونجاو نەبوو، تەلئەبیبیش توانی شكستی پێ بێنێت. دووەم ئایا خراپترین ڕێككەوتنامەیەك چییە كە تڕەمپ و ڕۆحانی واژۆی بكەن؟  هەرچی بكەن هەر باشە، لە ڕاستیشدا ئێران چ نەما پێمان نەكات، هەڕەشەی لە دەوڵەتەكانمان كرد، موشەكی بالیستی دایە حوسییەكان كە مەودایان دەگاتە ڕیاز، لە هەوڵی سەپاندنی باڵادەستییە بەسەر عێراقەوە. بۆیە هەر ڕێككەوتننامەیەك ئێرانییەكان واژۆی بكەن، چ بە ئاشكرا یان نهێنی، خراپتر نابێت لەو دۆخەی ئێستا هەیە. 

وەك شتێكی نموونەییش، ئومێد دەكەین ئێران و ئەمریكا بگەنە ڕێككەوتنێك كۆتایی بە هەڕەشەكانی ئێران بێنێت نەك تەنها بۆسەر سعودیە و كوێت و قەتەربەڵكو هەموو ناوچەكە. كە فشارەكان شكستیان هێناو جەنگیش بەرپا بوو، ئەوكات چاومان لەوەیە بە زەبری هێز دۆخە خراپەكەی ئێران كۆتایی پێ بهێندرێت. خۆ ئەگەر ڕێككەوتن واژۆ نەكرا و جەنگیش ڕووینەدا، ئەوا ئەوەی تا ئێستا تڕمپ كردوویەتی لە خودی خۆیدا دەستكەوتێكی گەورەیە؛ ئێستا ئێران لە ئێش و ئازارێك دایە كە پێشتر بەخۆیەوە نەبینیووە، لاوازی و لەرزۆكییەكەی دەركەوت، نەیتوانی باوەڕ بە هیچ دەوڵەتێك بێنێت نەوتی لێ بكڕێت، نە بەرهەمەكانی فەڕش و فستەق و كافیار - یش بفرۆشێت. ئامانجە ڕەسەنەكەش‌ ئەوەیە ئێران وەك زۆرینەی دەوڵەتانی ناوچەكە، میانەڕەووی بێوەی بێت و بەرەو پەرەپێدان و سەقامگیری وەرچەرخێت.

سەرچاوە: شەڕقولئەوسەت
نووسین: عەبدولڕەحمان ڕاشد
وەرگێرانی : لوقمان حاجی قادر