شارپرێس: ڕاشد غەنوشی لە هەوڵی ئەوەدایە باوەڕ بە پاریس بێنێت، كە جوڵانەوەی نەهزە چی دیكە پەیوەندی بە ئیخوان موسلمینەوە نەماوە، كە ئیمانوێل ماكڕۆن لە هەوڵی ئەوەدایە قەدەغەی بكات. ناوەندە سیاسییەكانی تونس بە دووری دەزانن سەردانەكەی ڕاشد غەنووشی بۆ پاریس لەسەر داوای فەرمی فەڕەنسا بووبێت وەك ئەوەی میدیا و چالاكوانانی سەر تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانی هەوادارانی جوڵانەوەی نەهزە بانگەشەی بۆ دەكەن. ئەو ناوەندانە پێیان وایە غەنوشی بۆیە گەشتی بۆ پاریس كردووە كە خۆی ئامادەكات بۆ دەستپێكردنی هەڵمەتێكی فراوان دژ بە ئیسلامی سیاسی، تاوەكو باوەڕی پێبێنێت كە جوڵانەوەی نەهزه هیچ پەیوەندییەكی بە جوڵانەوەی ئیخوان موسلمینەوە نەماوه، كە لەوانەیە ئەمریكا و فەرەنسی قەدەغەی بكەن. جوڵانەوەی نەهزە ڕایانگەیاندووە، كە سەردانەكەی غەنووشی بۆ پاریس زۆر گرنگە و ماوەی هەفتەیەك بەردەوام دەبێت، گەورە بەرپرسانی جوڵانەوەكەش یاوەری غەنووشی دەكەن، لەوانەش ڕەفیق عەبدوسەلامی زاواكەی غەنووشی و بەرپرسی پەیوەندییە دەرەكییەكانی جوڵانەوەكە. باسی ئەوەش كراوە غەنووشی لەو سەردانەیدا لەگەڵ گەورە بەرپرسانی فەڕەنسی كۆدەبێتەوە، چەند وانەیەكیش لە سەنتەرەكانی توێژینەوە و لێكۆلینەوەكانی فەڕەنسا پێشكەش دەكات، لەگەڵ ڕەووەندی تونیش لە فەرەنسا كۆدەبێتەوە. ناوەندە سیاسییە تونسییەكان ئەوەیان بۆ ڕۆژنامەی عەرەب دووپات كردۆتەوە كە هیچ هەڵوێستێكی فەرمی ئاماژە بەوە ناكات كە دەسەڵاتدارانی فەرمی پاریس بانگهێشتێكی فەرمیان ئاراستەی غەنووشی كردبێت بۆ سەردانیكردنی پاریس، سەرچاوەی دیكەش دەڵێن كە ئەو سەردانە لە لایەن كۆمپانییایەكی گەورەوە ڕێكخراوە كە جوڵانەوەی نەهزە پێشتر بە گوژمە پارەیەكی زۆر گرێبەستی لەگەڵ كردووە. غەنووشی و شاندی یاوەری تووشی ڕەخنەی توندی ژنێكی تونسی هاتن لە ناو ئەو فڕۆكەیەی گەشتیان پێ دەكرد بۆ فەڕەنسا، تا ئەو ڕادەیەی ژنەكە بەرپرسیاریەتی تەنگژە ئابووری و كۆمەڵایەتییەكانی تونسی خستە ئەستۆی جوڵانەوەی نەهزە. تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانیش ئەو گرتە ڤیدیۆییەیان بڵاوكردەوە كە ژنه تونسییەكە بە توندی و ووشەی زبر ڕووبەڕووی غەنووشی بۆتەوە و پێی ووتووە: "نەفرت لەو ڕۆژەی جوڵانەوەی نەهزی هێنایەسەر حوكم لە تونس". ئەم ڕووداوە بەرجەستەی ئەو گرفتە گەورانە دەكات كە لە ئێستادا غەنووشی و جوڵانەكەی لە شەقامی تونسی و گۆڕەپانی سیاسی و دەوروبەری هەرێمایەتی، بەدەستییەوە دەناڵێنن. ڕووداوەكە بەرجەستەی ڕەتكردنەوەیەكی كۆمەڵایەتی ئاشكرا و ڕوونیشە دژ بە ووتاری سیاسی و كۆمەلایەتی جوڵانەوەی نەهزە و سەرجەم جوڵانەوەكانی ئیسلامی سیاسی لە تونس. لە ئێستادا جوڵانەوەی نەهزە ترسی لەدەستدانی ئەو هەژموونەی هەیە كە لە ساڵی 2011 وە لە تونس بۆ خۆی درستیكردووە، كە توانی ڕۆچێتە ناو دامەزراوە فەرمییەكانی تونسەوە حزبە نەیارەكانیشی لاوزاز بكات، بە تایبەتیش پارتی (ندائی تونسی) ، لەولاشەوە لەگەڵ نزیك بوونەوەی وادەی هەڵبژاردنەكانی تونس، هێز و پارتە نیشتمانییەكان لە هەوڵی ئەوەدان ڕیزەكانیان ڕێكبخەنەوە و هاوپەیمانەتییەكان بنیاتبنێن بە مەبەستی بەرتەسككردنەوەی هەژموونی پارتی نەهزە لەسەر گۆڕەپانی سیاسی تونسیدا. سەردانەكەی غەنووشی هاوكاتە لەگەڵ هەڵكشانی مەترسییەكانی فەرەنسا لە ڕێكخراوەكانی ئیسلامی سیاسی، ناوەندە پەرلەمانییەكانی فەڕەنساش لە جوڵەدان بۆ فشارخستنەسەر ماكڕون و پاڵنانی بەو ئاراستەی كە ڕێكخراوی ئیخوان موسلمین بخاتە لیستی تیرۆرەوە، ئەو ڕێكخراو و سەندیكایانەش دابخات كە پەیوەستن بە ئیخوانەوە لە فەڕەنسا. ئەو هەنگاوانەی پاریس دوای ئەو هەڵمەتە هاتن كە قسەكەری فەرمی پارتی كۆماری لیدیا جیرۆس دەستی داوەتێ بۆ بەرەنگاربوونەوەی ڕێكخراوە توندڕەووەكانی فەڕەنسا بە ئیخوان موسلمینیشەوه، بەوەی وەك ڕێكخراوێكی تیرۆرستی بیانناسێنێت، تا ئێستا توانیویەتی واژۆی 50 پەرلەمانتاری فەڕەنسی بۆ ئەم مەبەستە كۆبكاتەوە. چاوەڕێ دەكرێت لەم چەند هەفتەی ئایندەدا، تەوژمی هەڵمەتەكە بەرەو هەڵكشانی زیاتر بچێت، ئەمەش وەك تەو‌اكارییەك بۆ هۆشدارییەكانی ماكڕۆن كە لە 25 ی ئیپڕیلی ڕابردوو باسی لێوەكردن بەوەی ئیسلامی سیاسی نیازی دابەشكردنی فەڕەنسای هەیە. ماكڕون لەم پرسەدا بە ڕوون و ڕاشكاوی گووتی: "نابیت چاو لە ڕاستییەكان بپۆشین، ئێمە باسی كەسانێك دەكەین بە ناوی ئاینەوە بەردەوامن لە برەودان بە پڕۆژەی سیاسی خۆیان كە ئیسلامی سیاسیە و دەیانە‌وێت كۆمارەكەمان دابەش بكەن". ماكڕۆن ئەوەشی نەشاردەوە كە حكومەتی ڕاسپاردووە بەوەی : "هیچ نەرمییەك لەگەڵ ئەوانە نەنوێنن كە لەژێر پەردەی ئاینەوە پڕۆژەی سیاسییان هەیە كە پرۆژەی ئیسلامی سیاسییە". لەوانەیە ماكڕۆن ناهەقی نەبێت نیگەران بێت و ئەو هەنگاوانە بگرێتەبەر، چونكە ڕاپۆرتەكان ئاماژە بەوە دەدەن كە گروپەكانی ئیسلامی سیاسی دزەیان كردۆتە ناو پێكهاتەكانی كۆمەڵگای فەڕەنسییەوه، ئەمەش لە ڕێگەی ئەو پارەداركردنانەوە (تمویل) كە لە لایەن هەندێك دەوڵەتەوە - وەك توركیا و قەتەر- ڕەوانە دەكرێن كە ئامێزیان بۆ ئیخوانەكان كردۆتەوە. دڵەڕاوكێ گەورەكەی غەنووشی لە ئێستادا لە گۆڕانكارییەكانی لیبیا و سودانەوە سەرچاوەی گرتووە، لەو دوو ووڵاتە ڕووداوەكان بەرەو ئەوەن هەژموونی گروپەكانی ئیسلامی سیاسی دەورە بدرێن و بەرتەسك بكرێنەوە، سەرۆكی نەهزەش پەیوەندی پتەوی لەگەڵ ئیخوانەكانی لیبیا و سوداندا هەیه، پەیوەندیشی لەگەڵ لایەنەكانی وەك توركیا و قەتەر هەیە كە پشتیوانیان لێ دەكەن. غەنووشی ئەوە دەزانێت كە ڕێساكانی گەمەی هەرێمی و نێودەوڵەتی چۆتە قۆناغ و ڕێڕەووێكی تازەوە كە دەتوانن ڕووبەری قۆرتوقولاپ و جوڵەی لێ بەرتەسك بكەنەوە، بەڵام هێشتاش هەر گرەو لەسەر ئەوە دەكات لەو تەنگژەیە ڕزگاری بێت. سەرچاوە: عەرەب وەرگێران: لوقمان حاجی قادر