"ئەو پیاوی بیروباوەڕ و مەبدەئی بو"
عادل عه‌بدولمه‌هدی: نەوشیروان مسته‌فا قورسترین ئەرکەکانی گرتە ئه‌ستۆی خۆی

کوردستان

18/05/2019‌ 3170 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:
عادل عەبدولمەهدی، سەرۆک وەزیرانی عێراق باس له‌ خه‌بات و رۆڵ و پێگه‌ی نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌كات و ده‌ڵێت، ئه‌و قورسترین ئەرکەکانی گرتە خۆی، لەسەردەمی رژێمدا، ئەرکی شەڕکردن و خەباتی چەکداری پڕ لە مەترسی گرتەئەستۆ، چونکە ئەو پیاوی بیروباوەڕ و مەبدەئی بو.
  
عادل عەبدولمەهدی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لە دوەم ساڵیادی کۆچی دوایی نەوشیروان مستەفا رێبەری نیو سەدە لە خەباتی گەلی کورد له‌باره‌ی نه‌وشیروان مسته‌فاوه‌ ده‌دوێت و ده‌ڵێت، "دەیتوانی چەندین دەستکەوت بەدەستبهێنێت، بەڵام ئەو بنکەیەکی جەماوەری گەورەی دروستکرد کە کوردستان پێویستی پێیەتی و هەمیشە گوزارشتی لە دیدێکی راست و رەوان دەکرد".

له‌ په‌یامه‌كه‌ی عادل عەبدولمەهدیدا كه‌ میدیای گۆڕان بڵاویكردووه‌ته‌وه‌، ئاماژە بەوەشدەکات، نەوشیروان مستەفا پیاوێکی راست و مەبدەئی بو، بیرمەند بو، ئەو گەورەترین پشتوپەنامان بو، لە زۆربەی کاروبارەکاندا پەنامان بۆ دەبرد.

مێژوی دیدارەکانمان دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی (1975)

عادل عەبدولمەهدی دەڵێت، دیدارەکان سەرەتا لە ساڵی (1975)دا بون، بەزۆریش لە دوای هەرەسهێنانی شۆڕشی کوردی بون، واتە دوای نسکۆی شۆڕشی کوردی و هاتنی شەڕکەران و تێکۆشەرانی کورد بۆ سوریا. دیدارەکان لە سوریا بەڕێوەدەچون، لەو رۆژانەدا یەکێتی نیشتیمانی کوردستان دامەزرا مام جەلال لەگەڵ کاک نەوشیروان رەحمەتی خوایان لێ بێت، و لەگەڵ سەرجەم برایانی ئازیزی تر، دوای پێکهێنانی یەکێتی نیشتیمانی دیدار و کۆبونەوەکانمان درێژەیان هەبو، لەسەرجەم کایەکانی کاری ئۆپۆزسیۆنی عێراقیداو لە تەواوی کۆنگرەکانی یەکتر بینینمان هەبو لەگەڵ برامان کاک نەوشیروان مستەفا.

ئاماژە بەوەشدەکات، "لە دوای گۆڕانکارییەکانی (2003)، کاک نەوشیروان لەهەندێ کاتدا نوێنەرایەتی یەکێتی و مام جەلالی دەکرد لە ئەنجومەنی حوکمدا، لەو کاتانەشدا یەکترمان دەبینی، لە میانی ئەو جەنگە ناوخۆییەدا لە ساڵانی (1994 تا 1996) لەهەرێمی کوردستان رویدا، کۆبونەوەو دیداری زۆرمان هەبو، ئێمە لەو کاتەدا لە ئەنجومەنی باڵا نێوەندگیریمان دەکردو منیش بەرپرسی لقی کوردستانی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی و نوێنەری بەڕێز محەمەد باقر حەکیم بوم لە کوردستان، بۆیە کە سەردانم دەکرد دەچومە ماڵی خوالێخۆشبو نەوشیروان مستەفا". 

باس لەوەشدەکات، "ماڵەکەیم زۆر بە باشی لە بیرە، خانویەکی زۆر سادە لەسەر بەرزاییەک دروستکرابو ئێمە لە ژورێکی سادە دادەنیشتین، کۆمەڵێک پەلەوەر لە حەوشەی ماڵەکەیدا هەبو، ئەوەشم لە بیرە کە کتێبخانەیەکی زۆر باشی هەبو، بەڕاستی زۆر ئاسودە بوم لە گفتوگۆکاندا، رای جیاواز یان هاودەنگ دەبوین لەسەر بابەتێک. پەیوەندییەکانمان بەردەوام زۆر بەهێز بو، لەسەردەمی شەڕی ناوخۆدا گفتوگۆ و راگۆڕینەوەی زۆرمان هەبو لەبارەی چۆنێتی راگرتنی ئەو شەڕەو گەیشتن بە ئەنجامێک".

ئەوەشی خستووەتەڕوو، لە ساڵی (1978)دا لەکاتی دامەزراندنی بنکە سەرەتاییەکاندا لە کوردستان لە ناوچەی ناوزەنگ، سنورەکانمان بڕی لە تورکیاوە دواتریش لە ئێرانەوە، عومەر مستەفا (عومەردەبابە)، ئومێد خۆشناو، فوئاد مەعسوم و د.خدری برای فوئاد مەعسوم و من، لە شاری سنەوە سنورەکانمان بڕی بۆ ناوخۆی عێراق.

عادل عەبدولمەهدی وتیشی، "ئەوکاتە شۆڕشی ئیسلامی لە ئێران هەڵگیرسابو، کاتێک گەیشتینە بنکەکە نەوشیروان مستەفاش لەوێبو، هەریەکە لە نەوشیروان مستەفاو عادل موراد و کۆمەڵێک برای تر بون، هەندێک وێنەی ئەوکاتەمان هەیە، هەندێکیانم بڵاوکردوەتەوە لە فەیسبوک کە لە ژورێکدا لەگەڵ برام کاک نەوشیروانین، منیش جلوبەرگی کوردیم لەبەردایەو وێنەکان هەن و عومەر شێخ موس-یشمان لەگەڵ بو".

"مێژو پڕەو هەمو ئەو مێژوە کارمان کردوە کە لەساڵانی حەفتاکانەوە دەست پێدەکات تا کاتی کۆچکردنی خوالێخۆشبو، تەنانەت پێش سەفەرکردنی بۆ لەندەن، کۆبونەوەیەکی دورودرێژم لەگەڵ خوالێخۆشبو ئەنجامدا لەبارەگای بزوتنەوەی گۆڕان"، عادل عەبدولمەهدی واینوسیوە.

رونیشیکردوەتەوە، "لەراستیدا هەمو ئەو رۆژانە پڕبون لە روداو و یادەوەری و چالاکی زۆر، لە سەرەتای دامەزراندنی یەکێتیدا ئێمە هاوکارییەکی زۆری یەکێتیمان کرد، ئێمە چەندین رێکخستنمان هەبو لەناوەوەی عێراق، بۆ نمونە یەکەم چاپخانە کە یەکێتی هێنای بۆ ناو عێراق من لە بەیروت بۆم کڕین، یەکەم وێستگە کە هات بۆ یەکێتی بۆ ماوەیەک لە ماڵەکەی مندا بو لە دیمەشق، کاتێک هێزەکانی بەرپەرچدانەوە چونە لوبنان، چەندین جار پێکەوە چوین بۆ کارکردن، من و مام جەلال چەکێکی زۆرمان کۆکردەوەو رەوانەی قامیشلیمان کرد، لەوێشەوە بەرەو تورکیا رەوانە کران و دواتریش گەیەنرانە دەستی بنکەکانی پێشمەرگە لە ناوخۆی عێراق".

بڵاوکردنەوەی یەکەم نوسراو و بڵاوکراوەکانی یەکێتی، ئێمە هاوکارییەکی زۆرمان دەکردن بۆ گەیاندنی بە شوێنی مەبەست، بەتایبەت بڵاوکراوەکانی کۆمەڵە بۆ ناوچە جیا جیاکانی عێراق.

دوای جێگیربونی دۆخی یەکێتی لە کوردستان، ئەوکاتە من کرامە بەرپرسی ئەنجومەنی باڵا لە کوردستان، ئەوکاتە بەناوی ئەنجومەنی باڵاو رێکخراوی بەدرەوە دەجوڵاینەوە، چەندین چەکدارمان هەبو لە رێکخراوی بەدر کە لە ناوچەی قەرەداغ جێگیر بون، تائێستاش گۆڕستانی شەهیدەکانمان لەوێن و لە چەند شوێنێکی کوردستان بونیان ماوە. لەوێ یەکێتی نیشتیمانی زۆر بە تەواوی ئێمە لە خۆگرت.

نەوشیروان مستەفا گەورەترین پشتوپەنامان بو، لە زۆربەی کاروبارەکاندا پەنامان بۆ دەبرد

عادل عەبدولمەهدی دەگێڕێتەوە، "نەوشیروان مستەفا گەورەترین پشتوپەناو هاوکارمان بو، ئێمە لە زۆربەی کاروبارەکاندا پەنامان بۆ دەبرد بۆ هاوکاریکردن و پشتیوانی کردنمان، لەو رۆژانەدا گرنگترین شت پارێزگاریکردن بو لە خۆت، لەگەڵ بەهێزکردنی توانا سەربازییەکان و چۆنێتی سەرقاڵ کردنی رژێم، هەروەها چۆنێتی بەهێزکردنی پەیوەندییەکانی نێوان هێزە ئۆپۆزسیۆنەکان و بەرەنگاربونەوەی رژێم، بۆیە کارکردن زۆر گران بون".

چەندین جار لە مام جەلالم بیستوە کە باشترین قەڵەم لە کوردستاندا نەوشیروان مستەفایە

 عادل عەبدولمەهدی لەوەسفی نەوشیروان مستەفادا دەڵێت، "یەکێک بو لەو پیاوە کەم و سەرەکییانەی کە بە پەنجەکانی دەست دەژمێردران، لە بنیاتنانی ئەو کارانە لە روی فکری و خەباتگێڕییەوە، پیاوێکی زۆر سادەو مەیدانی بو، بەڵام خاوەنی فکرێکی پێشکەوتنخواز بو، من کوردی بە باشی نازانم، بەڵام چەندین جار لە مام جەلالم بیستوە کە باشترین قەڵەم لە کوردستاندا نەوشیروان مستەفایە، بەڕاستی ئەو نوێنەری مام جەلال بو، کاتێک ئەو ئامادە نەبوایە دو کەس ئامادە بون، نەوشیروان مستەفا و عادل موراد".

هەمیشە گوزارشتی لە دیدێکی راست و رەوان دەکرد

 ئەوەش دەخاتەڕوو، رۆڵی نەوشیروان مستەفا بۆ ئەوەی رون بێت بۆ مێژو ئەو هەمیشە رۆڵێکی بەهێزی دەبینی، لە چەندین کار هێزی توند رۆڵ نابینێت، بەڵام لە چەندین کاتی تردا رۆڵی سەرەکی دەگێڕێت، بۆیە خوالێخۆشبو کاک نەوشیروان پیاوی فکرو ئایدۆلۆژیا بو، بۆ زانیاریش هاوکاری نێوان (25) ئەندامەکە پەیوەندییەکی باڵا بو، بەڵام هیچ کەسێک دەستبەرداری داواکارییەکانی نابێت و پێویستی بە نەرمنواندنێکی زۆر هەیە، بۆیە ئامادەی چەند کۆبونەوەیەکی سەرەتا بو، هەمیشە گوزارشتی لە دیدێکی راست و رەوان دەکرد.

باسی لەوەشکردووە، ئەو هەمیشە بەرگری لە دید و بۆچونەکانی خۆی دەکرد، زۆر سەرقاڵی کاروباری کۆمەڵەو یەکێتی بو، بۆیە گەڕایەوە بۆ هەرێمی کوردستان، ئەو رۆڵی زۆر گەورەی بینی، هەمیشە بەشدارییەکانی گرنگ و پێویست بون و ناوەرۆکەکانی لە ئاستێکی باڵادا بون، قسەکانی ئەو تەنها بۆ دەست بەرز کردنەوە نەبون تەنها بۆ ئەوەی قسە بکات، هەمیشە کۆمەڵێک دەستەواژەی گرنگی دەوروژاند، ئیتر هاوڕای بویتایە یان نا کێشە نەبو بە لایەوە، بەڵام بابەتی زۆر هەستیار و گرنگ و ورد بون و جێگەی سەرنج بون، هەروەها زۆر راشکاوانە قسەی دەکردو هیچ کێشەیەکی نەبو لەگەڵ بەرامبەرەکانی، وەکو عەرەب دەڵێت، کێشەی نەبو تۆ هاوڕای بی یان هاوڕای و هاوڕێی نەبی، ئەو قسەی خۆی دەکردو باوەڕو بۆچونی چۆن بوایە قسەی لەبارەوە دەکردو کێشەی نەبو.

"من تێبینی ئەوەم کردبو لەم ساڵانەی دواییدا، جۆرێک لە نەرمونیانی پێوە دیابو، واتە رێکخراوێکی ئەبرد بەڕێوە کە ئەو سەرۆکی بو، لەگەڵ لایەنەکانی تریش هەڵوێستی هێواش و ئارام بو، لەگەڵ نەرمونیانەکەی زۆر دبلۆماسیانە مامەڵەی دەکرد، ئیتر ئێمە ئاوا بوین، نەوشیروان مستەفا لەو سەرکردە گرنگانە بو لە خەبات و مێژوی کوردستان و عێراقدا، پێمخۆشە کە کتێب و نوسین و دیدگاکانی بڵاودەکرێنەوە. بۆ ئەوەی نەوەکانی داهاتو ئەزمونەکانی پێشو فێر بن و لێی تێبگەن".

نەوشیروان مستەفا پیاوێکی بیرمەند بو

 نەوشیروان مستەفا پیاوێکی راست و مەبدەئی بو، مەبدەئی و واقعی، ئەو راستیەشی لەسەر ئەو بنەمایە بو کە ئەو پیاوێکی بیرمەند بو، هەمیشە بیر دەکاتەوە دەیەوێت ئەوەی پێیەتی بیگەیەنێت، هەروەک چۆن پێغەمبەرەکان کە پەیامیان بۆ دەهات پێویست بو بیگەیەننە خەڵک، ئەویش لەسەر رێگایەکی راست بو لەژیانیدا و کەسێکی سادە بو، ئەو سادەییەی زۆر هەستی پێدەکرا، راست بو لە فکرەکانی خۆیدا. 

کاک نەوشیروان قورسترین ئەرکەکانی گرتە خۆی، لەسەردەمی رژێمدا، ئەرکی شەڕکردن و خەباتی چەکداری پڕ لە مەترسی گرتەئەستۆ، چونکە ئەو پیاوی بیروباوەڕ و مەبدەئی بو.

دەیتوانی چەندین دەستکەوت بەدەستبهێنێت، بەڵام ئەو بنکەیەکی جەماوەری گەورەی دروستکرد کە کوردستان پێویستی پێیەتی.

دواتریش کاتێک گۆڕانکاری رویداو بزوتنەوەی گۆڕان دروست بو، لەسەر مەبدەئیەت بەردەوام بو، ئەو دەیتوانی چەندین دەستکەوتی سیاسی بەدەستبهێنێت، بەڵام ئەو بنکەیەکی جەماوەری گەورەی دروستکرد کە کوردستان پێویستی پێیەتی، رێکدەکەویت یان جیاواز دەبیت لەگەڵ گۆڕان ئەوە بابەتێکە، بەڵام گۆڕان بوەتە پێویستیی بۆ بونی دەنگ و رەنگی جیاواز لە هەرێمی کوردستاندا.

ه،م