فەرهاد سەنگاوی: هەڵەی ئەم حوكمڕانییە ڕەنجی 100 ساڵ تێکۆشانی خستووەتە مەترسییەوە

کوردستان

01/05/2020‌ 5247 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:
فەرهاد سنگاو رایده‌گه‌یه‌نێت ئەو حوکمڕانییە هەڵە و چەوتەی حکومەتی هەرێم  وایکردوە خەباتی سەد ساڵی ڕابردوی گەلەکەمان خەریکە بە با ئەچێت.

فەرهاد سەنگاوی پەرلەمانتاری خولی پێشوی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان، به‌ ئاژانسی هەواڵی  فورات راگه‌یاند: "لە 100 ساڵی ڕابردودا هەلومەرجی ناوخۆیی کوردستان بەو جۆرە داڕزاوی و داوەشاوی و بەو جۆرە وێرانەییە، بە تایبەتی ناو دەرونی مرۆڤی کورد و ناو کۆمەڵگای ئێمە لە مێژوی ڕابردودا پێم وانیە وێنەی هەبوبێت. خەڵکی دەڵێن، حوکمڕانی خۆماڵییە بەڵام لە ڕاستیدا حوکمڕانی خۆماڵی نییە، ئەو حوکمڕانییە هەڵە و چەوتە وایکردوە نەک خەباتی سەد ساڵی ڕابردوی گەلەکەمان خەریکە بە با ئەچێت، بەڵکو کارێکی کردوە کە شەش هەزار ساڵ لەمەو پێشیش کەوتوەتە ژێر پرسیار. پەند، زمان،  گۆرانی، هونەر، ئەدەب، پەروەردە و کەڵچەر هی پێنج بۆ شەش هەزار ساڵ پێش ئێستایە، کە گەیشتوەتە دەستی ئێمە، ئێمە دروستمان نەکردوە ئەمڕۆ، ئەوانەش خەریکن هەڵەوەشێن".

"بەها نەتەوەیەکان بە بازرگانی کراوان"

سەنگاوی باسی له‌وه‌شكردووه‌: "ئەگەر ببینیت زمانی کوردی زۆر وێران بوە، حەسەن زیرەک هونەرمەندی بلیمەت لە ساڵی 1972 کۆچی دوایی کردووە لە ساڵی شەستەکان گۆرانیی وتوە، بەڵام لە ئێستادا گۆرانییەکانی کراوە بە ڕیکلامی برنج، بە بێ ئەوەی پرس بە بنەماڵەکەی بکرێت بە بێ ئەوەی پرس بە میلەتێک بکرێت گۆرانییەکانی کراوە بە ڕیکلامی چای، ئەمە وێران بونە".

ئه‌وه‌شی وتووه‌: "لە وڵاتی ئێمە بەداخەوە هیچ سیستەمێک و هیچ دیسپلینێک لە جێی خۆی نەماوە، زۆربەی زۆری ئاوازە کوردییەکان و مەقامە کوردییەکان کراونەتە سەر قورئان و حەدیسەکان، لە مزگەوتەکاندا مەلاکان هەمو مەقامە کوردیەکانیان بردوە و بەکاری ئەهێنن کە مرۆڤ سەری سوڕ دەمێنێت، ئەمانە گۆرانی بوون و مەقامی سێگا، چوار گا، نەهاوەند، ڕەست و بەیات بوون کەچی کراوە بە حەدیس و ئایەت". 

ده‌شڵێت: "هیچ میلەتێک هاوشێوەی ئێمەی بەسەر نەهاتوە، بزووتنەوەیەکی ئیخوانی ئەردۆغانی قەتەری هاتوە لە کوردستان تەراتێن دەکات، ناوی مناڵیان هەموی کرد بە موسەنا، ئوسامە، ئەنەس و سوهەیب، ئێمە چیمان ماوە تاڵان نەکرێت. ناوەکانمان، جلوبەرگەکانمان، زمانەکەمان، کەڵچەرەکەمان و مێژوەکەمان هەموی وێران بوون. وردەکارییەکان زۆرن و ئێمە ڕەوشمان زۆر خراپە".

"ئێمە تەسلیمی پارتی نابین"

دەربارەی ئاڵۆزیەکانی ئەم دواییەی زینی وەرتێ و بەجێکردنی هێز لە لایەن پارتییه‌وه‌ لە سنوری یەکێتی فەرهاد سەنگاوی ڕایگەیاند: "ئێمە پێویستمان بوو کە هێزی یەکێتی و پارتی ببێت بە لەشکرێکی نیشتمانی، بەڵام پارتی واناڵێت بەڵکو پارتی دەیەوێت هێز تەسلیمی ئەو بکرێت، ئەگەر یەکگرتنەوە بەو شێوەیە بێت ئێمە تەسلیم نابین. زینی وەرتێ پێشمەرگەی یەکێتی لێبوە و لە چەند ساڵی ڕابردودا بردراون بۆ شەڕی داعش، بەیانیانێک لەخەو هەڵدەستین زینی وەرتێ پارتی لێیە، دەپرسیت ئاخۆ چی دەکەی لێرە؟ لە وەڵامدا پێمان دەڵێن، هاتوین بۆ گرتنی قاچاخچی. وەرتێ نە سنورە و نە قاچاخچیی لێیە ئیتر ئەم فلیمە چیە، دیسان شەڕێکی تر؟، پاشان دەشڵێن، شەڕی براکوژی، بەڵام شەڕی براکوژی دەبێت هەردوو لایەن کورد بن نەک لایەنێک دەوڵەتێکی داگیرکەر هانی بدات و منیش پێی بڵێم برا".

سەنگاوی لە درێژەی قسەکانی وتیشی: "ئێمە هێرشی فیوداڵی عەرەبیمان لەسەرە، ئێمە کێشەمان لەگەڵ دەسەڵاتی دەرەبەگایەتی عەرەبی و کوردی هەیە. شارستانیەتی دەسەڵاتداری عەرەبی و تورکی شارستانیەتێکی لاوازی دڕەندەی توندوتیژە، تورک و عەرەب کە کوردستانیان داگیرکردوە لە ڕێگەی کەڵچەرەوە ئێمەیان وێران کردوە. دەسەڵاتداری تورکەکان و عەرەبەکان کە ئێمەیان داگیرکردوە لە هەزار ساڵەوە تاکو ئێستا وەکو یەک بیر دەکەنەوە، ئەوان هێرشێکی فیوداڵیمان لەسەر دەکەن ئەوان نموونەی داعشن، چونکە داعش هێرشێکی فیوداڵیە".

سەنگاوی بە پێویستی زانی ڕوناکبیرەکان، سیاسییەکان و لایەنە سیاسییەکان وەڵامدەری کاتەکە و سەردەمەکە بن بەواتای ئەوەی بۆ ئەم سەردەمە بیر بکەنەوە، وتی: "کێشە ئەوەیە حزبەکانی کوردستان بە گشتی لە گوێرەی سەردەمەکە نین، سەردەمەکە ناخوێننەوە، کە خۆیان و کورد لە چی قۆناغێکن. ئێمە پێویستە لەم قۆناغە کوردایەتیی پێشکەوتوخواز بکەین، ئێمە پێویستە وڵاتپارێزیی کوردی نەبەزێنین و پێمان وابێت وڵاتپارێزیی کوردی خەتەرە، نەخێر تێکۆشان لە پێناو  کوردی خەتەر نییە".

ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو: "ئێمە پێویستە چەکی وڵاتپارێزی  کوردی بە شێوەیەکی دروست بەرامبەرار بە داگیرکەران و کۆنەپرستەکان بەکاربهێنین. کاتێک ئێمە گەیشتینە ئامانجە نەتەوەیی و نیشتیمانیەکانمان ئەو کات پێویستمان بە کوردایەتی نامێنێت و ئەو کات هەل و مەرج دەگۆڕێت. ئێمە پێویستە لە ئێستادا خەڵکی پێشکەوتوخواز بین و بزانین چین و توێژەکانی کۆمەڵگەی کوردەواری چییان پێویستە و ئێمە لە چ قۆناغێکین، ئەم قۆناغە چۆن بگۆڕین".