ڕەتكردنەوە یان جێگرەوەیەكی تر بۆ زورفی گرفتی دووسەری شیعەكانە

ڕاپۆرت

22/03/2020‌ 1196 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:
عەدنان زورفی سەرۆك وەزیری ڕاسپێردراو، دەزانێت بێ سازنكاری نێوان شیعەكان ناپاڵێورێت، متمانەی پەرلەمان بەدەستناهێنێت و بە دەردی محەمەد تۆفیق عەلاوی دەچێت، بۆیە زورفی نایەوێت یاری "شكاندنی ویستەكان" بكات، چونكە لەوانەیە ئەو پرسە سەربكێشێت بۆ كەلەشەقی و دژە گەلەكۆمەكی لە یەكتری.

بە هۆی لێكەوتەكانی كۆرۆنا لەسەر كەرتی تەندروستی و دارایی، دابەزینی نرخی نەوت و زیادكردنی فشاری جەماوەری خۆپیشاندەر، پارتە ئاینییە پاشكۆكانی ئێران هەژموونیان لە پاشەكشەدایە.

سەركەوتنی زورفی، لێدان بوو‌ لە كۆششی یەكخستنەوەی‌ ماڵی شیعی، كە قاسم سلێمانی پێش كوژرانی دەستپێكرد، چونكە لەسەر هەژموون و دەسەڵات، ماڵەكەیان پەرتەوازە ببوو. 

شیعەكانیش كاتێك هەستیان بە گرنگی ڕێكخستنەوەی ڕیزەكانیان كرد، كە بینیان محەمەد تۆفیق عەلاوی بەهۆی ڕەتكردنەوەی سیاسییە سونە و كوردەكانەوە  شكستیهێنا.

شیعەكان سەوداسەری گێڕانەوەی سام و سڵاواتی خۆیان بوون، تا هەر خۆیان تاكلایەنە بڕیار لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیرانی ئایندە بدەن، لایەنەكانی دیكەش بەشدارییەكی كەم كاریگەرییان هەبێت، بۆیە لایەنە شیعییەكان لیژنەیەكی حەوت قۆڵییان بۆ لیكتێگەیشتنی نێوانیان و بەربژێركردنی سەرۆك وەزیران پیكهێنا، بەڵام نەگەیشتە هیچ ئەنجامێك، بۆیە هاوپەیمانی سائیرونی سەر بە موقتەدا سەدر، كۆتایی دانوستانەكانی ڕاگەیاند، ئەمەش دیارترین پێنوێنە لەسەر هەرەسهێنانی نزیكبوونەوەی شیعەكان لە یەكتری.

جا لە بری ئەوەی‌ شیعەكان لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیران ڕێككەون، بەرهەم ساڵحی سەرۆك كۆمارییان سەرپشك كرد، كە دەسەڵاتە دەستورییەكانی پیادە بكات و كێی بە گەنجاو ‌زانی ڕایسپێرێت بۆ پێكهێنانی حكومەت. 

ئەمەش شیعەكانی لە بەرهەم ساڵح توڕە كرد و هەڕەشەی لەسەركارلابردنیان لێكرد، چونكە پێیان وابوو مافی پێكهاتەكەی ئەوانی داگیركردووە.

هاوپەیمانە دیارەكانی ئێرانی وەك نوری مالیكی  و هادی عامری و هومام حەمودی و قەس خەزعەلی، گردبوونەوەیەكی تازەیان پێكهێنا بۆ ڕەتكردنەوەی ڕاشكاوی زورفی، بە هەموو هێزی خۆشیانەوە كۆشش ئەوەیان كرد ڕەووتی حیكمەی عەمار حەكیم بێننە ڕیزەكاینانەوە.

ئەو لایەنانە دروشمی "مافی پێكهاتەی شیعە"یان بەرزكردەوە، ئەمەش ڕاپەڕینێكی مەز‌هەبییە هەروەك چاودێران دەڵێن.

هەرچەندە حەكیم ملی بۆ نەدان، بەڵام ناچار بوو پشتیوانییە ڕوون و ئاشكراكەی بۆ زورفی كەم بكاتەوە، پێنوێنەكانیش دەڵێن ئەم كارەی حەكیم بۆ هەڵمژینی توڕەیی ئێرانییەكانە.
 
سەرچاوەكان دەڵێن زورفی و حەكیم و لایەنی شیعی دیكە، لەكۆششی ئەوەدان بزانن، لە سایەی كۆرۆنادا، ئێران تا كوێ كاریگەری بەسەر گۆڕەپان سیاسی عێراقەوە ماوە.

حەكیم و هەندێك لەلایەنی دیكەی شیعی، ناچارنین گوی بۆ ئێرانییەكان شلكەن، حەكیمیش لای سوپای پاسداران، وا وەسف دەكرێت، كە ئامادە نییە خۆی باوێتە باوەشی سیاسی ئێرانەوە.

چاودێران دەشڵێن: هەڵوێستی حەكیم و سەدر بۆ پشتیوانی زورفی لەچەند ڕۆژی ئایندەدا، لەوانەیە كاریگەری بخاتەسەر هەڵوێستی لایەنە شیعەكانی دیكەی وەك مالیكی.

هەر‌ چەندە ئێران هێزی جارانیشی نەماوە، بەڵام شیرینییەكانی دەسەڵات لە عێراقدا زۆر و بۆرن و دەكرێت كاریان لەسەر بكرێت، لەوانەشە لەم چەند ڕۆژەی ئایندەدا، وردە وردە، كار لەسەر لەبەریەكهەڵوەشاندنی بەرەی نەیاری زورفی بكرێت.

سەبارەت بە پەیوەندی لەگەڵ نوێنەری تایەفە و نەتەوەكان، هەردوو بەرەی زورفی و دژە زورفی، كار لەسەر هەمان ئامراز و میكانیزم دەكەن لە بەرەنگاربوونەوەی یەكدیكەدا، هەردوولا گره ‌و لەسەر پەیوەندییەكانیان دەكەن لەگەڵ كورد و سونەكاندا، ئەمەش ئاستی كاری سیاسی شیعەكان لاوازتر دەكات.

خەریكە هەلەكانی زورفی یەكسان دەبێت‌ بە هەلی نەیارە شیعەكانی لە دەستكەوتنی پشتیوانی سیاسی سونە و كوردەكان، هەڵوێستی ئەو دوولایەنەش لە حكومەتی ئایندەدا، پەیوەستە بە شێوازی هاوبەشبەندیییان لەو حكومەتەدا، بۆ ئەوان زۆر گرنگ نییە كێ حكومەت پێكدێنێت.

زورفی و نەیارە شیعەكانی دەڵێن: كورد و سونەكان بەولایەدا دەشكێنەوە كە كێ مامەڵەیەكی باشتریان پێشكەش دەكات، ئەمەش‌ سەردەگرێت، ئەگەر ناكۆكی و پەرتەوازەیی نێوان شیعەكان بەردەوام بێت.

چاوەڕوان دەكرێت هێزە سیاسییە كورد و سونەكان، كە لە ئێستادا بە دوای دەستكەوتی دیكەی سەربارەوەن، ڕۆڵێكی ناڕاستەوخۆ بگێڕن له یەكخستنی ڕێزەكانی شیعەكان بۆ پشتیوانی زورفی.

چاودێران ئەوەش دەڵێن:  قورس نییە بۆ لایەنە سیاسییە شیعەكانی عێراقی پاشكۆی ئێران، بە هۆی دەنگدانەوە لە پەرلەمانی عێراق، پاڵاوتنی زورفی بۆ پێكهێنانی حكومەت هەڵوەشێننەوە، بەڵام گرفتێك دێتە ڕێگەیان: كێ جێگرەوەیە ؟ ، دەڵێن ئەو لایەنانە زۆر ناكۆكن و لەسەر جێگرەوەیەك ڕێكناكەون.

فاروق یوسفی نووسەری سیاسی عێراق پێی وایە بەردەوامی پشووی فەرمی، لە سایەی دابەزینی نرخی نەوت، لەوانەیە بازنەی خۆپێشاندانەكان فراوانتر بكات، بۆیە پێی وایە ئەو پارتە سیاسییانە بۆ یەكتری داشكێنن و پێكبێن و زورفی بكەنە سەرۆكی حكومەتی بەشبەشێنەی حزبی.

فاروق یوسف پێیوایە حیزبەكان پێیان وایە زورفی دەموچاوێكە‌ بۆ قۆناغێكی خراپ، كە هەرەسهێنانی كەرتی تەندروستی و دەستەوەستانی دارایی دیارترین خەسڵەتی دەبێت، ئەمەش وا دەكات سەرۆكی حكومەتی ئاینده،‌ نەتوانێت بەڵێنەكانی بەرێتەسەر، سەبارەت بە هێشتنەوەی چەك لە دەستی دەوڵەت و جۆری پەیوەندی بە ئێرانەوە.

فاروق یوسف پێی وایە هەموو ئەوەی باسكرا، كاریگەری دەبێت بۆ سەر قۆناغی ئایندەی ڕاگوزەری، كە هەموو لایەك گەرەكیانە بە هێمنی تێپەڕێت، تا ئەو كاتەی پرسی كۆرۆنا و دابەزینی داهاتی نەتەوەیی یەكلادەبنەوە، ئەو پێی وایە دەكرێت ئەو دوو پرسە ڕۆڵی گەورەیان هەبێت لە دەستبادانی زورفی- دا، لە كۆتایشدا پارتە شیعەكان چارەسەرێكی مامناوەندن، دەكرێت نەهێڵن تەنگژەگانیان لەوە زیاتر قوڵ ببنەوە.

سەرچاوە: عەرەب
وەرگێران: لوقمان حاجی قادر