کچان و کوڕان چۆن هەڵدەخەڵەتێنرێن؟
کێ بەرپرسە لەو دیاردەیەو چۆن چارەسەرده‌كرێت؟

کوردستان

20/10/2020‌ 2354 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:

ڕۆژی ١٨ی تشرینی یەکەم لە قەزای سەیدسادق و لە درەنگانێکی شەودا پۆلیسی شارەکە دەستی گرت بەسەر زیاتر لە نیو تۆن دەرمان و حەبی گەورەکردنی بەشە جیاوازەکانی لەشی ئافرەتاندا.

بەرپرسانی ئیداری و تەندروستیی شارەکە ڕایانگەیاند هەموو ئەو دەرمان و حەبانە کەرەستەی خاو بوون و بەمەبەستی دروستکردنی دەرمانەکەو دواتر خستنە بازاری بڕێکی زۆری دەرمانەکە هێنراوەتە شارەکەوە و ئەمەش دەریدەخات کە لەو قەزایە کارگەی دروستکردنی دەرمان و گیراوەی تایبەت بە گەورەکردنی بەشەکانی لەش هەیە.

لەم ساڵانەی دوایدا دیاردەی هێنان و فرۆشتنی چەندین جۆر دەرمان و کەرەستەی تایبەت بە گەورەکردن و جوانکردنی بەشە جیاوازەکانی وەک سنگ و سمتی ئافرەتان و ئەندامی نێرینەی پیاوان دەستیپێکردوەو بە هەردو ریگەی ڕاستەوخۆ و ئۆنۆلاین کرین و فرۆشتنیان پێوە دەکرێت و رۆژانە برێکی زۆری پارە وەک سپۆنسەر بۆ ڕیکلام کردن بۆ ئەو جۆرە دەرمان و گیراوانە خەرج دەکرێت.

ڕێژەیەکی زۆری گەنجان لە کچان و کوران و بگرە ژنان و پیاوانیش بونەتە کریار و بەکارهێنەری ئەو دەرمانانە و بەرپرسانی تەندروستیش لە چەند بۆنەو شوێنێکدا ئەوەیان ڕاگەیاندوە کە ئەو ریکلام و بانگەشانەی بۆ ئەو دەرمانانە دەکرێت زۆرینەی ناراست و دور لە کاری زانستییەو ئەوەشی کە راستەو هاوڵاتیان بەمەبەستی جیاواز بەکاری دەهێنن دەبێتە کێشە و زیانی تەندروستیی دەبێت بۆ داهاتویان و کەسی بەکارهێنەر وردە وردە هەست بە زیانەکانی دەکات.

ئەو دەرمان و حەب و گیراوەو ئامێرانەی کە رۆژانە لە سنورەکانەوە دێتە هەریمی کوردستان بەپێی قسەی کۆمپانیاکانی بوارەکە بەرهەمی چەند وڵاتیکی جیهانین و لە بازارەکانی دونیادا بەکار دەهێنریت بەلام پێچەوانەی ئەو بانگەشانە بەرپرسانی تەندروستی عێراق و هەرێم دەڵێن هەموو ئەو دەرمانانە قاچاخ و بێ کوالیتی و دور لە ڕێنمایی و ریکارە تەندروەستیەکان دروسست دەکرێن و دەهێنرێنە هەرێم.

رۆژانە لە تۆڕە کۆمەلایەتیەکان بینەری چەندین ریکلام و بانگەشە دەبین بۆ دەرمان و گیراوەی تایبەت بە گەورەکردنی سنگ و سمتی ئافرەتان و وەک بەشێک لە زانستی جوانکاری ناودەبرێت و هانی کچانی هەرێم دەدرێت کە بەردوام بەکاریان بهینن ،بەڵام پزیشکێکی جوانکاری ئەوە ڕەد دەکاتەوە ئەو بابەتانە لە زانستی جوانکاریدا بن و دەلێت زانستی جوانکاری بابەتێکەو ئەو جۆرە دەرمان و ماددانە بابەتێکیتر..

تا ئێستا کە باسی خراپی و هەبونی زیانی ئەو دەرمانانە کراوە قسە لەسەر ئەوە بوە کە لە سنورەکان بەبێ کوالیتی کنترۆڵ داخل دەبن بە هەرێم و هیچ چاودێریەکی سەر سنور و ناوبازارەکان نییە بۆ ئەم جۆرە دەرمانەنە کە بەشیکی بۆ ئەوە دەرگەرێتەوە ئەو کاڵایانە بەشێوەی ئۆنلاین کرین و فرۆشتنیان پێووە دەکرێت.

 بەڵام ئێستا هەموو دەزانین کە کارگەو پێکهێنەری ئەو مادانە لەناوخۆی هەرێمی کوردستاندایەو گروپ  باندەکانی تایبەت بەو کارانە لە ناوخۆی هەرێم و لە شارەکاندا کارگەیان داناوەو مادەی خام  لە دەرەوەی وڵات دەهێنن و لە ناوخۆی ولات دروستی دەکەن و دەیکەنە قوتوو پاکەتەوەو ڕێکەوت ولێبلی وڵاتانی لێدەدەن و دەیخەنە بازارەکانەوەو کچان و کورانی وڵات هەلدەخەڵەتێنن بە ناوی دەرمانی کوالیتی بەرزەوە.

ئاخۆ دوای ئەو حاڵەتەی قەزای سەیدسادق و دەستبەسەردا گرینی زیاتر لە نێوتەن لەو دەرمانە، بەرپرسانی هەرێم جدی دەبن لە دواداچون و پشکنین و دەستبەرسەردا گرتنی ئەو ماددانەو دەستگیرکردنی کەسانی تاوانبار یان هەر وەک ڕابردو ڕێگە دەدات ئەو دەرمانانە لە بازاردا هەبن.

 ئەی ئاخۆ دوای ئەو حاڵەتە ئیتر گەنجان  کچان و کورانی هەرێم دور دەکەونەوەر لە بەکارهێنانی ئەو جۆرە دەرمان و گیراوانە یان هەر بەردەوام دەبن و دوای بانگەشە سەرنجراکێشەکانی فرۆشیاران دەکەون و دەبنە هۆکاریك بۆ دەوڵەمەند بوونی کەسانی هەلپەرست لەسەر حسابی جەستەو تەندروستی ئەمان.