سەرتیپ جەوهەر
ماوەیەكە جموجۆڵی سەربازیی ئەمریكا لەناوچەكە هەستی پێدەكرێت، هێز دەهێنرێتە هەرێمی كوردستان و چەند ناوچەیەكی دیكەی دەوروبەری ئێران. ئەو هێزەی هێنراوەتە هەرێم، پەیوەندی بەسوریاو ئێرانەوە هەیە.
ئەمریكیەكان پلانێكی دیكەیان هەیە بۆ گەمارۆدان و بەركەنارخستنی زیاتری ئێران و سوریا، بۆ ئەم مەبەستە زنجیرەیەك رێوشوێنی نوێ دەگرنەبەر كە پێدەچێت لەئێستاوە كاریگەرییەكانی بەدەركەوتبێت.
ئەگەر سەرنج بدەین لەماوەی دوو هەفتەی رابردوو، لیرەی سوریا بەرامبەر دۆلار بەجۆرێك مێژووی ئەو وڵاتە بەخۆیەوەی نەبینیوە، رژێمی سوریای بەجارێك شپرزە كردووە، بەشێوەیەك یەك ملیۆن و نیو لیرەی سوری بەرامبەر 100 دۆلاری ئەمریكایە! ئەمە لەكاتێكدا بەر لە 10 ساڵێك 4500 لیرەی سوری بەرامبەر 100 دۆلاری ئەمریكا بوو!
فشاری ئابوریی و دارایی ئەمریكا لەسەر رژێمی سوریا، لێكەوتەكەی زیاتر درێژ دەبێتەوە. پێدەچێت ئەمریكا بیەوێت ناڕەزایەتی و توڕەیی نوێ لەشەقامی سوریا دروستبكات و سەرئەنجام راپەڕینێكی خۆڕسكی لێ بێتەبەرهەم، ئەمەش ترسێكی زۆری لای رژێمی سوریا دروستكردووە.
ئەم فشارەی ئەمریكا لەسەر رژێمی سوریا دوای شكستیی گفتوگۆی نێوان هەردوولا بووە لەماوەی چەند مانگی رابردوو. بەنهێنی چەندجارێك وەفدی ئەمریكاو سوریا كۆبونەتەوە، بەڵام ئەنجامێكی ئەوتۆی نەبووە، چونكە هاوكێشەی ناوخۆی سوریا زۆر ئاڵۆزبووەو ئەمریكیەكانیش داوای سەختیان لەسورییەكان كردووە.
ئەمریكیەكان پێشنیاری هاوكارییان بۆ رژێمی سوریا كردووە بەتایبەت لەرووی سیاسیەوە، ئەو هاتن و چوون و كرانەوە دیبلۆماتیەی وڵاتانی عەرەبی و دەوروبەر بەرووی سوریاش بەهۆی ئۆفەرێكی ئەمریكا بوو بۆ رژێمی سوریا تاوەكو زەمینەی ئاساییكردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ سوریا زیاتر بڕەخسێت.
لەو دانوستانانە، سورییەكان بەوەفدی ئەمریكایان راگەیاندووە كە ئەوان گرفتیان لەگەڵ بوون و مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لەسوریا نییە، بەمەرجێك رەزامەندی حكومەتی سوریا وەرگرن، بەمانایەكی دیكە جۆرێك لەشەرعیەتی بەناو پەرلەمانیی لەسوریا وەرگرن.
ئەمریكیەكانیش پێیان ووتون ئێمە رازین بەو داوایەی ئێوە، بەمەرجێك ئێوە پەیوەندییەكانتان لەگەڵ ئێران بپچڕێنن یاخود زۆر لاوازیی بكەن. مەبەستیش لەو پچڕاندن و لاوازكردنە، دەركردنی گروپە چەكدارە شیعەكانی نزیك ئێران و كەمكردنەوەی ئەو هەژموونە ئێرانە لەدیمەشق، بەڵام پێدەچێت وڵامی سورییەكان بۆ ئەو داوایەی ئەمریكا نەرێنی بووبێت و زۆر زەحمەتە بەهۆی ئاڵۆزیی هاوكێشەی سیاسی و سەربازیی لەو وڵاتە بتوانن ئەم كارەبكەن.
لەسەرەتای ئاڵۆزیی و گرژییەكانی سوریا كە ناونرا (راپەڕین) ئێران رۆڵێكی ئێجگار گەورەی لەپاراستنی رژێمی سوریا بینی. جگە لەپێدانی چەك و زانیاریی، دەیان هەزار چەكداری عیراقی و ئەفغانیی و پاكستانی و یەمەنیی بردە سوریا بۆ پاراستنی شام و فرۆكەخانە دیمەشق.
ئەمریكیەكان لەو راستیە دەگەن ئێران رۆڵێكی گرنگی هەیە لەسوریا، لەماوەی چەند ساڵی رابردووش بەردەوام فرۆكەكانی ئەمریكا موشەكبارانی كاروانی ئەو هێزە چەكدارانەیان كردووە كە لەلایەن ئێرانەوە پشتیوانی دەكرێن و لەنێوان عیراق و سوریا هاتووچۆ دەكەن، بۆیە ئێستا لەیەككاتدا دەیەوێت هێزێكی سەربازیی چاودێر لەچەند ناوچەیەكی دیاریكراو لەدیوی سوریا جێگیربكات و بۆ رێگرتن لەهاتن و چوونی ئەو گروپە چەكدارە شیعانە. بۆ ئەم مەبەستە ماوەیەكە هێز دەهێنێتە هەرێم و دواتر دەیانباتە سوریا لەڕێی رۆژئاوای كوردستانەوە. هاوكات لەڕێی چەند رێوشوێنێكی دارایی تایبەت فشارێكی زۆر لەسەر دراوی سوریا دروستبكات تاوەكو ببێتە فشار لەسەر رژێمی سوریاو سازشی گەورەی پیبكات.
ئەمریكا نایەوێت رژێمی سوریا بڕوخێنێت، چونكە هیچ بەدیل و ئەلتەرناتیڤێكی رژێمی سوریا نییە. ئەمە جگە لەوەی زەحمەتە روسەكان لێبگەڕێن ئەم رژێمە بگۆڕێت.
ئەو هێزە بەناو نەیارو ئۆپۆزسیۆنانەی هەن جگە لەكورد، هەموویان داردەستی وڵاتانی دەوروبەرن بەتایبەت توركیا! لەوە خراپتر ئەو هێزانەی گوایە ئۆپۆزسیۆنن و چەكدارن هەر هەمویان گروپی تیرۆرستین و توركیا زۆر خراپ بەكاریاندەهێنێت، بۆیە ئەمریكا ناتوانێت مامەڵەیان لەگەڵدا بكات. تاكە هێزی ئۆپۆزسیۆن و رێكخراو و خاوەن بڕیاری مەركەزیی لەسوریا هێزەكانی سوریای دیموكراتە، ئەوانیش گرفتیان لەگەڵ توركیا هەیەو ئەمریكا لەبەر بەرژەوەندییەكانی خۆی بەهەستیارییەوە مامەڵە لەگەڵ دەكات.
ئەمریكا واقعیانە مامەڵە لەگەڵ مانەوەو گۆڕانی رژێمی سوریا دەكات. لەپرسی روخاندنی رژێمی عیراقیش هەمان گرفتی هەبوو، هەمیشە دەیانگوت دەتوانین بیڕوخێنین، بەڵام بەدیل چییە؟ بۆ رژێمی سوریا-ش بەهەمانشێوە، نایانەوێ ئێستا هیچ گۆڕانكارییەك لەدیمەشق دروستببێت، بەڵكو دەیانەوێ لەلایەك فشاری ئابوریی توند بكەنە سەر رژێمی سوریا بۆ ئەوەی سازشی گەورەی پێبكەن، هاوكات رێوشوێنی نوێ و توند بگرنەبەر بۆ لێدان لەبەرژەوەندییەكانی ئێران لەو وڵاتە. رەنگە ئاساییبونەوەی پەیوەندییەكانی سعودیەو كەنداویش لەگەڵ ئێران بەهۆی ئەو تێگەیشتن و زانیارییانەوە بێت كە ئەمریكا بەنیازی گورزی نوێی ئابوریی و سەربازییە لەئێران و وڵاتانی كەنداو نایانەوێ ببینە بەشێك لەگۆڕەپانی شەڕو نەكەونە بەر توڕەیی و كاردانەوەی ئێران.
لەنێو ئەو بارودۆخە جەنجاڵ و پڕ كێشەیەدا، كورد بەشێكە لەبارودۆخەكە، مخابن بەشدار نییە لەهیچ بڕیارێكی تایبەت بەگۆڕانكاریی سوریا! ئەمریكیەكان هیچ شتێكی نوێیان بۆ كورد لەسوریا پێ نییە، تەنها وەك دۆناڵد ترەمپ وتی وەك "جەنگاوەری ئازا" تەماشایان دەكات، ئەمەش گرفتێكی گەورەیە بۆ چارەنوسی كورد لەسوریا! بۆیە بۆ كورد زۆر گرنگە هەم سود لەئەزموونی باشوری كوردستان و بەغدا وەرگرێت بەتایبەت كە ئێستا دەیبینین لەپاشەكشەیەكی زۆر خراپ و خێرادایە، هەمیش كاربكات بۆئەوەی ئەمریكا سیاسەت و پرۆژەی خۆی لەبارەی چارەنوسی كورد لەسوریا بەتەواوی روونبكاتەوە. لەهەمووی گرنگتر، پێویستە كورد كاربكات بۆ رەخساندنی تەبایی و شەراكەتی سیاسی لە رۆژئاوای كوردستان و هاوكات بنیاتنانی ژێرخانی ئابوریی و سەقامگیریی سیاسی لەسەربنەمای قوڵكردنەوەی دیموكراسی، من بۆخۆم پێموایە تاكە زەمانەت و گرەنتی بەهێزبوون و گەشەكردنی رۆژئاوای كوردستانە.
