ڕاپۆرتە هەواڵى مانشێتى ڕۆژنامەکانى تورکیا بۆ 19 تشرینی دووەمى 2025

ڕاپۆرت

3 کاتژمێر پێش ئێستا‌ 27 جار خوێندراوه‌ته‌وه

هەواڵە سیاسییەکان
حورییەت Hürriyet/ ناکۆکی ناوخۆیی ئۆپۆزسیۆن: مشتومڕێکی سیاسی ناوخۆیی دوای لێدوانەکانی تیمی سەرۆکی پارتی کۆماریخوازی گەل (جەهەپە)، ئۆزگور ئۆزێل سەریهەڵدا، کە تیایدا ئاماژەی بەوەدا کە سەرۆکی شارەوانی ئەستەنبوڵ، ئەکرێم ئیمامئۆغڵو، "ناتوانێت کاندیدی سەرۆکایەتی بێت"، ئەمەش ڕەنگدانەوەی بەردەوامی گرژییە لە دەوری کاندیدکردنی ئۆپۆزسیۆن بۆ هەڵبژاردنەکانی داهاتووی سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا.
سەباح Sabah/ لوتکەی ئەنقەرە لەگەڵ زێلێنسکی: سەردانەکەی ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا بۆ ئەنقەرە، کە تیایدا کۆبوونەوەیەکى گرنگی لەگەڵ سەرۆک ئەردۆغان ئەنجامدا، لە پێشەنگی بەرنامەی کارەکاندا بوو. ڕۆژنامەکانی ئەورووپا ئاماژەیان بۆ ئەوە کرد کە ئەم سەردانە "هیوای ئاشتی"ی بەرز کردەوە و سەرنجی بۆ تورکیا وەک ناوەندێکی دیپلۆماسی ڕاکێشا.
حورییەت Hürriyet/ ناکۆکی ناوخۆیی ئۆپۆزسیۆن: مشتومڕێکی سیاسی ناوخۆیی دوای لێدوانەکانی تیمی سەرۆکی پارتی کۆماریخوازی گەل (جەهەپە)، ئۆزگور ئۆزێل سەریهەڵدا، کە تیایدا ئاماژەی بەوەدا کە سەرۆکی شارەوانی ئەستەنبوڵ، ئەکرێم ئیمامئۆغڵو، "ناتوانێت کاندیدی سەرۆکایەتی ئەمریکا بێت، ئەمەش ڕەنگدانەوەی بەردەوامی گرژییە لە دەوری کاندیدکردنی ئۆپۆزسیۆن بۆ هەڵبژاردنەکانی داهاتووی سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا.
سۆزجو Sözcü/ گوشارەکانی پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیستی مەهەپە: ڕاپۆرتەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیست گوشاری زیاتر لەسەر چوار بەرە دروست دەکات و بێدەنگیی دەوڵەت باخچەلی دەگەڕێتەوە بۆ ئەنجامی ڕاپرسییەکانی ڕاپرسی کە "دەستی پارتی داد و گەشەپێدانی دەسەڵاتدار دەبەستێتەوە".
ئاکشام Akşam/ ناکۆکییەکانی پارتی گەلی کۆماری (جەهەپە): ڕاپۆرتەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە نوێنەرانی پارتی کۆماری گەلی کۆماری ئۆپۆزسیۆن ۆشدارییان بۆ ئۆزگور ئۆزێل سەرۆکی پارتەکە دەرکردووە و داوای لێدەکەن کە لە بابەتێکی دیاریکراودا ڕێوشوێن بگرێتەبەر.
ئاکشام Akşam/ کاروباری دەرەوە و مەلەفی ئەتۆمی ئێران: ڕۆژنامەکە لە زاری وەزیری دەرەوەی ئێرانەوە ڕایگەیاندووە کە ڕێککەوتن لەگەڵ ئەمریکا سەبارەت بە چالاکییە ئەتۆمییەکانی وڵاتەکەی واژۆ دەکات، لە ڕاپۆرتێکدا تیشکی خستۆتە سەر ڕۆڵی تورکیا وەک زلهێزێکی کاریگەر لە ناوچەکەدا.
جمهورييەتCumhuriyet/ مشتومڕەکانی سەردانەکەی ئیمرالی: قسەکانی دەوڵەت باخچەلی سەرۆکی پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیستی مەهەپە سەبارەت بە سەردانی عەبدوڵا ئۆجالان سەرۆکی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) لە زیندانی ئیمرالی زاڵ بوو بەسەر هەواڵەکاندا: دێرڤیزئۆغڵو سەرۆکی پارتی باش (İYİ) وەڵامی توندی دایەوە و وتی: پێدەچێت مۆڵەتی لە سەرۆک [ئەردۆغان] وەرنەگرتبێت.... نووسەر زولال کاڵکەندەلەن لە وتارەکەیدا نووسیویەتی: "رێگا بۆ باخچەلی بکەرەوە، با بچێتە ئیمرالی!" ئاماژە بەوە دەکات کە مشتومڕەکە پەیوەندییە ئاڵۆزەکانی نێوان ئەردۆغان و باخچەلی سەبارەت بە "پرسی ئۆجالان" ئاشکرا دەکات.
کەرار KARAR/ مشتومڕەکانی دەوروبەری پرۆسەی ئاشتی ناوخۆیی و پرسە ناوچەییەکان زاڵ بوون بەسەر ڕووماڵە سیاسییەکاندا، ڕەخنەش ئاراستەی حکومەت کرا:ڕەخنە لە پرسی ئیمرالی: مشتومڕێکی گەرم سەبارەت بە لێدوانەکانی دەوڵەت باخچەلی سەرۆکی پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیستی مەهەپە سەبارەت بە سەردانی زیندانی ئیمرالی بەردەوام بوو: باباجان (سەرۆکی پارتی دیموکراسی و پێشکەوتن) بانگەوازی ئاراستەی پارتی داد و گەشەپێدان (ئاکەپە) کرد و داوای کرد هەڵوێستی ئەردۆغان سەبارەت بە پرۆسەی ئاشتی "هاوشێوەی باخچەلی ڕوون بێت". مەهەپە داوای لەو لایەنانە کرد کە نایانەوێت جێگر بۆ "شاندی ئیمراڵی" بنێرن "ئەمە بە ڕاشکاوی باس بکەن". .
کەرار KARAR/ ڕەخنە لە دەستێوەردان لە شارەوانییەکان: سەرۆکی شارەوانی وان (لە پارتی یەکسانی و دیموکراسی گەلان - DEM)، ڕەسوڵ ئیمرا شاهان، ڕەخنەی توندی لە دانانى قەیوم گرت و وتی: "ئەم دەستوەردانە لە کارمەندە شارەزاکانمان قبوڵ ناکرێت".
کەرار KARAR/ ئابڕوچونى جیهانی دارایی-وەرزش: ڕۆژنامەی فاینانشیاڵ تایمز ڕاپۆرتێکی لەسەر ئابڕوچونى گرەوکردن لە تورکیا بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەدا کە تورکیا لە پلەی دەیەمی جیهانیدایە لە پێوەری شەرتبەندىدا، هەروەها تۆپی پێی "پاک نییە".
میللەت Milliyet / پلانی دزەپێکراوی ئاشتی ئەمریکا و ڕووسیا: ڕۆژنامەکە باسی لە بەڵگەنامەیەکی دزەپێکراوی کۆبوونەوە نهێنییەکانی نێوان واشنتۆن و مۆسکۆ کردووە، کە "پلانێکی ٢٨ خاڵی" سەبارەت بە ئۆکرانیا ئاشکرا کردووە و ڕایگەیاندووە کە "٤ مەرجی چارەنووسساز" لە پلانەکەدا هەیە..
هەواڵە ئابووریەکان
کەرار KARAR / بەرزبوونەوەی نرخی سووتەمەنی: پێشبینی دەکرێت نرخی لیترێک گازوایل لە 60 لیرەی تورکی تێپەڕێنێت، کە لە شەوی پێنجشەممە دەستپێدەکات.
کەرار KARAR / بەرزی بێکاری گەنجان: زەنگی بێکاریی ڕووپۆشکراو لێدرا، لە هەر سێ گەنجێک (تەمەن ١٥-٢٤ ساڵ) یەکێکیان نە خوێندەوارە و نە لەسەر کارە.
کەرار KARAR / بەرزبوونەوەی ژمارەی خانەنشینان: ٢١ شار زیادبوونی ژمارەی خانەنشینانیان تۆمارکردووە کە ژمارەی خاوەن کارەکانى تێپەڕاندووە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ "وێنەیەکی نیگەرانکەر".
سۆزجو Sözcü/نرخی دراو: نرخی فەرمی بەم شێوەیە تۆمارکرا: دۆلار بە 42.35 لیرەی تورکی و یۆرۆ بە 49.10 لیرەی تورکی. پێشبینی نرخی زێڕ: ڕۆژنامەکە لە زاری بانکی وەبەرهێنانی ئەمریکی گۆڵدمان ساکسەوە پێشبینی کردووە کە نرخی یەک ئۆنسە زێڕ تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٦ بگاتە ٤٩٠٠ دۆلار.





هەڵسەنگاندن
ڕۆژنامەکانی تورکیا ئەمڕۆ جیاوازییەکى ئەوتۆیان نەبوو لەو ڕووداوانەی کە ڕووماڵیان دەکرد، تەنها گۆشەکانیاندا جیاواز بوو:
ڕۆژنامەکانی لایەنگری حکومەت (سەباح، یەنی شەفاک، ئاکشام، گونەش): تیشکیان خستە سەر نیشاندانی هێزی دەوڵەت (بەرەنگاربوونەوەی تاوان، دەستکەوتەکانی بەرگری، وەڵامدانەوەی خێرای کارەساتەکان)، دەستپێکردنی هێرشی سیاسی بۆ سەر نەیاران (کەیسی گەندەڵی IBB)، و پێشکەشکردنی دڵنیایی ئابووری.
ڕۆژنامەکانی ئۆپۆزسیۆن (سۆزجو، جمهوریەت، کەرار): تیشکیان خستە سەر ناکۆکییە سیاسییە دیارەکانی ناو هاوپەیمانی دەسەڵاتدار (ئیمرالی)، ئەو هۆشدارییە ئابوورییە توندانەى کە کاریگەرییان لەسەر هاووڵاتیان هەیە (کەمترین کرێ و نرخی گازوایل)، هەروەها شکستی چاودێریکردن لە ڕووداوە ئەمنییەکان.