شارپرێس: تایبەت
وەرگێران: لوقمان حاجی قادر
بەر‌كاربوونی قۆناغی یەكەمی سزاكانی ئەمریكا بۆ سەر ئێران‌و دواتر قۆناغی دووەمیش لە 5 ی نۆڤەمبەرەوە، هەناردەی نەوتی ئەو وڵاتە بەئامانج دەگرێت.

ئەم هەنگاوەی ئەمریكا بۆ سەر ئێران لەوانەیە ببێتە زیانبەخشترین بۆ ئابووری ئەو وڵاتە، وەك "هەڵۆ سپییەكان"یش پێیانوایە ، داوێكی گەورە چاوەڕێی ئێران دەكات ، یان بەلایەنی كەمەوە تاران ناچار بەگفتوگۆ و ملكەچككردن دەكات بۆ تەواوی مەرجەكانی  دۆناڵد ترامپی سەرۆكی ئەمریكا.

لەگەڵ جێبەجێبوونی قۆناغی دووەمی سزاكانی ئەمەریكا بۆ سەر ئێران، حكومەتەكەی حەسەن ڕۆحانی سەرۆك كۆماری ئەو وڵاتە، لەهەوڵێكدا بۆ سوككردنی بارگرانی ئەو سزایانە، دەستیكردووە بەگرتنەبەری ڕێوشێن، بەڵام هەندێك بەربەست هەن هێشتا توانستی حكومەتی ئێران بەرتەسك دەكەنە‌وە لەتێپەراندنی پلانەكانی بۆ بەرەنگاربوونەوەی سزاكان.

چی چاوەڕێی ئێران دەكات؟
قۆناغی دووەمی سزا ئەمریكییەكان لەدوای بڕیارەكەی دۆناڵد ترامپ هات‌ لە 8 ی مایۆی ڕابردوو ، ئەمەش دوای كشانەوەی وڵاتەكەی لە ڕێككەوتننامەی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران، كە لە ساڵی 2015 واژووكراوەو بەرنامە ئەتۆمییەكەی تارانیش كۆت‌و بەنددەكات. 

ئەو كات وەزارەتی دارایی ئەمریكا لیستێك سزای لەخشتەیەكی كاتیدا بۆ دووبارە سەپاندنەوەی سزاكان بەسەر تاراندا دەركرد، ئەمە جگە لەوەی سزاشی  بەسەر ئەو كۆمپانیایانەدا سەپاند، كە پەیوەندی بازرگانییان ‌ لەگەڵ ئێراندا هەیە، یان لەداهاتوو دەبێت.

خشتە كاتییەكەی ‌ سزاكان دوو قۆناغ لەخۆ دەگرێت، یەكەمیان دوای تەواوبوونی موڵەتە 90 ڕۆژییەكە لە 6 ی ئۆگستۆسی ڕابردوودا دەستیپێكرد بۆ ڕێگریكردن لەكۆمپانیاكان، كە هەلی تەواوكردنی سەوداو و مامەڵەكانیان نەبێت لەگەڵ ئێراندا ، سزاكانی ئەم قۆناغە سزادانی كەرتی پیشەسازی ئێرانی گرتەوە وەك كەرتی فڕۆكەوانی، ئەویش بەلێوەرگرتنەوەی مۆڵەتی هەناردەكردن لەكۆمپانیاكانی فڕۆكەوانی مەدەنی بۆ ئێران بەهەردوو كۆمپانیای "بوینگ" و "ئیرباس"یشەوە ، هەروەها كەرتی ئۆتۆمبیلی ئێرانی و كەرتی بانكیشی گرتەوە.

سزای دیكەش هەن، كە تایبەتن بەكەرتەكانی مامەڵە داراییەكانی‌ پەیوەست بەكڕینی دۆلاری ئەمریكی ، یان دەستكەوتنی یەدەگی ئەو دراوە، ئەمە جگە لە مامەڵە داراییەكانی پەیوەست بەكرین، یان فرۆشتنی تمەنی ئێرانی، یان گلدانەوەی پارەوپول، یان ژمێرەی بانكی  بە تمەنی ئێرانی لەدەرەوەی ئێران، سزاكان فرۆشتنەكانی ڕاستەوخۆو ناڕاستەوخۆی ئێرانیش دەگرێتەوە لەكەلوپەلەكانی وەك گرافیت ، ئەلەمنیوم ، ئاسن ، پۆڵا و كانزا بەنرخەكان.

بەشی دووەمی سزاكان مەترسیدارترین و كاریگەرترن، پە‌یوەستن بەكەرتەكانی نەوتەوە و لە دوای 180 ڕۆژی لەقۆناغی یەكەمی سزاكان‌ دەكەونە بواری جێبەجێكردنەوە ، كە سەپاندنی كۆت و بەندە بەسەر ‌ مامەڵەكانی پەیوەست بەكەرتی نەوتی ، سەرباری كۆت و بەندەكان لەسەر حەواڵەكردنە داراییەكانی نێوان دامەزراوە داراییە بیانییەكان و بانكی ناوەندی ئێرانی و خزمەتگوزارییەكانی كڕینی پشكی كۆمپانیاكان (الاكتتاب)و تەئمین، هەروەها سزاكانی سەر كەرتی بەندەر و كەشتی و كارگەكانی كەشتی.

وا سەیری بەشی دووەمی سزاكان دەكرێت، كە كاریگەری گەورەی بۆ سەر ئابووری ئەو وڵاتە هەبێت، چونكە پەیوەستن بە هەناردەكردنی نەوتەوە، كە بنچینەی سەرەكی ئابووری تارانەو مەبەستیش لێی وەستاندنی فرۆشی نەوتی خاوە بۆ دروستكردنی زۆرترین فشار لەسەر ئابووری ئێران.

بەگوێرەی نووسینێكی "مایك پۆمپیۆ"ی وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لەوتارێكی بەناونیشانی "بەرەنگار بوونەوەی ئێران، ستراتیژیەتی ئیدارەكەی ترامپ"، كە لە بڵاوكراوەی خولاوخولی كاروباری دەرەوەدا لە مانگی (نۆڤەمبەر - دیسەمبەر) ئەمساڵدا بڵاوكراوەتەوە، ئیدارەكەی تراممپ ئامانجییەتی لە 4 ی نۆڤەمبەرەوە هەموو توانای خۆی بخاتەگەڕ تاكو هەناردەكانی نەوتی خاوی ئێرانی نزیك بكاتەوە لە‌سفر.

واش چاوەڕوان دەكرێت ئەو بریارە لێكەوتی نەرێنی زیاتری هەبێت لەسەر ئەو كۆمپانیا ئەوروپی‌و بیانییانەی مامەڵە لەگەڵ ئێران دەكەن، چونكە ئەو بڕیارەی ترامپ ئەو كۆمپانیایانە دەخاتە ژێرباری كۆمەڵێك سزای ئەمریكییەوە ئەگەر لەمامەڵكردن لەگەڵ ئێراندا بەردەوامبن، ئەمەش كۆمپانیا زەبەلاحەكانی وەك "ئێرباس" و "تۆتاڵ" و "فۆڵگسواگن" دەگرێتەوە، كە لە دوای واژووكردنی ڕیككەوتننامەی ئەتۆمییەكەی "واشنتۆن - تاران"ەوە هاتنە‌ ناو بازاڕی ئێرانەوە.

ئەمەش واتای ئەوەیە ئەو كۆمپانیایانە ئەو گرێبەستانەیان لەدەسەت دەدە‌ن، كە بە ملیارەها دۆلار مەزەندە دەكرێت، بۆ نموونە كۆمپانیای "تۆتاڵ" گرێبەستێكی بە بەهای 5 ملیار دۆلار لەدەستدا، كە واژووی كردبوو بەمەبەستی پەرەپێدانی كێلگەی گازی "بارس"، كۆمپانیای "فۆڵگسواگن" ی ئەڵمانیش بژاردەی ئەوەی خرایە بەردەست لە نێوان بازاڕەكانی ئێران و بازاڕەكانی ئەمەریكادا یەكیان هەڵبژێرێت، كە دووەمیان دووەم گەورە بازاڕی فرۆشی ئۆتۆمبیلەكانییەتی.

ئامانجی ئیدارەی ئەمریكا لەدووبارە سەپاندنەوەی سزاكان بەسەر ڕژیمی ئێراندا پیادەكردنی هەڵمەتی "ئەوپەڕی فشار"ە لەسەر تاران ، تاوەكو ناچار بە دانوستانی بكات لەسەر مێزی گفتوگۆ ، بەڵام ئەمجارە نەك تەنیا هەر بۆ گفتوگۆكردن لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەكەی ئێران هەر وەك لە سەردەمی "ئۆباما" ی سەرۆكی پێشوودا ڕوویدا ، بەڵكو بۆ پرۆگرامە ڕۆكێسازییەكەی ئێران و ڕۆڵی تارانی لە نانەوەی پشێوی و خوڵقاندنی ناسەقامگیری لە ڕۆژهەڵاتی ناوەراست و وەستاندنی ئەو سەرچاوە داراییانەی كە ئێران بە گشتی و بە تایبەتیش پاسەوانی شۆڕشی ئێرانی بەكاری دێنن.

جوڵەكانی ئێران بۆ چارەسەركردنی قۆناغە هەرە ئازاربەخشەكان
ئێران لە ترسی سزاكانی ئەمریكا لە ئایندەیەكی نزیكدا ، خەریكی ڕێكخستنی كارتە سیاسی و ئابوورییەكانیەتی ، لەوساوەش، كە ئەمەریكا لە ڕێككەوتننامە ئەتۆمییەكە كشاوەتەوە، تاران ڕایگەیاندووە، لەسەر ئاستی ناوخۆی و دەرەكیدا بەرەنگاری ئەو سزایانە دەبێتەوە ، ئەمەش دوای ئەوەی وڵاتە یەكگرتوووەكانی ئەمەریكا داوای لە هاوپە‌یمانەكانی كرد، كە لە مانگی نۆڤەمبەری ئەمساڵەوە دەست لە هاوردەكردنی هەموو هەناردە نەوتییەكانی ئێران هەڵگرن و مامەڵەكانیان بیوەستێنن ، هەرچەندە تاران لە سەر زاری بەرپرسەكانییەوە لە گرنگی ئەو سزایانەی كەمكردۆتەوە ، بەڵام باش دەزانێت كە قۆناغی دوای دووەم قۆناغە سزاكان هەرگیز ئاسان نابێت لەسەر بواری ئابووری و دۆخی ناوخۆی ئێران.

لەسەر ئاستی ناخۆیش "حەسەن ڕۆحانی" هیچ بەلایەوە قورس نەبوو مۆڵەتێك بداتە پەرلەمان و 4 لە وەزیرە تازەكانی ، بەمەش‌ هەنگاوێكی نا كە دەمێك بوو زۆرێك لە خەڵكان چاوەڕێیان دەكرد، كە ئەویش گۆڕینی تیمە ئابوورییەكەیەتی ، پەرلەمانیش زۆر دەمەتقێی نەكرد لە متمانە بەخشین بە وەزیرەكانی ئابووری ، پیشەسازی ، ڕێگەوبان و گەیاندندا ، وا دیارە نەیدەویست كورسییەكانی حكومەتەكەی رۆحانی بە بەتاڵی بمێننەوە لە كاتێكدا كە ووڵات چاوەڕێی قۆناغێكی تازەیە بە سەپاندنی سزا ئەمریكییە تازەكان.

لە كۆتایدا حكومەتەكەی ڕۆحانی ئەوەی لە پەرلەمان دەستكەوت، كە دەیەویست، بەڵام دەزانێ قۆناغی دوای سەپاندنی دووەم قۆناغە سزاكان ئاسان نابێت ، بە تایبەتیش ئەو سزایانە پشكداری دەكەن لە قووڵكردنەوەی تەنگژە ئابوورییە ناوخۆییە‌كەی ئێران، كە ڕێوشوێنە حكومییەكان سە‌ركەووتوو نەبوون لەبەرتەسككردنەوەی لێكەوتەكانی لەو ماوەیەی دوایدا ،  بۆیە ئێران پەببنای بردە بەر بەرزكردنەوەی ئاستی پەیوەندییە دوولایەنەكانی لەگەڵ هەندێك دەوڵەتی دراوسێ وەك پاكستان ، توركیا و دەوڵەتانی دەریایی قەزوین.

جوڵەكانی ئێران لە زووەوە دەستیان پێكرد ، دوای چەند ڕۆژێكی كەم بەسەر بەركاربوونی یەكەم قۆناغە سزاكان ، ئێران ڕێككەوتننامەیەكی تازەی سەبارەت بە دۆخی یاسایی دەریایی قەزوین و چۆنییەتی قۆزتنەوەی سامانەكانی واژۆ كرد ، ڕێككەوتننامەكەش – كە لە لوتكەی پێنجینەی كازاخستان گرێدرا – ئەوەی سەپاند كە ناوچە سەرەكییەكەی ڕووتەختی دەریای قەزوین بەردەست بێت بۆ بەكارهێنانی هاوبەش ، چینەكانی خوارەوەی دەریاكەش بە ڕێككەوتن لە نێوان 5 دەوڵەتەكەدا و بە گوێرەی یاسای نێودەوڵەتی دابەش بكرێن بۆ چەند چینێكی‌ تەنیشتیەك ، ڕێككەوتننامەكەش ئەوهش‌ی دیاری كردووە كە پەیوەستە بە بوونی هەر هێزێكی سەربازی دەوڵەتانی بێگانە یان هەرێمی لەو دەریایەدا. 

واپێدەچێت ئێران لە هەوڵی ئەوەدایە پێشبڕی لە دووەم قۆناغە سزاكانی ئەمریكا بكات ، بۆیە زووبەزوو ، مكوڕە لەسەر پەرەپێدانی‌ پەیوەندییەكانی لەگەل زۆرێك لە دەوڵەتاندا وەك پەلەكردن لە كردنەوەی كەناڵی گفتوگۆ لەگەڵ حكومەتەكەی عومەرخان ، ئێرانیش لە دەوڵەتە یەكەمینەكان بوو، كە پێشوازییان لە عومەرخان كرد لە بوون بە سەرۆك وەزیری حكومەتەكەی پاكستان ، بۆیە زووبەزوو لە 30 ئۆگۆستۆسی 2016 دا ، محەمەد جەواد زەریفی وەزیری دەرەوەی ناردە ئیسلام ئاباد بۆ ئەنجامدانی گفتوگۆ لەگەل خان و بەرپرسە پاكستانییەكان. 

گفتوگۆكان لەو كۆششانە ‌بەدەرنەبوون كە ئێران هەوڵیان بۆ دەدات بۆ دەورەدانی لێكەوتەكانی سزا ئەمریكییەكان بە هەمان شێوازی مامەڵەی بانكی دوولایەنە و پڕۆژەكانی گواستنەوەی ووزەی ئێران بۆ پاكستان و بە تایبەتیش گاز  ، هەروەها بەشداریكردن لە پەرەپێدانی بەندەرەكان بە تایبەتیش هەردوو بەندەی "تشابهار" و  "گوادار" ، ئەمە جگە لە گرنگیدان بە دۆسییەی ئەمنی نێوانیان. 

لەولاشەوە ئێران پشتی توركیای گرت و داواشی لە ئەمەریكا كرد واز لە (( ئالوودەبوون بێنێت لە زیانگەیاندن بەوانی دیكە)) ، بۆیە لە 29 ئۆگۆستۆسی ڕابردوو ،  پێش كۆبوونەوەی ڕۆحانی لەگەڵ ئەردۆگان و پۆتندا لە 7ی سێبتیمبەری ڕابردوو ، محەمەد جەواد زەریفی سەردانی ئەنقەڕەی كرد و لەگەڵ ئەردۆگانی سەرۆك و چاوش ئۆگڵۆیی وەزیری دەرەوەی توركیادا كۆبۆووە.

لە داڵانەكانی نەتەوە یەكگرتووەكانیشدا ، جوڵەی یەكیەتی ئەوروپا بە تەنیشت ڕوسیا و چینەوە لە ئارادابوو بۆ جەختكردنەوە لە پابەندبوونی ئەو دوو دەوڵەتە بە ڕێككەوتنامە ئەتۆمییەكی ئێرانەوە سەرباری ئەوەی ئەمریكاش لێی كشاوەتەوە ، تیایدا میكانیزمێكی تازە ڕاگەیەندرا بۆ ئاسانكاریكردن بۆ مامەڵە داراییە مەشروعەكان لەگەڵ ئیراندا بۆ بەرپەرچدانەوەی سزا ئەمریكییەكان‌ ، ئەمەش وەك هەنگاوێكی كوشندە بوو دژ بە وویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا پێش ئەوەی تڕەمپ وتارەكەی لە نەتەوە یەكگرتووەكان پێشكەش بكات.

لە چوارچێوەی ستراتیژییەتی بەرەنگاربوونەوەی سزاكانیشدا كە چەند ڕۆژێكی دیكەی كەم بەركاردەبن ، پێگەی وەزارەتی نەوتی ئێرانی ووتی : "ئێران دەستیكردوە بە فرۆشتنی نەوتی خاو بە چەند كۆمپانییایەكی تایبەت بە مەبەستی هەناردەكردنی هەروەكو لە تەمموزی ڕابردوو ڕایگەیاندبوو ، ئامانجی ئێران لەم هەنگاوە پەرەپێدانی بەهای نەوتەكەیەتی لەناوخۆی ووڵات و دەستەبەری فرتكەداركردنی پارەی نەختینەشە پیش ئەوەی دووەم قۆناغە سزاكانی ئەمریكا بكەونەگەڕ كە كەرتی نەوتی ئێرانی بە ئامانج دەگرن".

ئێران چاوەڕێی ئەو سزایانە دەكات كە كەرتی بانكی و نەوتی ئەو ووڵاتە بە ئامانج دەگرن ، بۆیە ناچار بوو نەوتە خاوەكەی لە بازاڕی مامەڵە داراییەكانی ووزەی تاراندا بە نرخێكی كەمتر لەو نرخەی وەزارەت دیاری كردبوو ڕابنوینێت ، ئەمەش بە هۆی نەبونی كڕیارەكانی نەوتەوە بوو ، ئێرانیش سێیەم گەوەرترین بەرهەمهێنەری نەوتە لە ڕێكخراوی دەوڵەتە هەناردەكارەكانی نەوتدا (ئۆپك)  بە ڕێژەی 3.45 ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژیكدا و بە تێكڕای هەناردەكردنی 2.1 ملیۆن بەرمیلی ڕۆژانە.

بەربەستەكانی بەردەم بەرەنگاربوونەوەی سزاكان
زۆر بەربەست هەن كە سنورێك بۆ ئەنجامە شیمانەكراوەكان (احتمال) دادەنێن كە لەوانەیە ڕێوشوێنە ئێرانییەكان لە ماوەی ئایندەدا بیگرنەبەر ، ئەو بەربەستانە پەیوەستن بە سنوری گۆڕانكارییە شیمانەكراوەكان كە ڕەنگە ئێران لە سیاسەتەكانی خۆیدا ئەنجامیان بدات دژ بە هەندێك پرسی سەرەكی كە جێگەی گرنگیپێدانی تایبەتی دەوڵەتە ئەوروپییەكانن ، ئەمە جگە لە فشارە شیمانەكراوەكانی ئەمریكا لەسەر هەندێك لایەن ، هەروەها ئەو تێچوونە زۆرەی كە دەبێت هاوردەكارانی نەوتی ئێرانی بەرگەی بگرن ئەگەر بیانەوێت بە دوای جێگرەوەی نەوتی ئێرانیدا بگەڕێن. 

هێشتاش بەربەستی وا هەن كە توانستی حكومەت بۆ ئەنجامدانی پلانەكانی بۆ بەرەنگاربوونەوەی سزاكان بەرتەسك دەكەنەوە ، لە دیارترینیشیان – بە گوێری سەنتەری موستەقبەل  بۆ توێژینەوە و لێكۆڵینەوە پێشكەوتووەكان- هەوڵ و كۆششی ڕژێمی ئێرانە لە كاراكردنی ڕۆلی چەند دامەزراوەیەكی پەیوەندیدار كە خاوەن دەسەڵاتی چاودێرین بەسەر پرۆگرامە حكومییەكانی وەك ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندی ڕژیم ، بەردەوامی لێپرسینەوەی وەزیرەكان وەك وەزیری ناوخۆ و ڕۆشنبیری و ڕێنمایكردن لە هەندێك پرسی ئەمنی و ڕۆشنبیری.

بەو گۆڕانكاریانەش كە لەم دواییەدا لە حكومەتدا ڕوویدا ، ئێران نایەوێت كۆسپ بكەوێتە بەردەم چالاكی بانقەكانی و مامەڵە داراییەكانی لەگەڵ دەرەوەدا ، یان فرۆشتنی نەوتەكەی بوەستێت لە كاتێكدا ڕژێم تووشی جۆرێك لە دووڕدونگی گەلی ئێران بووە بە هۆی نزم بوونەوەی ئاستی بژێوی خەڵكەوە ، بەڵام وا پێدەچێت شەقامی ئێرانی زۆر گرنگە بە گۆڕینی ناوەكان نادات لە حكومەتدا بەو ئەندازەیەی بایەخ بە خودی كاری حكومەتەكە دەدات ، بەلای گەلیشەوە گرنگ‌ ئەوەیە كە لە كێشمەكێشمی نێوان تاران و واشنتۆندا نەبێتە كۆچی قوربانی.

ئێرانییەكان پەی بەوە دەبەن كە ڕاستییەكە‌ زۆر لەوە دژواترە كە بەڵێنە ئەوروپییەكان مژدەی پێ دەدەن ، ئەو ئەوروپییانەی دژی سزاكانی "تڕەمپ"ن و بە تاكلایەنەی دەزانن و ئەوان پێیەوە پابەندنابن ، زۆر جار ئەوەی لە برۆكسل دەگوترێت دڵخوازی تارانە ، بەڵام كۆمپانیا زەبەلاحە ئەوروپییەكان ڕەنگە ئارەزووی سەركێشی نەكەن سەبارەت بەو نیازە سیاسییانەی دوولایەنی ململانێكە دەری دەبڕن ، باشترین ڕێوشوێنێكیش لە ڕووی ئەمنییەوە بۆ ئەوان ئەوەیە زووبەزوو لە بازاڕی ئێرانی بكشێنەوە.

پێشتریش كۆمپانیای فەڕەنسی و ئەڵمانی زەبەلاح ئەو كارەیان كردووە بێ ئەوەی بگەڕێنەوە بۆ دڵنەوایدانی سەركردە ئەوروپییەكان كە مكوڕی خۆیان دەربڕیووە بۆ پارێزگاری لەو كۆمپانیایانەی مامەڵە لەگەڵ ئێران دەكەن ، ئەو كۆمپانیایانە سەركێشی بە دەیەها ملیار دۆلاری بازاڕی ئەمەریكاوە ناكەن لە پێناو چەند ملیارێك كە لە ئێران دەستیان دەكەوێت. 

هەمیشە لەوەش‌ ئاڵۆز و ئاڵۆزتر هەیە ، قەدەغەكردنی كڕینی دۆلاری ئەمریكی كە بەسەر ئێراندا سەپێنراوە ئاڵۆزییەكانی هەر مامەڵەیەكی كۆمپانیایەكی زەبەلاحی ئەوروپی زیاد دەكات كە ڕەنگە ئارەزووی ئاڵێنگاری سزا ئەمریكییەكان بكات و شێلگیریش بێت لە مامەڵەكردن لەگەڵ تاراندا  ، بە تایبەتیش لەژێر سایە و سیبەری داتەپینی ڕیاڵی ئێرانی كە زیاتر لە یەك لەسەر سێی بەهای خۆی لەدەستداوە لەو 6 مانگەی پێشوودا.

لەسەر ئاستی دەرەكیش ئێران پەی بەوە دەبات كە ناكرێت لەو ماوەیەی ئێستادا پشت ئەستووربن بە توانستی حكومەتەكەی عومەر خان لە پاكستان لە بەردەوامیدان بە پڕۆژە دوولایەنە تایبەتەكانی بواری گواستنەوەی ووزە و مامەڵە بانكییەكان لە ماوەی دوای بەركاربوونی دووەم قۆناغە سزاییەكانی ئەمریكا لە 4 ی نۆڤەمبەری داهاتوودا ، چونكە پێگە تازەكەی عومەرخان چەند بژاردەیەكی دیاریكراوی بەسەردا دەسەپێنێت.

ئەمە سەرباری ئەوەی وەبەرهێنانی ئێران لەو پشێوی و ئاڵوزییەی كە لە نێوان ئەمریكا و توركیا لە هەڵكشاندایە ، ڕووبەڕووی بەربەستی هەڵكشاوی هەڵوێستی تاران و ئەنقەرە دەبێتەوە لەسەر پرسی ئیدلب ، چونكە هێشتا ئەنقەرە بە پەرۆشە لە ووریاكردنەوەی ئاكامەكانی دەستتێوەردانی سەربازی لە لایەن ڕوسیا و ئێران و ڕژێمی سوریاوە لە ئیدلب ، بە تایبەتیش لەژیر سایەی لێكتێگەیشتنە ئەمنییە بەردەوامەكانی لەگەڵ مۆسكۆ و تاراندا.

لەژێر ڕۆشنایی ئەوەی سەرەوەش ، وا پێ ناچێت ئەو كۆششانەی ئێران خەرجیان دەكات لە پێناو بەرزكردنەوەی ئاستی پەیوەندییە دوولایەنەكانی لەگەل هەندێك لە دەوڵەتانی دەوروبەردا لێكەوتی ئەرێنی بەهێزی لێبكەوێتەوه كە ڕەنگە توانستی بەهێز بكەن لە دەورەدانی كاریگەرییەكانی ئەو سزایانەی كە ووڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكی دەستی بە سەپاندنیان كردووە ، بە تایبەتیش كە واشنتۆن بەپەرۆشە بۆ ڕێگرتن‌ لە ئێران كە بە هەمان میكانیزمەكانی قۆناغی پێشوو مامەڵە لەگەڵ سزا ئەمریكی و نێودەوڵەتییەكان بكات، كە تووشی گرتوون.