شارپرێس:
سیخوڕیكردن كارێكە لە كۆنترین ئەو كارانەی مرۆڤ پیادەی كردووە لەنێو كۆمەڵە مرۆییە رێكخراوەكاندا لە بەرەبایەنی دروست بوونی مرۆڤەوە. 

پیادەكردنی بەلای ئەوەوە پێویستیەكی گرنگ بووە، كە حەزە فیترییەكانی هانی داوە بۆ ئەوەی زانیاری هەبێت و هەوڵی خوێندنەوەی نادیارەكان بدات و ئەو نهێنیانە ئاشكرا بكات كە مەترسی بۆ سەر ژیانی دروست دەكات لە ئایندەدا.

لەبەرئەوە رێگاكانی سیخوڕیكردن و ئامرازەكانی جۆراوجۆر بوون، هەر لە پشت بە ستن بە هەستەكانی و فیڵی سەرەتایی و مەزەندەكردن و كۆتاییەكەشی بە شۆرشی تەكنەلۆجی هات لە گۆرەپانی پەیوەندی و زانیاری.. دیارە بە درێژایی چاخەكان ملیۆنەها سیخور سەریان هەڵداوە، بەلام كەم لەوان توانیویانە ناوەكانیان لە مێژوودا تۆمار بكەن.. بەوەی خاوەنی تایبەتمەندێتی كەسێتی ناوازە بوونەو رۆڵی كاریگەریان لە ژیانی ژمارەیەكی زۆر لە گەلان و میللەتان هەبوە.

یەكەم پرۆسەی سیخوڕیكردن..
مرۆڤ لەكاتی دروست بوونیەوە سیخوڕیكردنی پیادە كردووە.. ئەو ئامرازەی بەكارهێناوە بۆ زانینی شوێنەكانی راو، بەری درەخت، ئاوی زۆر، شوێنێكی ئارام؛ بۆ پاراستنی لە دیاردەكانی سروشت و درەندەو مرۆڤی تر.. توندیی پیادەكردنی سیخوریكردن لە نێو كۆمەڵگەیەك و یەكێكی تردا جیاوازی هەبوە بە گوێرەی داب و نەریتەكان.. و نەریتە باوەكان، بۆ نمونە تایبەتمەندێتیەكی جێگیر ژاپۆنیەكان هەبوە.. بە شێوەیەك دراوسێ سیخوڕی بەسەر دراوسێیەكی ترەوە كردوە بەبێ شەرم كردن، بەوەی گەلی ژاپۆنی بڕوای بە كاركردن هەبوە لە بواری هەواڵگیری و بە خزمەتێكی گرنگی زانیوە، لە كاتێكدا زۆربەی گلانی جیهان گرنگی بەم كارە دەدەن و هیچ وڵاتێكی هاوچەرخ نیە پشتی پێ نەبەستێت؛ بۆ ئەوەی بە بەرپرسیارێتیەكەی خۆی هەڵبستێت.. هیچ وڵاتێك نیە ئامادەیی تەواوی تێدا بێت بۆ جەنگ لە كاتی ئاشتیدا؛ ئەگەر زانیاری خێراو تەواوی نەبێت بۆ پاراستنی خۆی و سنورەكەی و بەدەستهێنانی ئامانجەكانی لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا.. ئێستا دەزگایهەواڵگیری بۆتە گرەنتی بنەڕەتی بۆ سەربەخۆیی نیشتمانی، هەروەها نەبوونی ئەو دەزگایە وا دەكات هێزە سەربازیەكان رووبەرووی شكست بكاتەوە، لەلایەكی ترەوە چوونە ناوەوەی سخوڕەكان بۆ ریزەكانی دوژمن شكستهێنانەكەی ئاسان دەكات.

لەبەر ئەو هۆكارانەی لەسەرەوە باسكران، فیرعەونی میسر (تحوتمسی سێیەم) داوای رێكخستنی یەكەمین دەزگای رێكخراوی هەواڵگیری كردوە لە مێژوودا. دیارە گەماڕودانی سوپای تحوتمسی سێیەم لەسەر شاری (یافا) درێژەی كێشا و خەڵكەكەی خۆیان رادەست نەدەكرد! چەندین جار هەوڵی ئەوەی دا شوێنێك بدۆزێتەوە بۆ شكاندنی دیوارو قەڵای شارەكە.. لەو كاتەدا بیرۆكەی ئەوەی بۆ هات تیمێك لە سەربازەكانی بنێرێتە نێو شارە گەمارۆدراوەكەوە، بۆ ئەوەی ئاژاوەو جۆرێك لەرزین دروست بكەن و بە گوێرەی توانا بتوانن دەرگاكان ئاوەڵە بكەن.. بەڵام چۆن بچنە ژورەوە.. ؟ فیرعەون بیرۆكەكەی بۆ یەكێك لە ئەفسەرەكانی باس كرد كە ناوی (توت) بو، بەوەی 200 سەرباز بخرێنە كیسەوە بە شێوەیەكی زۆر ورد، پاشان لە سەر پشتی كەشتیەك سەربازەكان و فەرماندەكەیانی بە ئاراستەی بەندەری شاری (یافا) نارد، لەوێوە توانیان بچنە نێو شارەكەوەو رادەستی میسریەكانی بكەن.

لەو كاتەوە رێكخستنی فەرمانگەكانی هەواڵگیری لە میسرو جیهاندا دەستی پێكردوە، مێژوونوسان باسی ئەوە دەكەن تۆماری میسریە كۆنەكان ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن كاری زۆر مەزنییان لە بواری هەواڵگیریدا ئەنجامداوە، بەلام لە هەندێ سەردەمدا توشی لاواز بوون بۆتەوە، هەروەك لە سەردەمی (منفتاح) دا روویدا، ئەگەر نا رووداوی رویشتنی یەهود لە میسر رووی نەدەدا.

تحوتمسی سێیەم شانازی بەوەوە نەكردوە كە پێشەوای دامەزراندنی بیرۆكەی سیخوریكردنە، بەردەوام هەستی بە نائارامی دەكرد و وای دادەنا سێرەگرتنە لە تاریكیدا و خەنجەر لێدانە لە پشتەوە؛ هەتا ئەگەر لەگەڵ دوژمنانیش بێت. ئەمەش وای لێكردوە بە هیڵێكی هیرۆگلیفی روون لەسەر دیواری پەرستگاكان و شوێنەوارە بەجێماوەكان سەرجەم كارەكانی خۆی بنوسێتەوە لە دروست كردنی شارەكان و گەنجینەكانی دەغل و دان بۆ میللەت و جەنگەكانی، بەلام هەرچی دروست كردنی دەزگای هەواڵگیریە بە هێڵێكی لاوەكی نوسیویەتیەوە لەژێر ناوی (زانیاری نهێنی) شاردویەتیەوە، بەباشی زانیوە مێژوو باسی بكات لە كارەكانی لە بواری ئاوەدانی و جەنگی و ئیداری، لەگەل خۆشگوزەرانی بۆ خەڵكی.. بەبێ ئەوەی ئاماژە بۆ لێهاتوویی خۆی بكات لە دانانی بنەمای سیخوریكردن..

ئامادەكردن: حلمی رەسول رەزا