كازمی بە چ هەگبەیەكەوە دەچێتە بەردەم ترامپ؟

لە میدیاکانەوە

19/08/2020‌ 881 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس: لوقمان غەفوور
بڕیارە 20 ی ئاب، دۆناڵد ترامپی سەرۆكی ئەمریكاو مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە كۆشكی سپی بە هاوەڵی وەفدێكی عێراقی كۆببنەوە.

پێش سەردانی كازمی، وەفدێكی باڵا بەسەرۆكایەتی فواد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق گەیشتە واشنتۆن و بڕیارە زنجیرەیەك كۆبوونەوەی پێش وەخت بكەن لەگەڵ بەرپرسیانی ئەمەریكا ئەنجامبدات، لە نێویاندا مایكل پۆمبۆ وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا.

رۆژنامەی سترەیت تایم لە ژمارەی 18ی ئاب-دا راپۆرتێكی لەو بارەیەوە بڵاوكردووەتەوەو بەپێی راپۆرتەكە، لە كاتێكدا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەگەڵ دۆناڵد ترامپ سەرۆكی ئەمەریكا كۆدەبێتەوە، هێشتا ئەمەریكییەكان دەكرێنە ئامانج لەناو عێراقدا لەلایەن گروپە شیعە چەكدارەكانی سەر بەئێران.

هەر بەپێی راپۆرتەكە، ئەوەی جێگەی تێڕامانە لەگەڵ ململانێ و كێبڕكێكانی نێوان واشنتۆن و تاران لەسەر شوێنپێیان لە عێراق، توندبوونی سیاسی لە نێوان هێزەكانی شیعە و سەرۆك وەزیرانی عێراق-ی هاوڕێ و دۆستی ئەمریكا زیاددەكات.

رۆژنامەكە نووسیویەتی: كاتێك بۆ یەكەمین جارە كازمی لەگەڵ ترامپ دادەنیشێت، یەكەم كار لە خشتەكەیدا ئەوەیە، كە داوا لە ئەمریكا دەكات 5 هەزارە سەربازە ئەمریكییەكە بهێڵێتەوە لە عێراق لە ژێر بەندی رێكەوتنێكی نوێ-دا.

كازمی لە مانگی ئایار -دا پۆستەكەی وەرگرت تووشی رووبەڕووبوونەوەیەكی ئێجگار قورس بووەوە لەلایەن یەكەكانی حەشدی شەعبی، كە گروپێكی هاوپەیمانی سەربازی سەر بەئێرانن و هەمیشە پێداگری لە دەركردنی هێزەكانی ئەمەریكا دەكەن لە عێراق.

بەپێی وتەبێژی كۆشكی سپی بەر لەوەی كازمی چاوی بەترامپ بكەوێت، تیمەكەی سەرۆك داوای زۆریان بۆ تیمەكەی كازمی ئامادەكردووە.

بەپێی راپۆرتەكەی سترەیت تایم ئەوەی تا ئێستا حەشدی شەعبی پێوەی دەناڵێنێت و زیانە گەوەرەی لێیكەوتووە و پڕ نابێتەوە و بۆیان سارێژ نابێت كاریگەری كوشتنی ئەبو مەهدی موهەندیس-ە، كە لەمانگی كانوونی دووەم لەگەڵ قاسم سلێمانی سەركردەی سوپای پاسداران لە نزیك فرۆكەخانەی بەغدا لەرێگەی فرۆكەی بێ فرۆكەوانەوە، لەسەر بڕیاری ترامپ كوژران.

وتەبێژەكەی كۆشكی سپی وتویەتی: داوا لە كازمی دەكرێت كێشەی حەشدی شەعبی كۆتایی پێبهێنێت، چونكە تا ئەمساتە هێرش دەكەنە سەر هێزەكانی ئەمەریكا لە عێراق.

بەڵام سەرچاوەیەك لە حەشدی شەعبی ئەوەی رەتكردووەتەوە بۆ رۆژنامەكە، كە ئەو هێرشانەی ئەم دواییە دەكرێتە سەر هێزەكانی ئەمەریكا ئەوان  بن، دەشڵێت: هیچ پەیوەندییەكی بە ئێمە نییە و ئەو گرتە ڤیدیۆتانەش، كە بڵاودەبنەوە گروپی ترەن لە ژێر ناوی تردا هێرش دەكەن.

هێرشەكانی ئەم دواییەی سەر ئەمەریكییەكان، تێكڕای لەژێر ناوی (هاوپەیمانی شۆڕشگێرەكان).

رامزی ماردینی لە پەیمانگای بیرسۆن لە زانكۆی شیكاگۆ بۆ رۆژنامەی زە دیترۆیت دەڵێت: دەشێت ئەم گروپە نوێیانە كە كاری تیرۆریستی ئەكەنە سەر ئەمەریكییەكان، ئەندامانی كۆنی حەشدی شەعبی بن، بەڵام لە ژێر ناوی تردا ئەم كارە دەكەن، بەڵام ئەمە بۆ كازمی ئاسانترە كە كۆتاییان پێ بهێنێت.

لە مانگی تشرینی یەكەم ساڵی رابردوو تا تەمموز 2020 گروپە چەكدارەكانی ناو عیراق 39 هێرشی چەكدارییان كردۆتە سەر بەرژەوەندی ئەمەریكییەكان لە عیراق. لەنێوام 4-16ی ئاب، 13 هێرشی سەربازی كراوەتە سەر كاروانی لۆجستی عێراقی- ئەمەریكی.

لەكۆتایی مانگی حوزەیران، 14 چەكداری حەشدی شەعبی بە تۆمەتی هێرشی تیرۆریستی بۆ سەر ئەمەریكییەكان دەستگیركران، كەچی دوای سێ رۆژ 13یان ئازاد كران لەلایەن دادوەرێكی حەشدی شەعبی.

سەرچاوەیەكی هەواڵگری عیراقی بە فرانس پرێس -ی راگەیاندووە كەل ئاكامی هێرشەكانی ئەم دواییەی سەر كاروانی سەربازی ئەمەریكاییەكان، چەند كەسێك دەسگیركراون كە ناسنامەی خەشدی شەعبیان هەڵگرتووە.

بۆیە ماردینی بۆ رۆژنامەی دیترۆیت جەختدەكاتەوە كە ئەو گروپانە لە دەرەوەی یاسا و رێسا كاردەكەن بۆیە هێزە سەربازییەكانی عێراق ئەتوانن كۆتاییان پێبهێنن.

بەڵام سەرچاوە هەواڵگرییەكەی عیراق  ئەوە دەخاتەروو كە زیادبوونی هێرشەكان ئەوەمان پێدەڵێت و سەلمێنەری ئەوەن كە هێزە شیعەكان ئەیانەوێت وا پیشانی كازمی بدەن كە ناتوانێت كۆتایی بە حەشدی شەعبی بهێنێت. 
بەپێی راپۆرتەكەی  رۆژنامەی سترەیت تایم، كازمی بە هەموو شێوەیەك زیاتر لە ئەمەریكا نزیكترە لە هەموو سەرۆك وەزیرانەكانی پێشووی خۆی بە نوری مالیكی-یشەوە، هەر بۆیە توڕەیی دروستكردووە لەنێو گروپە شیعەكاندا و بەر لە سەردانەكەشی رۆژی 16ی ئاب كۆبوونەوەیەكی كردووە لەگەڵ سەركردە دیارەكانی شیعە و پەیامی خۆیانیان پێ راگەیاندووە.

كازمی توانیویەتی لە رابردوودا هەندێك خواستی ئەمەریكا لەدەروازە سنوورییەكانی خواری عیراق لە نێوان وڵاتەكەی و ئیران، جێبەجێ بكات لەنێویاندا گۆڕینی ئەو هێزە نایاساییە شیعانەی كە خاڵە سنوورییەكانیان كۆنترۆڵ كردبوو.

عێراقییەكان پێیان وایە دۆخی عیراق لە ئێستادا وەك دۆخی 2003 و 2004ی لێهاتۆتەوە بۆ هێزەكانی ئەمەریكا.

لەنێو ئەم بارگرانییەدا بۆ ئەمەریكییەكان، كازمی سەردانی ئەمەریكا دەكات و لەگەڵ سەرۆك ترەمپ كۆدەبێتەوە كە دەشێت داواكانی ئەمەریكا هێندە قورس بێت زەحمەت بێت بە كازمی جێبەجێبكرێت.

رۆژنامەی زە واشنتۆن پۆست ئاشكرای كردووە كە یەكێك لە تەوەرە گرنگەكانی نێوان ترەمپ و كازمی پەیوەندی نێوان ئیسرائیل - عیراقە. كە ئەمە تەوەرەیەكی سەرەكی گفتووگۆكەیانە، چونكە ئیسرائیل لەدوای رێكەوتنی لەگەڵ ئیماراتی عەرەبی دەیەوێت زۆرترین رێكەوتن لەگەڵ وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بكات. 

هەموو ئەو دەوڵەتانەی نەیار و یاری ئیرانن، دەیەوێت لەرێگەی فشاری ئەمریكاوە بیانهێنێتە سەر مێزی گفتووگۆ تا كۆتایی بە پەلكێشی ئێران بهێنیت.

خاڵێكی تر مەسەلەی دارایی و ئابوری و وەبەرهێنانە لە عیراقدا.  عیراق ئێستا بە قۆناغی كۆرۆنا ڤایرۆس-دا تێدەپەڕێت. پسپۆرانی ئابوری پێیانوایە لە ئایندەیەكی نزیكدا دوور نییە عیراق تووشی قەیرانی دارایی ببێتەوە بۆیە دوور نییە عیراق پەنا بەرێتە بەر قەرز و بۆ ئەوەش تەنیا ئەمەریكا ئەتوانێت رێگەی بۆ خۆش بكات. بۆیە دەشێت لەنێو رێكەوتنەكەدا ئەم خاڵە جێگەی بكرێتەوە.

عێراق دوای چەند ساڵ لە خوێنڕشتن و ماڵوێرانی، كەچی هێزە سیاسییەكانی سەر گۆڕەپانی ئەم وڵاتە هێشتا ناتوانن درك بە گرنگی ئەمەریكا بكەن بۆ وڵاتەكەیان.