كەمال رەئوف، د.جەعفەر عەلی           

   سەرەتا

   دەوڵەتی تورکیا لە دروستبوونییەوە بۆ ئێستا، بە عەلمانی و ئیسلامییەوە، بەردەوام ڕێگەچارەی سەربازی وەک سەرەکیترین ڕێگە بۆ وەڵامدانەوە بە مافە سیاسی و کولتورییەکانی کورد پیادە کردووە. لەوساوە بۆ ئێستا ئەم میتۆدی عەقڵی تفەنگ و خوێنە درێژەی هەیە، بەڵام کێشەکە بنەڕەتییەکە، کە پرسی مافە نەتەوەیی و مرۆییەکانی کوردە وەک خۆی ماوەتەوە و دەسەڵاتی سیاسی لە تورکیا هەنگاوێک لە بەدیهێنانی ئامانجە فاشیستەکانی نزیک نەکردووەتەوە، بگرە تورکیای تووشی نەزیفێکی خوێن کردووە، وێڕای خەرجییەکی گەورەی ئابووری و هێشتنەوەی دەوڵەت لە ناسەقامگیری ئەمنی و سیاسیدا.

   دەسەڵاتی دەوڵەت لە تورکیا بە درێژایی ئەو ماوەیە خەریکی ئەزموونکردنی خوێن و توندوتیژی بووە، پشتی بە میتۆدێک لە چارەسەر بەستووە، کە لە توانایدا نییە دەرگاکانی ئاسۆی سەرکەوتنی لەبەردەمدا بکاتەوە، میتۆدی یەکڕەنگکردنی تورکیا و درێژەدان بە میراتی فاشیستێکی وەک ئەتاتورک، واتە هەوڵدان بۆ دروستکردنی دەوڵەتی تاک نەتەوە لە جوگرافیایەکی سیاسی و کۆمەڵایەتی و کولتوری فرەڕەنگ و فرە نەتەوەدا.

   ڕاستییەکی مێژوویی هەیە، تورکیا و سیاسییە بڕیار بەدەستەکانی ئەم وڵاتە نایانەوێت لێی تێبگەن، ئەویش ئەوەیە، لە وڵاتێکی فرە نەتەوە و فرەکولتوردا درێژەدان بە میتۆدی بونیادنانی دەوڵەت لەسەر بنەمای تاک نەتەوە، جگە لە تێپەڕبوون بە ناو سڕینەوەی ئەوانیدیکەدا، هیچ ڕێگەیەکی دیکەی لەبەردەمدا نییە. تورکیا زیادتر لە سەد ساڵە بەم میتۆدە فاشیستیانە کاردەکات، لە تەواوی ئەو ماوە مێژووییە درێژەشدا، نە توانیویەتی لە بەدیهێنانی ئامانجە سیاسییەکانیدا سەرکەوتوو بێت، نە پەنای بردووەتە بەر ڕەخساندنی ژینگەیەکی کۆمەڵایەتی و میدیایی دروست، کە خزمەت بە پرسی بەیەکەوەژیان و داننان بە ئەویدی لە ناوەندی کۆمەڵایەتی فەراهەم بکات. ئەوەی ئەردۆگان و ئاکەپە لە ماوەی دەسەڵاتی سیاسیاندا کردوویانە هەر درێژکراوەی ئەم پرەنسیپ و باوەڕە نەگۆڕەی سەردەمی ئەتاتورکە، بەڵام هەندێجار، تایبەت لە سەرەتای هاتنی ئاکەپە بۆ دەسەڵات، توانیویانە یارییەکە بە فۆڕم و زمانێکی جیاوازتر تێکەڵ بە گوتاری دینی بکەن. بێگومان ئەوە مانای ئەوە نییە، ئەتاتورک و ئەوانەی دوای ئەو، چ عەلمانی بووبن، یان سیاسی دینی، گوتارەکانیان نەبردووەتەوە ناو ماڵی دین، بەڵام دەکرێ لە سەردەمی ئەردۆگاندا هەوڵەکان چ لەسەر ئاستی ناوەوە، یان دەرەوەی تورکیادا، بەشێوەیەکی کاریگەرتر هەست بە یاریکردن لە ناو ئەو گوتارەدا بکرێت، گوتاری تێکەڵکردنی فاشیزمی تورکی بە ئاین.

ئۆپەراسیۆنی سەربازی وەک چارەسەر  
   دەوڵەتی تورکیا لە ناوەڕاستی هەشتاکانی سەدەی ڕابردووەوە، بە خەونی لەناوبردنی پارتی کرێکارانی کوردستان (PKK)، ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە باکوری کوردستان بۆ سەر شار و گوندەکان، لە دەرەوەی سنورەکانیشیدا بۆ ناو خاکی عیراق و سوریا ئەنجام دەدات. لە ڕۆژگاری دەسەڵاتی بەعس لە عیراقدا، تورکیا و عیراق لە ساڵی ١٩٨٣دا، بە ڕێککەوتن تا قوڵایی (١٠کم) دەرفەتی هاتنەناوەوە بۆ ناو خاکی وڵاتەکانیان بە ئامانجی ڕووبەڕووبوونەوەی هێزە کوردییەکان بە یەکدی دابوو، لە ساڵی ١٩٩١ تا ١٩٩٦، دەوڵەتی تورکیا چەندین ئۆپەراسیۆنی بۆ ناو خاکی باشوری کوردستان  ئەنجامداوە، لە ساڵی ١٩٩٦یشەوە بنکە و بارەگای سەربازی جێگیری لە هەرێم دامەزراندووە. لەوکاتەوە بۆ ئێستا ئەم بوونە سەربازی و هەواڵگرییەی تورکیا درێژەی هەیە و بە قوڵایی دەیان کیلۆمەتر، واتە زۆر زیادتر لە ساڵانی هەشتاکان و نەوەدەکانی سەدەی ڕابردوو، هاتووەتە ناو خاکی هەرێمی کوردستان و جێگیربووە.  

   فاشیزم لە زمانی دیالۆگ تێناگات، کارخانەی فیکری و تیۆری بەرهەمهێنانی مرۆڤی ناپاک و دوژمن و خائینە، ئەوەی دەیزانێت بریتییە لە پرەنسیپی نەگۆڕی بونیادنانی سیاسەت لەسەر وەهم، وەهمی دروستکردنی دوژمن، وەهمی بوون و ئامادەکردنی خائین، وەهمی هەڵوەشاندنەوەی جوگرافیا و پارچە پارچە بوون، هەمانکات ئامادەکردنی ژینگەی کۆمەڵایەتی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو مەترسییە وەهمییە، تەواوی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی دەوڵەتی تورکیا بە هەموو قۆناغە جیاوازەکانییەوە، پشتبەستن بووە بەم وەهمە فاشیستییە. لە فیکری فاشیزمی تورکیدا، ئەوەی بووەتە مەترسی بۆ سەر یەکپارچەیی جوگرافیای سیاسی، دابەشکردنی خاک، بریتییە لە کورد، بۆیە بەردەوام دڕندەیی و سیاسەتی پەلاماردانی دەوڵەت ڕووی لە کورد و تۆمەتبارکردنی هەر جوڵەیەکی چەکدار، تەنانەت مەدەنی و دیموکراسیانەی کوردیش بووە، بە تیرۆر و هاوکاریکردنی تیرۆر، فاشیزمی تورکی بەردەوام چاوی لەسەر ناشیرینکردن و بە شەیتانکردنی ئەو ڕۆحی ئازادی و جوڵە سیاسی و کولتورییە بووە، کە کورد بۆ داکۆکی لە بوون و ناسنامەی کولتوری و سیاسی خۆی کردوویەتی. ئیدی بۆ تورک گرنگ نەبووە، کورد لە کوێیە، باکور، باشور، ڕۆژئاوا، یان ڕۆژهەڵات، تەنانەت لە ئەوروپا و ئەمریکاش، گرنگ ئەوەیە لە هەر کوێیەک دەنگێک بۆ داکۆکی لە ماف و ئازادی کورد بەرزبووەوە، ئەوان دژی بوەستنەوە، کۆی میکانیزمە سیاسی، دیپلۆماسی و ئابووری و بازرگانییەکانیشیان وەک کارتێکی بەهێز خستووەتە خزمەتی ئەو ئەجێندا دژە کوردەیانەوە، ڕەنگە نزیکترین نموونە، ئەو مەرجانەی ئەردۆگان بن، کە بۆ ڕازیبوون بە ئەندامێتی سوید لە ناتۆ، خستییە سەرمێزی گفتوگۆی سوید و وڵاتانی ئەندام لە ناتۆ، تەواوی مەرجە بنەڕەتییەکانیشی پەیوەندی بە کورد و مافەکانی کوردەوە هەبوو. واتە ئێمە لەبەردەم گوتارێکی فاشیانەی مێژووییداین، لە ڕێی ئۆپەراسیۆنی سەربازیی ڕاستەوخۆوە بێت، یان کەناڵی سیاسی، دیپلۆماسی، بازرگانی و ئابوورییەوە، هەوڵ بە ئاراستەی سڕینەوە و لەناوبردنی هەموو بوونێکی کوردی دەدات.

ئەردۆگان و پرسی کورد   
   لە سەرەتای هاتنی بۆ دەسەڵات، ئەردۆگان و ئاکەپە، هەندێ هەنگاو بە ئاراستەی دۆزینەوەی چارەسەر بۆ پرسی کورد هاتتەپێش، تەنانەت لە ساڵانی نێوان ٢٠٠٠ تا ٢٠٠٧ ئۆپەراسیۆنەکانی دەرەوەی سنور وەستێنران. وێڕای هەڵوێستەکانی پارتی دیموکراتی گەلان ((HDP، لە هەندێ قۆناغ دەرهەق بە نەچوونە ناو هاوپەیمانێتی لەگەڵ ئاکەپە و دواتریش لە دوا هەڵبژاردنی سەرۆک کۆماردا نزیکبوونەوە لە جەهەپە، بەڵام هەڵوێستەکانی ئەردۆگان و مەهەپەی هاوپەیمانی بە ڕوونی دەرخەری ئەو ڕاستییەن، کە ئەوانیش پێناچێ ئامانجیان لە نزیکبوونەوە لە کورد بۆ چارەسەری بنەڕەتی، یان داننان بە بوونی سیاسی و کولتوری کورد بووبێت لە تورکیادا، چونکە ڕێی تێناچێت، دەسەڵاتێک باوەڕی بە چارەسەری ئاشتیانەی پرسی مێژوویی نەتەوەیەک هەبێت، بەڵام کاتێک دۆخی هاوپەیمانێتییەکان بە دڵی ئەو هەڵناسوڕێت، دڕندانە پەلاماری هەموو بوونێکی کوردی بدات، بۆیە لە بڕوای ئێمەدا، دەبێ بە پارێزەوە مامەڵە لەگەڵ کۆی هەنگاو و هەڵوێستەکانی ئەردۆگان و مەهەپەی هاوپەیمانیدا سەبارەت بەم پرسە بکرێت، چونکە ڕاگرتنی ئۆپەراسیۆنی سەربازی و کردنەوەی دەرگای گفتوگۆ بۆ چارەسەری پرسێک، هەمیشە مانای ئەوە نییە، هەنگاوەکان لە باوەڕ و هەوڵدان بۆ داننان بە بوون و ناسنامەی سیاسی و کولتوری بەرامبەر، سەرچاوەی گرتبێت.  
 
   ئەردۆگان ئێستا لە هەر کاتێک زیادتر باوەڕی بە چارەسەری سەربازی هەیە، لەبری هەوڵدان بۆ دروستکردنی زەمینەیەکی کۆمەڵایەتی و پەروەردەیی بەیەکەوەژیانی تورک-کورد، هەرچی زیادتر خەریکی تۆخکردنەوەی گوتاری فاشیزمی مێژوویی دەوڵەتی تورکیایە، گوتاری یەکسانکردنەوەی هەر جوڵەیەکی کوردی بە تیرۆر، هەوڵدان بۆ جیاوازی دانەنان لە نێوان خەبات بۆ ئازادی و پرسی تیرۆر، تێکەڵکردنی پرسی داکۆکی لە زمان وناسنامەی کولتوری بە جوداخواز و تیرۆریزم. ئیدی لە ئێستای تورکیادا هەموو بوونێکی کوردی لەبەردەم هەڕەشەی تێکەڵکردن بە پرسی تیرۆردایە، تەنانەت پرسی هەڵبژاردنەکانی تورکیاش لە ڕووی دیموکراسییەوە بۆ کورد نابنە زامنی پاراستنی ئەو دەنگ و کورسی و دەستکەوتانەی لە ڕێگەی دەنگی ڕاستەقینەی هاوڵاتیانەوە بەدەستی دەهێنن، چونکە ئەویش تێکەڵ بە پرسی تیرۆر لە ناوەوەی دەوڵەتدا کراوە. ئەم حاڵەتە چ لە پرسی پەرلەمان، چ لە دۆخی شارەوانییەکان و چ لە هەوڵدان بۆ داخستنی حیزبە سیاسییە کوردییەکان و بەکارهێنانی دادگا بۆ خزمەتی ئەجێندا سیاسییەکە بابەتێکی حاشاهەڵنەگرە. لە دیدی دەسەڵاتی سیاسی لە تورکیا، هێزەکانی پارتی کرێکارانی کوردستان  تیرۆریستن، چونکە دژ بە دەوڵەت چەکیان هەڵگرتووە و هەڕەشەن بۆ سەر یەکپارچەیی وڵات، پارتە کوردییەکانی ناوەوەی تورکیا، کە خەباتی مەدەنی و دیموکراسی دەکەن، ئەوانیش بەهەمانشێوە هەر تیرۆریستن کاتێک بە دڵی ئەنکەرە بڕیار نادەن، هەموو کوردێک لە هەر گۆشەیەکی ئەم دونیایەدا بێت، جوڵە و لێدوانەکانی نەچێتەوە خزمەتی ئەجێندای سیاسی ئەنکەرە، دەخرێتە بازنەی تیرۆرەوە، هەموو هێزێکی دەرەوەی تورکیاش، ئەگەر کورد بێت یان نا، ئەوانیش یان بە تیرۆریست، یان بە پشتیوانی تیرۆر تۆمەتبار دەکرێن. واتە پرسەکانی ماف، ئازادی، ژیانێکی مرۆیی و دادپەروەرانە بۆ کورد لە تورکیا بە دەیان میکانیزمی جیاوازەوە لەلایەن ئەنکەرەوە تێکەڵ بە پرسی تیرۆر دەکرێت، ئامانجی بنەڕەتی ئەم گوتارەش بریتییە لە ڕەوایەتیدان بە خوێناویترکردنی جەستەی کورد و درێژەدان بە داگیرکردنی نیشتمانەکەی لە ژێر ناونیشانی تیرۆرەوە، لێرەوەش ئەگەرەکانی خۆئامادەکردن بۆ هەر ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی لە داهاتوو لە ناو زەمینەسازی ئەم گوتار و ڕووبەری تیرۆرەوە نەبێت لە هیچ شوێنێکی دیکەوە نایەت.  

ئاکەپە بە ئاسمانی عیراق و هەرێمەوە     
   ئەردۆگان بۆ هێنانەدی ئامانجە ستراتیژییەکانی ئاکەپە، جگە لە ئۆپەراسیۆنی سەربازی، جوڵە و فشارە سیاسی، ئابووری و دیپلۆماسییەکانیشی لەبیرنەکردووە. لە مانگی ئابی ساڵی ڕابردووەوە وەفدی باڵای دیپلۆماسی و ئەمنی و هەواڵگری ئەنکەرە بە ئاسمانی بەغدا و هەولێردا لە جوڵەدان. سەردانەکانی وەفدی باڵای تورکیا بۆ بەغدا و هەولێر، ئەوەی تێدا دەخوێندرێتەوە، تورکیا بە نیازی جوڵەیەکی سیاسی و سەربازی نوێ بێت لە ناوچەکەدا، بەڵام لەبری ئەوەی تاک لایەنە جوڵەکانی دەستپێبکات، بە دوای گەڕان بۆ دۆزینەوەی پشتیوانی زیادترە لە عیراق و هەرێمدا، چونکە هەر پشتیوانییەکی بەغدا و هەرێم، ئەگەر لە ئاستێکی دیاریکراویشدا بێت، بۆ ئەنکەرە و ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکەی، هەم دەستکەوتێک و هەم زامنی گەورەتری سەرکەوتنی جوڵەکە دەبێت.  

   کۆتایی مانگی ئابی ساڵی ڕابردوو، هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا، سەردانی عیراقی کرد و لە ئاستی باڵادا ژمارەیەک کۆبوونەوەی ئەنجامدا. دوای سەردانەکەی فیدان، چەند سەردانێکی دیکە لە ئاستی وەفدی باڵای سەربازی و هەواڵگری بۆ بەغدا و هەولێر ئەنجامدراون. هەر یەک لە یاشار گولەر، وەزیری بەرگری، مەتین گوراک، سوپاسالاری تورکیا، ئیبراهیم کاڵن، سەرۆکی دەزگای میت، سەردانی بەغدا و هەولێریان کرد و لەگەڵ گەورە بەرپرسانی عیراق و هەرێمی کوردستان (یەکێتی و پارتی) کۆبوونەوە.

   ئامانجی ئەم سەردانانە بەشی هەرە گەورەی پەیوەندی بە ڕێککەوتنی ئەمنی و ڕووبەڕووبوونەوەی هێزەکانی پارتی کرێکارانی کوردستان (PKK)ەوە هەیە. ئەم خاڵە بۆ تورکیا و هەر جوڵەیەکی دیپلۆماسی و دواتریش ڕێگەخۆشکردن بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی سەربازی، وەک بنەڕەتێک و پرەنسیپێک بۆ لێکتێگەیشتنی هاوبەش و ڕێکخستنەوەی پەیوەندییەکان و کێشەکانی دیکەی وەک ئاو، وزە، پەیوەندییە ئابووری و بازرگانییەکان، دەبینرێت.
   بەرپرسانی تورکیا لە کۆبوونەوەکانیان لەگەڵ بەرپرسانی بەغدا، ئەوەیان خستووەتەڕوو، کە مەبەستیانە لەبارەی چەند تەوەرێکی هەستیار و گرنگ، نە تەنیا گفتوگۆ بکەن، بەڵکو بگەنە ڕێککەوتنیش، لەوانە:

١. بە فەرمی ناساندنی (PKK)، وەک هێزێکی تیرۆریست.
٢. ئەنجامدانی کاری هاوبەش بۆ دەرکردنی هێزەکانی (PKK)، لە ناو خاکی عیراق.
٣. ڕێگەدان بە تورکیا تا بە ڕەزامەندی دەوڵەتی عیراق و بەشێوەیەکی فەرمی، سەربازگەیەکی گەورە لە ناو خاکی عیراقدا دابمەزرێنێت.
٤. لە ڕووی سەربازی و هەواڵگرییەوە، هەماهەنگ و یارمەتیدەر بن بۆ لێدان و هێرشکردنە سەر هێزەکانی (PKK).
٥. تورکیا خوازیارە ناوەڕۆکی ڕێککەوتنی شەنگال (تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠)، بە زوویی بچێتە بواری جێبەجێکردن و بۆ ئەم مەبەستەش بەغدا و هەولێر هەماهەنگی یەکدی بکەن.
٦. بەرپرسانی تورکیا، لە هەولێر ڕوونتر داوایان لە بەرپرسانی هەرێم کردووە، سنورەکانیان بە ڕووی کوردانی ڕۆژئاوا دابخەن، گوشاری زیادتر بخەنە سەر جوڵە و چالاکییەکانی (PKK) و ئەو هێز و لایەنانەی نزیکن لێیانەوە.

دیپلۆماسییەتی بە شەیتانکردنی سلێمانی
   لە بۆنەی جیاجیادا، بەرپرسانی تورکیا لەسەر زاری ئەردۆگانەوە بۆ فیدان، گولەر و کاڵن، دەسەڵاتی زۆنی سلێمانیان بەوە تۆمەتبار کردووە، کە هێزەکانی (PKK)یان داڵدەداوە و ئیدارەی شارەکە هاوکاریان دەکات و سلێمانیان وەک حەوشەی پشتەوەی جەنگ لەبەردەم (PKK)دا کردووەتەوە.

   تۆمەت و زمانی هەڕەشەی دەوڵەتی تورکیا، بە پلەی یەکەم ڕووی لە یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانە، چونکە تورکیا باوەڕی وایە، یەکێتی نەک لە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر (واتە PKK لە تێگەیشتنی دەوڵەتی تورکیادا)، وەک پارتی دیموکراتی کوردستان هاوکاری تورکیا ناکات، بەڵکو زۆنی سلێمانیان بە ڕووی چالاکییەکانی (PKK)دا کردووەتەوە و بەشێوەی جیاجیا کۆمەک و هاوکاریان پێشکەش دەکەن، تەنانەت هاکان فیدان، لە سەردانەکەی بۆ بەغدا و هەولێر، بە ئاشکرا ئەوەی ڕاگەیاند، (PKK) شاری سلێمانی داگیرکردووە. بۆیە ئەنکەرە، بەردەوام هەڕەشەی ئەوە لە زۆنی دەسەڵاتی یەکێتی دەکات، لە بەرامبەر ئەم پەیوەندی و هاوکارییانەیان بۆ (PKK) بێدەنگ نابن و ڕێوشوێنی زیاتر بۆ سزادانی شارەکە دەگرنەبەر.
 
   گومان دەکرێت، ئەم هەڕەشانەی تورکیا لە بەرامبەر سلێمانیدا هەمووی پەیوەندی بە مەسەلەی سیاسەتەوە هەبێت، ئەگەر بەشە گرنگەکەی پەیوەندی بە مەسەلەی (PKK)ەوە هەبێت، ئەوا ناشێت دیوە شاراوەکەی، کە بابەتی سامانی سروشتی وەک غاز لە هاوکێشەی پەیوەندییەکاندا نادیدە بگیرێت، ئەمە وێڕای ئەو قەوارە کوردییەی لە ڕۆژئاوا دامەزراوە و تورکیا وەک لقی سوریای (PKK)یان دەبینێت، هاوشانی هەموو ئەوانەش دەبێت بابەتی دابەشکارییە هەرێمایەتییەکە لە ناوچەکەدا و هەوڵدان بۆ فراوانکردنی پێگە و نفوزی سیاسی و کۆنتڕۆڵکردنی هەرچی زیادتری بازاڕ وەک بەشێک لە ئەجێندای ململانێکان ببینرێن.

   ئەگەرچی یەکێتی بە قسەی وتەبێژەکەیان، بە فەرمی ئەوەی بە تورکیا ڕاگەیاندووە، کە تۆمەتبارکردنیان بە هاوکاریکردنی (PKK) لەلایەن ئەنکەرەوە، هیچ بنەمایەکی ڕاستی تێدا نییە، چونکە ئەنکەرە بە شتێک تۆمەتبارمان دەکات، بوونی نییە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، هاکان فیدان، لە یەکێک لە تازەترین دیمانەکانیدا (A HABAR)ی کەناڵی تەلەڤیزیۆنی سەر بە ئاکەپە، بە ڕوونی ئاماژە بە بوونی ئاگایی تورکیا سەبارەت بە پەیوەندییەکانی یەکێتی و (PKK) دەکات و دەڵێت: (لە کۆبوونەوەکانمان لەگەڵ یەکێتی پێمانگووتوون، سنورێک بۆ پەیوەندییەکانتان لەگەڵ (PKK) دابنێن. ئەوان ژێرخانی ئێوە بەکاردەهێنن، ناسنامەیان بۆ دروستدەکەن، لە ناوچەکانتان چالاکی ئەنجام دەدەن، مافی نیشتەجێبوون و وەرگرتنی چارەسەر لە نەخۆشخانەکانتان پێداون...). بەگوێرەی هەڕەشەکانی تورکیا، سزادانی سلێمانی لە سنوری سزاکانی سەر فڕکەخانەکەیدا ناوەستێت، بەڵکو دەبێت چاوەڕوانی سزای زیادتر بکەن.

   ئێستا لە سیاسەتی ئەنکەرەدا، سلێمانی ناوچەیەکە تەواو شەیتانی، زۆنێکی داگیرکراوە و لە باوەشی (PKK)دایە، واتە بە لێکدانەوەی ئەوان بەشێکە لە زۆنی تیرۆر، کاری فاشیزم هەر ئەوەیە، سەرەتا وێنەی شەیتانیت بۆ دروستدەکات، دەتباتە ناو بازنەی تیرۆرەوە، دواتریش بە کەرەستە سیاسی و جەنگییەکانی بەردەستی سزات دەدات. لێرەوە تورکیا، مافی ڕووبەڕووبوونەوە و سزادانی سلێمانی وەک بەشێک لە زۆنی تیرۆر بەخۆی دەدات، ئیدی دەشێت سزادانەکە سەپاندنی سزای ئابووری و گەمارۆدانی بازرگانی بێت، دەشێت ئۆپەراسیۆنی سەربازی سنوردار، یان گەورەکردنی کردەی تیرۆرکردنی ناو شار بێت، ئەوانە ئەگەرن و بەدوور نازانرێت لەسەر مێزی گفتوگۆ و بیرلێکردنەوەی سیاسییەکانی ئەنکەرە بۆ بەکارهێنان و سنوردانان بۆ ئەو مەترسی تیرۆرە ، تاوتوێ بکرێن. بۆیە لە سەروبەندی سەردانە جیاجیاکانی وەفدی تورکیا بۆ بەغدا و هەولێر، ئەگەری ئامادەسازی پێشوەختە بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی لە ناو خاکی عیراق و هەرێمدا، ئەگەرێکە دەبێت حیسابی وردی بۆ بکرێت. چونکە تورکیا کاتێک لە سنورەکانی نێوان هەرێم و باکوری کوردستان، لە ناوچەکانی بادینان، شەنگال، مەخمور و ناوچە شاخاوییە سەختەکاندا، ماوەیەکی درێژە شەڕ و ئۆپەراسیۆنی سەربازی دەستپێکردووە، هەرگیز بۆ ئەو نابێتە جێگەی دڵخۆشی، سلێمانی ببێتە بنکەیەکی نوێ بۆ ئەو هێزە کوردییە، بۆیە بەردەوام لە هەموو بۆنەیەکدا، لە ئەردۆگانەوە تا بەرپرسە باڵاکانی خوار ئەو، داوا لە یەکێتی دەکەن خۆیان لە (PKK) بە دوور بگرن.  دیارە کاتێک ئەوە دەڵێین، ئێمە و یەکێتییەکانیش باش دەزانن، کە بابەتی پەیوەندی و نزیکی یەکێتی لەگەڵ (PKK) و کوردانی ڕۆژئاوا، بووە بە حەقیقەتێکی ڕەها بۆ ئەنکەرە و بە هەموو توانایەوە هەوڵی ڕاگرتنی دەدات.
   وێڕای هەموو ئەوانەی ئاماژەمان پێدان، هێشتا چ ئەنکەرە، چ یەکێتی، مەبەستیان نییە و نایانەوێت کۆی پردەکانی پەیوەندی نێوانیان لەمبارەیەوە تێکبدەن، چونکە هەمیشە لە سیاسەتدا کەناڵێک بۆ پەیوەندی و نزیکبوونەوەی لایەنە ناکۆکەکان هەر هەیە، بۆیە چ تورکیا و چ یەکێتی، بە ڕێگە و شێوەی جیاجیا، هەوڵی باشکردنی ئەو پەیوەندییەیان داوە و بە دووریش نازانرێت لە داهاتوودا ئەم پەیوەندییانە بەرەو نزیکبوونەوە و چارەسەری بەشێک لە گرفت و کێشەکانی نێوانیان هەنگاو بنێت، چونکە بە بڕوای ئێمە، تورکیا و ئێران، دۆخی جیۆپۆلەتیکی هەرێم، جوگرافیای سیاسی و کۆمەڵایەتی یەکێتی و پارتی دەخوێننەوە و لە پەیوەندییەکانیشدا هەندێ وردە حیساب بۆ ئەو ڕەگەزە زاڵانەی پەیوەندی سیاسی دەکرێت. ڕاستە پەیوەندی بەهێزی پارتی لەگەڵ ئەنکەرە، وایکردووە یەکێتی زیادتر لە ئێران و هێزە شیعییەکانی عیراق، ئەوانەی نزیکن لە تاران، نزیک بێتەوە، بەڵام گومان لەوەدا نییە، ئەگەر یەکێتی مەبەستی بێت ببێتە یاریزانێکی کاریگەر لە ناوچەکەدا دەبێت پەیوەندییەکانی لەگەڵ تورکیادا بەرەو ئاستێکی باشتر لەوەی کە ئێستا هەیە ببات، ڕەنگە ئەوە باشترین ڕێگەیەکیش بێت بتوانێت بەهۆیەوە هەژمونی پارتی بەسەر هەرێمی کوردستانەوە بچووکتر بکاتەوە، بەڵام پرسیارە کۆکییەکە ئەوەیە، ئایا پارتی و یەکێتی، تەنانەت هێزە سیاسییەکانی بەغداش، هێزی ئەوەیان هەیە دەرفەتی پەیوەندی هەمەجۆری هاوسەنگیان لەگەڵ وڵاتانی دەوروبەر بۆ بڕەخسێنێت، بێگومان بە لەبەرچاوگرتنی ئەزموونی ڕابردوو و ئێستای ئەم هێزە سیاسییانە، وەڵامێکی دڵخۆشکەر وەرناگرینەوە.  
   ئەوەی پێویستە دواجار ئاماژەی پێبدەین ئەوەیە، ئایا هەڕەشەکانی تورکیا و پەیامەکانی سەبارەت بە بوونی تیرۆر لە خاکی عیراق و هەرێم، هەوڵدانی بۆ تۆمەتبارکردن و بە شەیتانکردنی سلێمانی، سەردان و گەشتی وەفدە باڵا سیاسی، هەواڵگری، سەربازی و ئەمنییەکانی بۆ بەغدا و هەولێر، دەکرێ وەک هەوڵدان بە دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی فراوانی ئەنکەرە لە بەرامبەر (PKK) لە ناوچەکە ببینرێت، تایبەت دوای ئەو زیانە گیانییە قورسانەی لە چەند مانگی رابردوو لەلاین هێزەکانی پارتی کرێکارانی کوردستانەوە بەر هێزەکانی تورکیا کەوت، یان تەنیا هەڕەشە وەک ڕەگەزێکی سیاسی و  بۆ هێنانەدی ئامانجە سیاسییەکانی ئەنکەرەیە بە ڕێگەی دیپلۆماسی، ئایا ئەنکەرە لە تەواوی ئۆپەراسیۆنەکانی پێشتردا لە ماوەی چل ساڵی ڕابردوودا، چی بەدەستهێناوە، یان ڕاستتر بڵێین ئەوەی بەدەستیهێناوە توانیویەتی تینوێتی ئەنکەرە و شەقامی تورکیا بشکێنێت، ئەوە وێڕای ئەو دیوە نێگەتیڤەی کە هەمیشە لە ئەنجامی جەنگ و درێژەکێشانی خوێنڕشتن دەکەوێتەوە، کە دوور نییە خوێن و قوربانی زۆر کاریگەری ئەرێنی بکاتە سەر شەقام و دەنگدەرانی هەر پارتێکی سیاسی دیاریکراو، وەک چۆن دەتوانێت لە هەندێ ناوەندی کۆمەڵایەتیدا دەنگی بۆ کۆبکاتەوە. ڕۆژانێکی کورتی ئایندە، لەبارتربوونی دۆخی کەشوهەوای ناوچەکە، تایبەت دوای هێنانی لیوایەکی سەربازی عیراق بۆ سنورەکانی نێوان هێزەکانی (PKK) و تورکیا لە ناوچەکانی ئامێدی و هۆشدارییەکەی هەپەگە، وەڵام بە ئەگەر و گومانەکانی ئامادەسازی بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنێکی نوێی تورکیا لە ناوچەکە دەداتەوە.