غازی هەرێمی کوردستان بەسەر لاشەی کێدا دەڕوات؟ یەکێتی یان پارتی؟

ڕاپۆرت

01/05/2022‌ 622 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:

ڕۆژی پێنجشەممە لەنێو تەمومژی دۆخی سیاسی هەرێمی کوردستان‌و لێدوانی توندی پارتی دیموکراتی کوردستان‌و یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەرامبەر یەکتر، بافڵ تاڵەبانی هاوسەرۆکی یەکێتی گەیشتە شاری هەولێرو لەگەڵیدا هەواڵی کۆبوونەوەی بافڵ تاڵەبانی لەگەڵ دیبلۆماتکارو نوێنەری وڵاتان لەهەرێم بڵاوبووەوە، سەرەتا پێشبینیکرا کۆبوونەوەیەکی ئاسایی بێت‌و تیایدا هاوسەرۆکەکەی یەکێتی نیگەرانیی خۆی بەرامبەر مامەڵەی پارتی بۆ شاری سلێمانی بەدیبلۆماتکارەکان ئاشکرابکات، بەڵام دواتر دەرکەوت کۆبوونەوەکە لەوە گەورەتر بووە کێشەی نەناردنی موچەو خزمەتگوزاریی تیادابێت.


کۆبوونەوەکە بەئامادەبوونی سەرکردایەتیە دیارەکانییەکێتی لەهەولێرو سلێمانی ئەنجامدراو تەنانەت ئامادەبوونی ڕێواز فایەق سەرۆکی پەرلەمان لەکۆبوونەوەکەدا، ئاماژەیە بۆ قۆناغێکی نوێی ڕوبەڕوبونەوەی یەکێتی لەگەڵ پارتی.

بەتەماشاکردنی ڕاگەیەندراوی کۆبوونەوەکە ڕاستەوخۆ دیمەنەکانی ڕۆژانی بەر لەڕووداوەکانی هەشتی تەمموزی ساڵی ڕابردوو هاتنەوە بەرچاو، کاتێک لاهور شێخ جەنگی هاوسەرۆکی یەکێتی پەیوەندییەکانی حزبەکەی لەگەڵ پارتی گەیاندبووە ئەوپەڕی توندی.

دوای هەشتی تەمموز زۆرجار باس لەوەدەکرا، بافڵ تاڵەبانی بەپشتگیریی پارتی‌و تورکیا هاوسەرۆکەکەی دیکەی لەدەسەڵات دورخستووەتەوە، بەڵام ئێستا ئەو جوڵە سیاسییەی بافڵ تاڵەبانی دەستیپێکردووە، هەم لێدانە لەبەرژەوەندیی تورکیا بەوپێیەی بەقورسی لەسەرخەتە بۆ گواستنەوەی گازی سروشتیی هەرێمی کوردستان لەڕێگەی وڵاتەکەیەوە، هەم ڕوبەڕوبونەوەیەکی توندی پارتیە لەسەر چەند دۆسیەیەکی جیاواز.

دیارترین ئەو دوو دۆسیەیەی ئێستا ناکۆکیەکانی پارتی‌و یەکێتی گەیاندووەتە ئاستی مریشکە ڕەشە، هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان‌و هەناردەکردنی گازی هەرێمە بۆ ئەوروپا... یەکێتی دەیەوێت یاسای هەڵبژاردن هەمواربکرێتەوەو گۆڕانکاریی ڕیشەیی لەهەڵبژاردندا بکرێت، هاوکات دەیەوێت پارتی سەربەخۆ دەست بۆ گازی سروشتی نەبات کە زۆرینەی گازەکە لەچوارچێوەی سنوری دەسەڵاتی زۆنی سەوزدایە.

گازی سروشتی لەوە دەرچووە ڕەهەندێکی نێوخۆیی هەبێت، بەڵکو ئێستا ئەو بابەتە لەسەر ئاستی هەرێمی‌و جیهانیی بووەتە پرسێکی گەرم‌و یاریکەرە نێودەوڵەتیەکان ڕۆڵیان تیایدا هەیە:

تورکیا دەیەوێت لەڕێی گازی هەرێمەوە بەرامبەر ڕوسیا بەهێزبێت‌و وەک کارتی فشاری سیاسی لەسوریاو ئۆکرانیا بەکاریبهێنێت، تا ڤلادیمێر پۆتن ناچار بەسازش بکات، هەرچی بەریتانیایە بەهاندانی ئەمریکا دەیەوێت بەهەناردەکردنی گازی سروشتی هەرێم تۆڵە لەکەلـلەڕەقیەکەی پۆتن بکاتەوەو بەیەکجاریی پشت لەگازی سروشتی ڕوسیا بکات.

ڕوسیا بەوپێیەی هێشتا لەعێراق خاوەنی نفوزێکی بەهێزی سیاسی‌و سەربازیی نییە، بۆ ڕێگریکردن لەهەناردەکردنی گازی سروشتی هەرێم بۆ ئەوروپا هانای بۆ دۆستەکەی لەناوچەکە کە ئێرانە بردووە، ئێرانیش لەپاڵیەکێتی بۆ ڕێگریکردن لەگازی سروشتی هەرێم بۆ ئەوروپا وەستاوە.

بافڵ تاڵەبانی لەکۆبوونەوەی لەگەڵ دیبلۆماتکاری وڵاتان بەڕوونی وتبووی "دەبێت گازی سروشتی بەسەر لاشەی ئەودا هەناردە بکرێت" ئەوەش ڕونترین پەیامی یەکێتی بوو بۆ پارتی بەبێ پێچ‌و پەناو خوێندنەوەی جیاواز، بەڵام پارتی بەر لەوەی دوا قسەی خۆی بکات دەیەوێت ڕەواج بدات بەبابەتی پشتگیریکردنی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆک وەزیران لەهەناردەکردنی گازی سروشتی هەرێمی کوردستان.

بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی تایبەت دەست شارپرێس کەوتوون، هۆکاری بێدەنگیی قوباد تاڵەبانی لەجوڵەکانی بافڵ تاڵەبانی برای، پەیوەندیی نییە بەوەی قوباد تاڵەبانی لەگەڵ ناردنی گازی سروشتی هەرێم بێت لەڕێگەی تورکیاوە، بەڵکو ئەو دەیەوێت لەڕێگەی حکومەتی عێراقەوە ئەوکارە بکرێت‌و سەرەتا لەبەغداوە ڕێککەوتنی لەسەربکرێت.

ماوەیەکە باس لەوەدەکرێت لەسنوری چەمچەماڵ پارتی هێزی سەربازیی دروستکردووە، بەوپێیەی چەمچەماڵ ناوچە بەپیتەکەی گازی سروشتیی هەرێمی کوردستانە، هێزی سەربازیش لەو ناوچەیە واتای خۆی هەیە، بەڵام دوای کۆبوونەوەی بافڵ تاڵەبانی لەگەڵ دیبلۆماتکارەکان جوڵەیەکی نوێ ئەوەی سەلماند کە بابەتەکە ئەگەری هەیە پەلبکێشێت بۆڕوبەڕبونەوەی سەربازیی، کاتێک وەهاب هەڵەبجەیی فەرماندەی هێزی دژەتیرۆر لەڕاگەیەندراوێکدا پاڵپشتی‌و هاوکاریی خۆی بۆ جوڵەکانی بافڵ تاڵەبانی ڕاگەیاند.

چاودێرانی سیاسی پێشبینیدەکەن قۆناغی داهاتووی جوڵە نوێیەکەی یەکێتی بەئاراستەی ئاشکراکردنی ڕای یەکێتی لەحکومەتی هەرێم بجوڵێت، بەواتای ئەوەی یەکێتی لەحکومەتدا بەڕوونی داوای ئەوەبکات هەولێرو بەغدا بەر لەهەر پایتەختێکی دیکە لەسەر گازی سروشتی هەرێم ڕێکبکەون، ئەوەش دەبێتە گورزێکی نوێ بۆ پارتی، چونکە پارتی نایەوێت گازەکە لەڕێگەی بەغداوە هەناردەی دەرەوە بکرێت.

ناکرێت ئۆپەراسیۆنەکانی ئەمدواییەی تورکیا لەهەرێمی کوردستان لەدۆسیەی گازی سروشتی دابماڵدرێت، چونکە بەڕای چاودێران، تورکیا دەیەوێت ئەنجامی ئۆپەراسیۆنی (چنگ-قوفڵ)، بەدروستکردنی ناوچەی ئارام لەناوچەکانی (زاب، مەتینا‌و ئاڤاشین) لەهەرێمی کوردستان کۆتاییبێت.

دروستکردنی ناوچەی ئارام ڕێگەخۆشکەر دەبێت بۆ گواستنەوەی گازی سروشتی هەرێمی کوردستان لەو ناوچەیەوە کە تورکیا تیایدا جێگیردەبێت‌و بەنرخێکیش دەبێت کە دڵخوازی تورکیا دەبێت.

پارتی کە بەتوندی پێداگرە لەوەی گازی هەرێمی کوردستان لەڕێگەی تورکیاوە هەناردە بکرێت‌و هاوشێوەی نەوتی هەرێم گرێبەستێکی درێژخایەن لەگەڵ تورکیا بکات بۆ هەناردەکردنی، لەئێستادا لەسەر چەند پرسێکی سیاسی‌و ئیداریی‌و دارایی لەناکۆکیەکی تونددایە لەگەڵ هاوتا حوکمڕانەکەی کە یەکێتییە.

دۆخی سیاسی‌و ئیداریی‌و کۆمەڵایەتی هەرێم بەتەواوی لەژێر هەڕەشەی لێکترازان‌و پەرتەوازەبوندایەو چاودێران پێیانوایە، وڵاتانی دەرەوە ڕۆڵى گەورەیان لەگۆڕەپانی هەرێم هەیەو ئەوەی ڕودەدات درێژکراوەی ململانێ نێودەوڵەتیەکانەو شەڕی بەوەکالەتی دەوڵەتانی دراوسێ‌و جیهانییە نەک شەڕی نێوخۆیی‌و ناکۆکی لەسەر بەرژەوەندی خەڵک.

پارتی کە هێندە ڕوشدە لەسەر هەناردەکردن‌و یەکێتیش کە بەو شێوەیە هاتۆتە مەیدانەکەو دەیەوێت پارتی ڕابگرێت، ئاخۆ لەکۆتاییدا گازی هەرێم بەسەر لاشەی کێدا دەڕوات، پارتی یان یەکێتیی؟