هەواڵى سیاسى
یەنی شەفاک/ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا لە باکۆ لەگەڵ هاوتا ئازەربایجانی و پاکستانییەکەی کۆبووەوە و لە چوارچێوەی هەوڵەکانی بۆ بەهێزکردنی هاوپەیمانی نێوان تورکیا و پاکستان و ئازەربایجان و پرسەکانی ناوچەکە لەوان ئاسایش و وزەى تاوتوێ کرد.
HORN REVIEW/ لە چوارچێوەیەکی فراوانتردا تورکیا چالاکییەکانی لە ئەفریقا قووڵتر دەکاتەوە لە ڕێگەی وەبەرهێنان و ژێرخانی ئەفریقا و فرۆشتنی بەرگرییەوە، ئەمەش وەک بەشێک لە ستراتیژیەتێک بۆ گۆڕینی ڕۆڵی ناوچەیی خۆی.
ANHA/ دانیشتوانی شاری قامیشلۆ داوای دەستوورێکی دیموکراتیک دەکەن بۆ ئاشتی ناوخۆیی لە تورکیا: ئاژانسی هەواڵی ئانها لە زاری دانیشتووانی قامیشلۆیەوە بڵاویکردووەتەوە، “بەبێ دەستوورێکی دیموکراسی لە تورکیا ئاشتی بوونی نییە” کە مافەکانی کورد و گرووپەکانی دیکە دەستەبەر بکات.
P.A. Turkey/ ئۆزگور ئۆزێل سەرۆکی ئۆپۆزسیۆن ستایشی سەرۆکی بەڕێوەبەرایەتی کاروباری ئایینی دەکات و هێرش دەکاتە سەر سیاسەتە ئابوورییەکانی حکومەت: لە گردبوونەوەیەکدا سەرۆکی پارتی کۆماریخوازی گەل (جەهەپە) ڕایگەیاند کە هەوڵەکانی سەرۆکی بەڕێوەبەرایەتی کاروباری ئایینی بێ وێنەیە. پاشان بە خێرایی هێرشێکی توندی کردە سەر سیاسەتە ئابوورییەکانی حکومەتی ئەردۆغان.

هەواڵى ئابوری
P.A. Turkey/ وەزیری دارایی تورکیا، مەهمەت شیمشەک، بە ئاشکرا دانی بەوەدانا کە وڵاتەکەی ڕووبەڕووی قەیرانێکی بەرچاوی تێچووی ژیان بووەتەوە و داواکارییەکانی ئەندامانی پارتە دەسەڵاتدارەکەی بۆ لێبوردنی گشتی باج ڕەتکردەوە.
Daily Excelsior/ ئەنقەرە بەنیازە تا ساڵی ٢٠٢٥ خەرجییەکانی بەرگری بۆ نزیکەی ٣٧.٥ ملیار دۆلار زیاد بکات، ئەمەش پێگەی خۆی لەناو ناتۆدا وەک هێزێکی سەربازیی گەشەسەندوو بەهێزتر دەکات.
The New Nation/ ڕاپۆرتێک ئاماژە بەوە دەکات کە کەرتی بەرگری تورکیا لە ماوەی دە مانگی یەکەمی ساڵی ٢٠٢٥دا نزیکەی ٦.٧ ملیار دۆلاری هەناردەى کردووە، ئەم گەشەیەش پێگەى تورکیای لەنێو هەناردەکارانی تەکنەلۆژیای سەربازیدا جێگیرکردووە.
بلومبێرگ/ڕاپۆرتێکی یۆنانی ئاشکرای دەکات کە زۆرێک لە تورکەکان گەشتی بازاڕکردن لە یۆنان ئەنجام دەدەن بۆ کڕینی پێداویستی هەرزانتر بەهۆی هەڵاوسان لە تورکیا، ئەمەش ڕەنگدانەوەی فشاری ڕاستەقینەیە لەسەر توانای کڕین.
ڕۆیتەرز/ بەرنامەی ئابووری مامناوەندی تورکیا کە پێشبینی دەکات لە ساڵی ٢٠٢٥دا هەڵاوسان بۆ نزیکەی ٢٨.٥% دابەزێت، ئامانجی گەیشتنە بەهەڵاوسانی تاک ژمارەیە تا ساڵی ٢٠٢٧.
AP News/ بانکی ناوەندی تورکیا لە هەوڵێکدا بۆ سنووردارکردنی هەڵاوسان و کەمکردنەوەی مەترسییە ئابوورییە بەرچاوەکان، ڕێژەی سوودی بۆ 46% بەرزکردەوە.

شیکارییەکی کورت
لە ڕووی ئابوورییەوە: لێدوانەکەی وەزیری دارایی کە دەڵێت قەیرانی تێچووی ژیان ڕاستەقینە و ڕەتکردنەوەی لێبوردنی باج ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە حکومەت هەوڵدەدات بۆ دیسپلینی دارایی سەرەڕای فشاری گشتی. بەڵام فراوانبوونی بەرچاوی خەرجییەکانی بەرگری دەتوانێت پشکی بودجەی گشتی زیاد بکات کە بۆ ئاسایش تەرخانکراوە لەسەر حیسابی گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی. ئابوری تورکیا لە ڕێگەی سیاسەتی دراوی توندترەوە هەوڵدەدات لە سووڕی هەڵاوسانی بەرز و لاوازی دراو ڕزگاری بێت، بەڵام مەترسییەکان هەر ماون (وەک پشتبەستن بە وزەی هاوردە و سیاسەتی دراوی و دارایی). گەشەی ئابووری پێشبینیکراو بە شێوەیەکی نائاسایی بەرز نییە- بۆ نموونە، گەشەکردنی نزیکەی 3.3% پێشبینی دەکرێت لە ساڵی 2025دا. کاریگەرییە سیاسی و ئابوورییەکان بەیەکەوە گرێدراون: قەیرانەکانی متمانە، دۆخی لیرە و وەبەرهێنانی بیانی هەموویان کاریگەری سەقامگیری سیاسی و دادوەرییان لەسەرە.
لە ڕووی سیاسییەوە: سەردانی بەرپرسانی تورکیا بۆ باکۆ و قوڵبوونەوەی هەژمونى تورکیا لە ئەفریقا ئاشکرای دەکات کە تورکیا هەوڵ دەدات پێگەی ستراتیژی خۆی لە گۆڕەپانی نێودەوڵەتیدا فراوانتر بکات. بەڵام ئەم ڕێبازە کاردانەوەی دارایی هەیە و ڕەنگە بکەوێتە بەر فشاری دەرەکی لەلایەن ڕکابەرە ناوچەییەکانەوە.
داواکارییەکانى دانیشتوانی شاری قامیشلۆ بۆ دەستوورێکی دیموکراتیک ڕەنگدانەوەی پرسی بەردەوامی کوردە لە تورکیا و ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە ئاشتی ناوخۆیی وەک بابەتێکی کراوە و ئاڵۆز ماوەتەوە. ئەم لێدوانە ئەوەمان بیردەخاتەوە کە هێشتا ڕەهەندە یاسایی و دەستوورییەکان وەک خاڵی دەستپێک بۆ گفتوگۆی سیاسی بەکاردەهێنرێن نەک تەنها ئاسایش یان ئابووری. ئەمەش بە ئەگەرێکی زۆرەوە دەتوانێت ببێتە هۆی دروستکردنى فشار لەلایەن پارتە کوردییەکان یان گروپە سیاسییەکانی دیکەی ناو دەوڵەتی تورکیا بەرەو گۆڕانکاری دەستوری یان یاسایی.
گۆڕینی تۆنی ئۆپۆزسیۆن بەرەو ئەو دامەزراوانەی پێشتر ڕەخنەیان لێدەگیرا (وەک بەڕێوەبەرایەتی کاروباری ئایینی) دەتوانێت ئاماژە بێت بۆ هەوڵدان بۆ دووبارە داڕشتنەوەی هاوپەیمانییە سیاسییەکان یان باشترکردنی وێنەی خۆی لەنێو هەندێک توێژی گشتیدا. گرنگیدان بە ئابووری و ئاستی ژیان، ئەوەمان بۆ دەردەخات کە شەڕی داهاتوو لەسەر گۆڕەپانی سیاسی تورکیا ڕەنگە تا ڕادەیەکی زۆر ئابووری بێت نەک تەنها سیاسی. ئەم جۆرە لێدوانە دەتوانێت ڕێگە خۆش بکات بۆ بانگەشەی هەڵبژاردن یان گوتارێکی نوێی ئۆپۆزسیۆن بە ئامانجی سەرنجڕاکێشانی ئەو کەسانەی کە بەهۆی هەڵاوسان یان بێکارییەوە کاریگەرییان لەسەرە.
هاوسەنگی هێزی کڕین: دیاردەی کڕینی کاڵا لە یۆنان لە لایەن تورکەکانەوە نیشانەیەکی هۆشدارییە کە هەڵاوسان و لاوازی لیرە ڕاستەوخۆ کاریگەری لەسەر هاووڵاتیان هەیە و دەکرێت سەرچاوەی ناسەقامگیری سیاسی و ئابووری پێکبهێنێت ئەگەر دۆخەکە بەبێ باشتربوون بەردەوام بێت.