بارزانی: ئەمریكا دەستخەڕۆی كردین‌و دەكرێت بایەكۆتی هەڵبژاردنیش بكرێت

ڕاپۆرت

22/02/2020‌ 4603 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:
كوردەكان بە هیواوە دەژین‌و ژیان دۆستن، دەستەپاچەیی‌و دەستەوەستانی بەلایانەوە نەنگییە، لە پاركی سامی عەبدولڕەحمان - كە پێش ساڵی 1991 سەربازگەیەگ بوو- لەهەولێر، پەیكەری محەمەد مەهدی جەواهیری لێیە‌، ئەمەش وەك وەفایەك بۆ ئەو شاعیرە، كە ساڵی 1962 هۆنراوەیەكی لەسەر كورد نووسیووەو لە كۆتایشدا وەسفی بارزانییەكان دەكات‌و كوردیش بە كوڕانی باكوور وەسف دەكات.

ڕێگەی سەری بڵند 
ئەو شوێنەیە، كە بارەگای سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانی لێیە، كتومت لە كاتژمێر 10 چاومان بە مەسعود بارزانی كەوت، لەو ساوەی دەستبەرداری سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان بووە، ئێمە یەكەم چاوپێكەوتنمان لەگەڵ ئەنجامدا‌.

پرسیار: دوای دەستبەرداربوونت لەسەرۆكایەتی هەرێم، ڕۆژانە چی دەكەیت؟ 
وتی: پێشمەرگە بووم و ئێستا هەر پێشمەرگەم.

لە كۆماری مەهابادەوە، كە تەمەنی 11 مانگ بوو، مەسعود بارزانی سەوداسەری ئازادی بووە، لەو پەرتووكەی (ولیام ئیغڵتن) ی دبلۆماتكارێكی ئەمریكی نووسیوویەتی، ناوی كۆماری كوردستان بوو، بەڵام بەفشاری وەزارەت دەرەوەی‌ ئەمریكا ناوەكەی گۆڕی بۆ كۆماری مهاباد، ‌بارزانی سەربەخۆیی بە مافی هەموو كوردێك دەزانی.

ڕاپرسی و سەربەخۆیی و بێ هەڵوێستی واشنتۆن.
ڕاپرسییەكە بەرێوەچوو، زۆرینەی گەلی كوردی باشوور دەنگیان بۆدا (93%) ، بارزانی ئەوە بە سەركەوتنێكی گەورە دەزانی بۆ گەلی كورد. 

ئەو ڕێژەیە بۆ ئەو شكۆهێنەر بوو، پێیوایە ڕاپرسییەكە بووەتە بنچینەیەكی پتەو  بۆ ئایندەی گەلی كورد، بەڵام دووبارەی‌ ناكەنەوە.

پرسیار: ئەی سەربەخۆیی چی بەسەرهات؟
ڕاپرسییەكە بۆ ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی نەبوو، تەنیا ئەوە بوو كورد بۆ یەكەمجار لەمێژوو گوزارە لە دید و بۆچوونی خۆی بكات.

ئەمریكا كوردی دەستخەڕۆ كرد، ئەوان وتیان لە مەڕ ئەو پرسە بێلایەن دەبن، دواتر پشتی بەغدایان گرت.

ئەمریكییەكان هەرگیز بەڵێنی پشتیوانییان پێ نەداوین، كە سەرەتا باسمان كرد، ئەوان دژ نەبوون و وتیان، كە بی لایەن دەبن، دواتر ڕاپرسییەكە ئەنجامدرا، بە كردەوە پشتی بەغدایان گرت. 

هەرگیز چاوەڕێی ئەو هەڵوستەی ئەمریكا نەبووین، پێمان گوتن سەربەخۆیی ڕاناگەیەنین، بە سەرپەرشتی ئێوە و نەتەوە یەكگرتووەكان دانوستان لەگەڵ بەغدا دەكەین، بەغداش دۆخەكەی قۆستەوە‌و نەفیری گشتییان ڕاگەیاند، بەڵام سوپاس بۆ خودا سەركەوتوو نەبوون.

سەبارەت بە هەڵوێستی دەوڵەتانی كەنداو، بارزان وتی: سوپاسی هەڵوێستی دەوڵەتانی عەرەبی بە گشتی و كەنداوییەكان بە تایبەتی دەكەم، هەڵوێستیان زۆر لەوانە ئابڕوومەندانەتر بوو، كە چاوەڕێی هەڵویستمان لێدەكردن، كەنداوییەكان هەڵوێستیان مرۆیی و ماقوڵ و هاوسەنگ بوو.

ئامۆژگارییان بۆ بەغدا
بارزانی پێیوایە دەبوو بەغدا سوود لە ئەزموونی هەرێمی كرودستان وەرگرێت، چونكە ئەوان دەستكەوتی زۆریان بەدەستهێناوە. 

ئەو دەڵێت: ئەو پێشنیارەیان بۆ بەغدا كردووە، بەڵام ئەوان ڕەتییان كردووەتەوە، بارزانی وتی: ئاشتەوایی ناوخۆ لە هەرێمی كوردستان، هۆكاری سەركەوتنیان بووە.

بارزانی وتیشی: ئاڵێنگاری هەرە گەورەیان تیرۆرە، هەروەها پشێوی ناوچە عەرەبی و ناوچەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و نەمانی هاوسەنگی و باری نالەباری ئابووری و دەستتێوەردانیش، كە ئاڵێنگاری گەورەن.

بازانی ئەوەش وت: بە هۆی دەستبار و هاریكاری نێوان گەلەكەمانەوە،‌ ئەوان لە هەرێمی كوردستان بەسەر تیرۆردا سەركەوتوون، كە لە دوای هاتنی داعش 1050 كیلۆمەتری سنووری هاوبەشمان لەگەڵ ئەواندا هەبوو. 

هەروەها وتیشی: بە هۆی تۆكمەی ڕێزەكانی كورد و پێشمەرگەوە، داعش و حەشدی شەعبی نەیانتوانی ڕێزەكانمان پەرت بكەن.

هەرێم و شەڕی داعش
پرسیار: ئایا مەتەڵی داعشتان بۆ ئاشكرا بوو؟ 
بارزانی وتی: ئێمە سەدەها كەسمان لە داعش كوشت و بەدیل گرتن، هەر‌ چەندە بەڵگەی حاشاهەڵنەگرمان بەدەستەوە نین، بەڵام دەوڵەت هەبوون هاریكاری داعش بوون و ئاراستەشیان دەكردن بەرەو هەرێمی كوردستان.

بارزانی دەڵێت: هەرچەندە جیاوازی هەیە لە نێوان هەولێر و سلێمانی، بەڵام ئەوان لەسەر پرسە ستراتیژییەكان یەكدەنگن و یەك پەرلەمان و یەك حكومەتییان هەیە. 

لەو ماوەیەش چاكسازی دارایی و ئابوروی لە پەرلەمان كەوتوونەكار، كە گەندەڵی لە هەرێمی كوردستان ڕیشەكێش دەكەن، حكومەتیش هەنگاوەكانی چاكسازی دەستپێكردوون و لێبڕاوانە جێبە‌جێیان دەكات.

ژنی كورد لە سەنگەرەكانی پێشەوە
لە ساڵی 2014 بەدواو بە تایبەتیش لە ساڵی 2017 ، كە جەنگی دژ بە داعش و حەشدی شەعبی گەرم بوو، بەهێزی ژنی كورد دەركەوت، كە چەكی كردەشان بۆ پاراستنی نیشتمانەكەی. 

بارزانی لەو بارەوە وتی: ژنی كورد لە مێژووی بزووتنەوەی ئازادیخوازی كوردیدا، رۆڵی هەبووە و چەكی هەڵگرتووە، بە تایبەتیش لە شۆڕشی ئەیلول، لەو شۆڕشەدا ژنی كوردی ڕۆڵی دایك و باوك و مامۆستا و جوتیاری گێڕاوە، ڕۆڵی لۆجستیشی لە شەڕدا هەبووە، ئەگەر ئەوان نەبان سەركەوتنەكانیش نەدەبوون، لە جەنگی داعشیشدا ڕۆڵی بەرچاوی هەبووە، چونكە باوەڕێ وابووە جەنگە پرسی ژیان و مردنە.

پەیوەندی لەگەڵ بەغدا لە ساڵی 2003 
بارزانی وتی: ئەو تاوانەی نوری مالیكی دژ بە ژن و مناڵانی كوردی لە هەرێمی كوردستان ئەنجامیدا، لە ئەنفال و كیمیابارانی سەدام حوسین كەمتر نەبوو، بەوەی بودجەی هەرێمی كوردستانی بڕی. 

بارزانی وتیشی: ئەوان لە دوای ڕوخانی بەعس ڕۆڵێكی كاریگەریان هەبوو لە پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییە سیاسییەی دروست بوو، بەشداربوون بە دووبارە بنیاتنانەوەی دامەزراوەكانی دەوڵەتی عێراق، بەشداربوون لە داڕشتنی دەستوور، بەڵام بەغدا پابەندی بنەماكانی دەستوور عێراق نەبوون، بۆیە پەیوەندییەكانیان لەگەڵ بەغدا بەرەو خراپی چوون.

كێ بەر‌پرسیاری وێرانكردنی دەوڵەتی عێراقە لە دوای سەدام‌؟
بارزانی وتی: تەنیا كەس و لایەنێك نییە، هەر كەس بە گوێرەی پێگەی بەرپرسیارییەتی خۆی ڕۆڵی هەبووە، بە گشتی ئارەزوویەك نەبوو بەرەو بنیاتنانی دەوڵەتی دامەزراوەیی و هەموو شتەكانیش لە گرێژنە چوون.

لەبارەی كەركوكەوە
بارزانی وتی: سەدام دیموگرافیای شارەكەی‌ گۆڕی، ڕێژەی كوردەكان لەشارەكە لە‌ 76% كەمبوونەوە بۆ 40%، دواتر حەشدی شەعبیش هێرشی كردەسە‌ر و داگیری كرد.

بارزانی وتی: رێككەوتنێك هەبوو لە بارەی كەركوك و ناوچە دابرێنراوەكانی دیكەی دەرەوەی  هەرێمی كوردستانی وەك خانەقین و شەنگال و هی دیكەش، هەروەك لە ماددەی 140 ی دەستوردا هاتووە كە دۆخەكە ئاسایی بكرێتەوە، ئینجا سەرژمێری ئەنجام بدرێت، دواتریش ڕاپرسی لە نێو دانیشتوانی ئەو ناوچانەدا بكرێت، كە ئەمە باشترین چارەسەرە. ئێستاش كەركوك لە بندەستی حەشدی شەعبییە و كوردەكان دەچەوسێنرێنەوە، ئەمەش تا كۆتایی یارایی قبوڵكردن نییە. بارزانی پێشی وایە لایەنێكی كوردی یارمەتیدەری هاتنەناوەی حەشد بووە بۆ كەركوك و هاوكارییان كردوون. 

كێ فرمانی هێرشكردنی بە حەشدی شەعبی كرد؟
بارزانی زۆر گلەیی لە ئەمریكییەكان هەیە بەوەی كوردیان دەستخەڕۆ كردووە، ڕێگەشی بە حەشد داوە چەك و تانكی ئەبڕامزی ئەمریكی بۆ داگیركردنەوەی كەركوك بەكاربێنێت، ئێرانیش لەو پرسەدا ڕۆڵی هەبوو.

سەبارەت بە یاسای هەڵبژارنی تازە بارزانی وتی: یاسا كۆنەكە باشترە، بە دووریشی نەزانی بایەكۆتی هەڵبژاردنی ئایندە بكەن.

سەبارەت بە دۆخی ئێستای عیراقیش بارزانی وتی: كاری یەكەمی هەر حكومەتێك دابینكردنی ئاسایش و خزمەتگوزارییەكانە بۆ هاووڵاتییان، دەمێكە حكومەتی عێراق ئەو مەرجانەی تێدا نەماون، ئەو دۆخەش ناكرێت بەردەوام بێت، هاووڵاتییان مافی ئەوەیان هەیە مافەكانیان داوا بكەن و ئێمەش لەگەڵ داواكارییەكانیانین، نابێت گەندەڵكاران سواری شەپۆلی ناڕەزاییەكانی خەڵكبن، خۆپیشاندەرانیش لەم پرسە وریا بوون و ڕێگەیان بە هەلپەرستان نەدوا شۆڕشەكەیان بدزن.

هەڵەكانی سەركەوتنی محەمەد تۆفیق عەلاوی
بارزانی پێی وایە سەرۆك وەزیری تازەی عێراق، پیاوێكی ڕێزدارە و لەخێزانێكی ناسراو و خانەدانی شاری بەغدایە، بەڵام ئەركەكەی سەرشانی قورس و گرانە، ئەمەش لە سایەی بوونی گروپە چەكدارەكانی دەرەوەی یاسا، كە پابەندی دەوڵەت نین.

ئاخۆ لەگەڵ ئەو حكومەتەن یاخود نا؟
وتی: ئەمە پەیوەستە بە هەڵوێستی ئەو حكومەتە و تێگەیشتنی لە پێگە دەستورییەكەی هەرێمی كوردستان، ئێستا نازانین چۆن دەبێت، ئێستا ئێمە رێز لەو حكومەتە تازە دەگرین، شاندێك لە بەغدان بۆ دانوستان لەو بارەوە، لەسەر بنەمای هەڵوێستی ئەوان، ئێمەش‌ هەڵوێستی خۆمان دەردەبڕین.

حەسەن نەسڕوڵا
سەبارەت بە قسەكانی حەسەن نەسڕوڵا، كە وتی: بارزانی لە جەنگی دژ بە داعش كاتێك قاسم سلێمانی بینییوە لەرزیووە و شێواوە... داوای یارمەتی لێكردووە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی داعش، بارزانی وتی: قسەكانی نەسروڵا هەڵبەستراون، لە وتارەكەشیدا نەیتوانییوە ڕۆڵە نمایشكارییەكەی‌ بە باشی بگێڕێت.

سەبارەت بە دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لێم پرسی، ئەویش وتی: ئەمریكا دەوڵەتێكی مەزنە، بێ ڕەزامەندی ئەو زۆر شت ناچنەسەر، كە لە 2011 لە عێراق چوونەدەرەوە، من دژی چوونەدەرەوەیان بووم و پێشبینیم كرد تیرۆر بەشێكی گەورەی خاكی عێراق داگیر بكات و ئەمەش وەڕاستگەڕا، كە ئەوان لێرەبان داعش نەدەهات هەڕەشە لە عێراق و هەرێم بكات. ئەو داوكارییەی ئێستا لە سۆزدارییەوە سەرچاوە دەگرێت و ئایندە و ئاسایشی عیراقی لەبەرچاو نەگرتووە. ئێستاش كە ئەمریكا بڕواتە دەرەوە، دوای 6 مانگ داعش دەگەڕێتەوە، بۆیە ئێمە دەنگمان بەو بڕێارە نەدا لە پەرلەمان و پێمان وایە مانەوەی ئەمریكییەكان لە ئێستادا گرنگ و پێویستە.

لەمەڕ كوردەكانی سوریا‌ بارزانی وتی: سەری لە ڕەفتارەكانی ئەمریكا سوڕماوە لەوەی چییان لە كوردەكانی ڕۆژئاوای كوردستان دەوێت، كوردەكانی ڕۆژئاوا تا ڕادەیەكی زۆر متمانەیان بە ئەمریكا نەماوە، ئەمریكییەكان لە هەوڵی بنیاتنانەوەی ئەو متمانەیەدان و ئەمەش كاتێكی زۆری پێویستە.

ئێران و دەستتێوەردانی لە عێراق
بارزان وتی: لە دوای ڕوخانی سەدام، هەڵێكی باش بۆ عێراقییەكان ڕەخسا، كە دەوڵەتێكی دامەزراوەیی دەستوری بنیات بنێن، لەو پێناوەدا كارمان كرد، بەڵام هەڵە گەورەكە ئەوە بوو، كە ئەمریكا ڕۆڵی خۆی گۆڕی لە ڕزگاركەرەوە بۆ داگیركەر، ئەمەش پێچەوانەی ئەوە بوو كە لە كۆنگرەی لەندەنی كانونی یەكەمی 2002 لەسەری رێككەوتبووین.

لە دوای چوونەدەرەوەشیان لە عێراق لە ساڵی 2011، بۆشاییەكی سیاسی گەوریان جێهێشت و ئێرانیش پڕیكردەوە، بەمەش تاران بووە خاوەن هەژموونی گەورە لە عێراقدا، دەكرێت پەیوەندییەكانی عێراق لەگەڵ ئێران سرووشتی بن، بەڵام ناكرێت ڕاسپاردەی هیچ دەوڵەتێك بەسەر عێراقەوە قبوڵبكرێت.

بارزانی وتیشی: بە هۆی هاتنەناوەی داعشەوە، حەشدی شەعبی دروست بوو، ئەوان ئازاییانە دژی داعش جەنگان، دوای داعشیش ئەو هێزانە پەر‌ش و بڵاوبوون و ڕێكخراو نەبوون‌و یەك سەركردایەتییان نەبوو، بەمەش‌ گروپە چەكدارەكان دروست بوون، هەندێك لەوان جێگەی ڕێزداری ئێمەن و دژی داعش جەنگاون، هەندێكی دیكەیان مافیا و چەتەگەرییان دروست كردوون و چارەنووسی وڵاتیان كەوتووەتە دەست و ڕێگرن لە بەردەم هەر بنیاتنان و پەرەپێدانێك لە  وڵاتدا.

ئێرانییەكان بە دوو زمان لەگەڵ ئێوە هاتوونەگۆ، زمانێكی نەرم و زمانێكی هەڕەشەئامێز، لە چاوپێكەوتنتان لەگەڵ شەرقوئەوست واتان وتووە، ئەو كاتەی خەریكی ڕیفراندۆم بوون، ئایا ئێوە كام زمانەتان بە هەند وەرگرت؟

بارزانی لەوەڵامدا وتی: ڕاپرسی مافێكی سرووشتییە و دەوڵەتی عێراقش كاتی خۆی لە دوای جەنگی یەكەمی جیهانی لەسەر بنەمای هاوبەشبەندی نێوان كورد و عەرەب دامەزراوە، كەچی هێشتا نەبووینە خاوەن مافی هاووڵاتیبوون و هاوبەشبەندنی ڕاستەقینە.

وتیشی: دوای ڕوخانی سەدام لە 2003 چووینە بەغدا و دەوڵەتی عێراقی تازەمان‌ لەسەر بنەمای ماف و ئەركی یەكسان و ئازادی یەكگرتنەوەی نێوانمان بنیاتنایەوە، پەرلەمانی كوردستانیش ئەو بڕیارەیدا.

دوای ماوەیەكی زۆر بۆمان دەركەوت بەغدا ئەو هاوبەشبەندییە ڕەتدەكاتەوەو بۆ ئێمەش‌ پاشكۆیەتی جێگەی قبوڵكردن نییە، بۆیە ڕاپرسیمان كرد، تا هەموویان بزانن گەلی كورد چی دەوێت، دواتریش نیازمان هەبوو لەگەڵیان بچینە گفتوگۆوەـ ئەوان  نەرێنییانە ئەو هەلەیان قۆزتەوە، پێم وابوو فشاریان لەسەر دروست دەبێت، بەڵام لایەنێكی كوردی یارمەتیدەری بەغدا بوون، بۆیە هەڕەشەكان سرووشتی بوون و ئێمەش ئامادەی بەرەنگاربوونەوە بووین، ئێرانییەكان و لایەنی دیكەش درەنگ وەختانێك پەیوەندییان پێوە كردین، تەنانەت ئەمریكییەكانیش سەرەتا پێیان وابوو ڕاپرسییەكەی ئێمە كارتی فشارە، بەڵام پرسەكە بۆ ئێمە لەوە گرنگتر و چارەنوسسازتر بوو، ئێمە مافی خۆمانە دەستی پێوە بگرین و ناكرێت دەستبەرداریبین، بەڵام ئەمە واتای ئەوە نییە سەربەخۆیی ڕادەگەیەنین.

هەڕەشەكان، یان دبلۆماسەتی ئێرانی چۆن بوون؟ كامتان بە هەند وەرگرت؟ 
بارزانی وتی: ئەگەر بیان وتبایە ئەوە مافی خۆتانە و ئێستا كات و سات لەبار نییە، دۆخەكە لە ئێستا باشتر دەبوو، كەچی ئەوان هەڕەشەی دەركردن  و كوشتن و سەربرین و بێبەشی لە مافەكانیان لێدەكردین، دەیان وت جوداخوازن، ئێمەش‌ ئەم قسانە ڕەتدەكەینەوە و قبوڵیان ناكەین.

ئەوەشی وت: ئێرانییەكان هاتنەلام و بە ئەدەبەوە قسەیان لەگەڵ كردم، ئەوەی لە میدیا دەیانوت پەیوەندی بە خۆیانەوە هەیە، من هەڕەشەی هیچ لایەن و دەوڵەتێك قبوڵ ناكەم، ئێمە هەڕەشەكانمان بە هەند وەرگرتن، ئەگەر هاوكاری نەكرابان، هەڕەشەكانیان هیچ نرخێكی نەدەبوو.

ونبوونی سونەكان لە نێو لایەنە عێراقییەكاندا
بارزانی ئامۆژگاری سونەكانی عێراقی كرد فیدڕالیەتێك بۆ خۆیان دروست بكەن، بەڵام ئەوە ڕووینەدا، سونەكانی عێراق بایكۆتی پڕۆسەی سیاسییان كرد، كە نەرێنییانە بەسەریاندا شكایەوە. 

سونەكان نیازیان وایە فیدڕاڵیەتێك دروست، تۆ دەڵێی چی؟
بارزانی وتی: سونەكان هەڵەیەكی گەورەیان كرد، كە بایكۆتی پڕۆسەی سیاسییان كرد، 3 جار میوانداریم كردن لە هەولێر و دۆخی ناوچەكەم بۆ ڕوون كردنەوە بەوەی عێراق و ناوچەكە گۆڕانیان بەسەردا هاتووە و ئەوانیش دەبێت بە خۆیاندا بچنەوە، كەچی ئەوان لە بن كاریگەری ڕۆشنبیرییە كۆنەكەیاندا بوون.

وتیشی: دوای داڕشتنی دەستوری عێراق، هەموو لایەك باوەڕیان بەوە بوو، كە فیدڕالیەت بنەمایە بۆ دابەشكردنی یەكسانی سامان و دەسەڵات، تەنانەت سەرەتا شیعەكانیش بەوە ڕازی بوون، بەڵام سونەكان ڕەتیان كردەوە، دواتریش هاوكێشە سیاسییەكە گۆڕا.

سونەكان دوو هەڵەی گەورەیان كرد: یەكەم، پڕۆسەی سیاسییان بایەكۆت كرد، دووەم، فیدڕاڵیەتییان ڕەتكردەووە.

ئێستا درەنگە دوای فیدڕاڵی بكەن؟ 
بارزانی وتی: ئاڵۆزییەك لەو پرسەدا هەیە.

داعش و توركیا
میدیاكان باس لەوە دەكەن، كە پەیوەندییەكی ڕاستەوخۆ لە نێوان داعش و توركیادا هەیە، هەروەك ڕۆژنامەی فایننشاڵ تایمز باسی لێوە كردووە، ئێوە لەوبارەوە دەڵێن چی؟
بارزانی وتی: لەسەرەتادا لەگەڵ داعش كەوتینە جەنگەوە، بینیمان ئەوان لە ڕەگەزنامەی جیا جیا پێكهاتوون، بێگومان زۆرینەیان لە سنوری توركیاوە دەهاتنە سوریا و عێراق، یان لە وانەیە لە ڕێگەی دەریاوە لە دەوڵەتی دیكەوە گەیشتبنە سوریا، نازانم توركیا تا چ ڕادەیەك دەیتوانی سنورەكانی خۆی بە ڕووی داعشەكاندا دابخات و نەهێڵێت دزە بكەنە ناوچەكەوە، لەوانەشە گروپی تایبەت هەبووبن، كە بێ ئاگاداری حكومەتی توركیا كارئاسانیان بۆ داعشەكان كردبێت، بەڵام ئەوەی لێی دڵنیاین، كە داعشەكان لە سنووری توركیاوە دەهاتنە ناوچەكەوە.

بارزانی ئەوەشی وت: ئێستا لە باكووری سوریا ئەو گروپانەی لێن، كە لەسەر توركیا حسابن، ئەوان زۆرینەیان سورین و بەپشتیوانی توركیا كوشتار لە دژی كوردەكانی ڕۆژئاوا ئەنجام دەدەن، بە تایبەتیش لە عفرین.
 
ئێوە چیتان كردووە بۆ ئەم پرسە؟ 
بارزانی وتی: ناڕەزایمان دەربڕیووە، ئەو هەڵوێستەشمان بە توركیا گەیاندووە، كە ئەو گروپە چەكدارانە چ ڕەفتارێك دەنوێنن.

بارزانی و سەدام
بارزانی چەندەها جار سەدامی بینییوە، ئەو باسی لە گۆڕانی كەسایەتی سەدام كرد، بارزانی وتی: جیاوازییەكە 180 پلەیە، یەكەمجار لە ساڵی 1970 لە كاتی دانوستانەكانی شۆڕشی ئەیلول لەگەڵ حكومەتی عێراق لەگەڵ باوكم بینیمان، خاكەڕا و خوێنگەرم و چوست و چالاك بوو، لە ساڵی 1991 كە بینیم، تەواو گۆرا بوو. 

بارزانی وتیشی: دووەمجار بینیم پێی وتم: نرخاندنی هەیە لەوەی لە بەغدا لەو دۆخە ناهەموارەی ئەوسا چاوم پێیكەوتووە، وتی: دەبێت ڕێكبكەوین. پێم وت: من خۆشحاڵم و ڕۆڵی تۆم لە بیرە لە ڕێككەوتننامەی 11 ی ئازار، تۆش دەزانی دوای ئەوە چی ڕوویدا، چی بەسەر كەس و كارە و هۆز و نەتەوەكەمدا هات، بە هەزارەهایان لێ كوژران، بە ناو دەریایەك خوێندا هاتوومە بەغدا، لە دووەم دیداردا بە پێچەوانەی جاری یەكەم، كەسایەتییەكی خۆبەزلزان و لووتبەرز بوو.

لە لەسێدارەدانی سەدامدا پرسی پێكراوە؟ 
وتی: ئێمە دژ بە لە سێدارەدانی نەبووین، بەڵام دژ ئەوە بووین لە ڕۆژی جەژن لە سێدارە بدرێت، لەو پرسەدا پرسمان پێنەكرا، لە ڕێگەی میدیاكانەوە و لە كاتی لە سێدارەدانیدا ئەوەمان زانی.

ئیسڕائیل‌و كوردستان
دوا پرسیارم سەربارەت بە ئیسڕائیل و پلانەكەی دۆناڵد ترامپ بوو بۆ ئاشتی، كە بە مامەڵەی سەدە ناسراوە، پێمان وت ئایا ئێوە چۆنی دەبینن؟ ئایا ئەوان ئامادەن پەیوەندی لەگەڵ تەلئەبیب ببەستن؟ 

بارزانی وتی: ئێمە بەشێكین لە عێراق، ئەگەر ئیسڕائیل باڵوێزخانە لە بەغدا بكاتەوە، كۆنسوڵخانەیەكیش لەهەولێر دەكاتەوە، ئەو كات ئێمە پێشوازی لێ دەكەین، بەڵام بێ ئەوە، پەیوەندی لە نێوان ئێمە و ئیسڕائیلدا دروست نابێت. 

بارزانی ئەوەشی وت: پێمان وایە‌ پەیوەندی دروستكردن لەگەڵ ئیسڕائیل بووەتە كارێكی سروشتی، كەس ناتوانێت ئیسڕائیلییەكان بهاوێتە ناو دەریاوە، پێم وایە ئێستا زۆرینەی دەوڵەتانی عەرەبی پەیوەندییان لەگەڵ ئیسڕائیلدا هەیە، ئەمەش‌ سرووشتییە و كارێكی باشە.

بارزانی لە بارەی مامەڵەی سەدەوە وتی: پێم وایە هەر پرۆژیەك بۆ ئاشتی لە شەڕ باشترە، بەڵام شێوازی مامەڵەكردن لەگەڵیدا، پەیوەستە بە لایەنی پەیوەندیدارەوە. هەرگز جەنگ  ئەنجامێكی نابێت، ئەزموونی جنگەكانی 1956 و 1967 و 1973 و دەیان شەری بچوكی دیكە سەلماندیان كە هچ لەو جەنگانە سەركەوتوو نەبوون.

سەرچاوە: IDEPEDENT عەرەبییە
وەرگێران: لوقمان حاجی قادر