د. كامەران مەنتك

لەكەس شاراوە نییە كۆی ناوچەكە لەبەردەم گڕگرتنێكی گەورەدایەو ئەگەرێكی بەهێزی هەیە، لە هەر چركەیەكدا بێت دۆخەكە بتەقێتەوە، ئەو قۆناغە ئەگەرچی قۆناغێكی ئێجگار مەترسیدارو ترسناكە، بەڵام ناكرێت ئەوە فەرامۆش بكەین، كە ئەگەری رەخساندنی دەرفەتێكی گەورەشی بۆ كورد تیادایە، لەراستیدا شەڕی غەزە، كەدەتوانین بەكۆتا شەڕی سیستەمی تاكجەمسەری رۆژئاوایی، یاخود بەشەڕی مان ونەمان ودوا هەوڵی ئەو سیستەمە دابنێین بۆ مانەوەو داڕشتنەوەی جیهان لەسەر بنەمای ئەو نەخشە سیاسییەی، كە ئەو سیستەمە بۆ جیهان هەیەتی.

شەڕی غەزە، ئەگەرچی بانگەشەی ئەوەی بۆ دەكرێت، كە هەوڵێكە بۆ جێبەجێكردنی ئەو دۆكیومێنتە نهێنیانەی، كەباسی ئیسرائیلی گەورە دەكات، بەتایبەتیش ئەو دۆكیومێنتەی لەساڵی 1982 نوسراوەتەوە وتیایدا ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەسەر بنەمای قەوارەی سیاسی بچووكتر، واتە چەند دەوڵەتۆكەیەكی بچووك ولەسەر بنەمای ئەتنیكی ونەتەوەیی و ئاینی وتایفی دابەش دەكاتەوە، بەڵام ناكرێت ئەوە فەرامۆش بكەین، كە ئامانجی ئەو دۆكیومێنتە هیچ ناكۆكی وجیاوازییەكی لەگەڵ نەخشەی سیستەمی نوێی جیهانیدا نییە، كە لەساڵی 1990، نزیكەی دوای حەفتا ساڵ لەرەشەكوژی كورد، دەرفەتی دروستبوونی قەوارەیەكی سیاسی لەباشووری كوردستان هێنایە ئاراو دەرگاشی بۆ ئەو دەرفەتە لە پارچەكانی تریش خستە سەر پشت، بەڵام ئامادە نەبوونی سەركردایەتی كورد خۆی وبەهێزی دەوڵەتە هەرێمییەكان، خەریكە ئەو دەرفەتە لەباشوورو رۆژئاوای كوردستان بەرەو چارەنووسێكی نادیار دەبات!

لەناو ئەو بێهودەیی ورەشبینی وپاشا گەردانییەدا، خەریكە ئاسۆی دەرفەتێكی تر سەرهەڵدێنێت، لەبەرئەوەی هەر تێكشكاندنێكی نەخشەی سیاسیی ناوچەكە لەبەرژەوەندی كورد دایە، بەڵام جێگەی داخە كورد دیسان لەدەرەوەی مێژوودایەو ئامادەسازی بۆ ئەو دەرفەتەش نەكردووە، بەڵام ئەمە واتای ئەوە نییە، كە كورد دەبێت دەستەوەستان دابنێشێت چارەنووسی خۆی بداتە دەست ئەو باهۆزەی هەڵیكردووە، بەڵكو دەبێت كورد لەوە دڵنیا بێت تاوەكو ئێستا هێندە سەرچاوەی هێزی لەبەردەست دایە،  یارمەتی بدات رۆڵێكی كاریگەر لەو گۆڕانكاریانەدا ببینێت، بەمەرجێك ئامادە بێت سەرلەنوێ ولەسەر بنەمای جیۆستراتیژی ناوچەكە ستراتیژێك بۆ خۆی دابڕێژێتەوەو سەرچاوەی هێزەكانی نەك تەنیا لەباشووری كوردستان، بەڵكو لە هەموو كوردستان دابڕێژێتەوە ورێكبخاتەوە، ئەمەش دیارە دەبێت لەسەر هەردوو ئاستدا، كوردستانی و هەرێمی كاری بۆ بكرێت، لەسەر ئاستی كوردستانی دەست بەجێ ئەنجومەنێكی قۆناغی لەناكاو دابمەزرێت، كە حزبەكان وبەشێكی زۆر لە رۆشنبیران وتواناكانی هەموو پارچەكانی كوردستان لەخۆوە بگرێت، ئەگەر لەپشت پەردەشدا بێت، جۆرێك لەبەیەكەوە بیركردنەوەو كاركردن بێنێتە دی، بۆئەوەی لەو قۆناغە سەختەدا بەلایەنی كەم بە پێچەوانەو دژ بەیەكتر كار نەكەن، لەسەر ئاستی هەرێمیش، پێویستە دەستبەجێ بەرەیەكی بنكە فراوانی رزگاری نیشتمانی پێكبهێرێت، ئەویش بەرۆڵی خۆی حكومەتێكی رزگاری نیشتمانی دابمەزرێت وئامادەی بكات بۆئەوەی بتوانێت رووبەڕووی هەموو ئەگەرە چاوەڕوان كراوەكان بێتەوە، شان بەشانی ئەمەش دەستەیەكی راوێژكاری نیشتمانی، كە لەتوانا ئەقلێیەكانی كورد پێكبێت، دابمەزرێنێت، بۆئەوەی تاوەكو هەڵبژاردن دەكرێت، بتوانێت لەهەموو رووەكانەوە ئاسانكاری بۆ هەنگاوەكانی  ئەو حكومەتە نوێیە پێشكەش بكات، نابێت هەموو شتەكان لە چاوەڕوانی هەڵبژاردندا بهێڵرێتەوە، كە لەدۆخێكی وەكو ئێستای كوردستان كارێك ئاسان نییە، لەكاتێكدا كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی چرووك كراوەو دەبێت لەژێر مەرحەمەتی بەغدا وكۆمسیۆنەكەی ئەواندا چاوەڕوانی هەڵبژاردن بین، كە ئەمە وەك دەڵێن زیاتر لە خەونی حوشتر دەچێت!

ئەمە سەرباری ئەوەی لەدۆخێك ئاڵۆزی وەك ئێستا دا حكومەتەكان، سەرەڕای ئەنجامەكانی هەڵبژاردن دەیانەوێت هەموو هێزەكانی ناو دەسەڵات وئۆپۆزسیۆن بۆ رووبەڕووبوونەوەو رزگاركردن وپاراستنی نیشتمان بەكاربێنن، بینیمان ئیسرائیل چۆن دوای هێرشێ حەماس راستەوخۆ حكومەتی لەناكاوی دامەزراند!.

ناكرێت دەیان ساڵە خوێن بۆ ئەو دەرفەتە رژاوەو ئێستاش هەموو لایەك، تەنانەت هەندێك بەخۆشحاڵییەوە چاوەڕوانی توانەوەو لەناوچوونی بكەن، ئێستا كاتی ئەوەیە لەجیاتی تەنیا رەخنە بیر لە ئەلتەرناتیڤێك بكرێتەوە، چونكە قۆناغی رەخنە بەكۆتا هاتووەو بەسەرچووە، دەبێت هەموو تواناكان بەیەكەوە كۆبكرێنەوە، تاوەكو كوردیش لەو گۆڕانكارییە چاوەڕوان كراوانەدا بتوانێت بەرگری لەخۆی بكات و نەك بە تەنیا خۆی بپارێزێت، بگرە شوێپێیەكیش بۆ خۆی لەناو مێژوودا بكاتەوە، باشترین بژاردەش لەو قۆناغەدا ئەو هەنگاوانەیە، كە ئاماژەمان پێكرد، ئومێدەوارم میدیاكان ئەو بابەتە بكەنە بابەتی رۆژ ودڵسۆزانە كاری لەسەر بكەن، رای گشتی سیاسی وكۆمەڵگەیی لەكوردستان بۆ ئامادە بكەن.