هەواڵە سیاسییەکان
حورییەت Hürriyet/ لیژنەی هاوپشتی نیشتمانی پەرلەمان دەنگ لەسەر ئیمرالی دەدات: وەک دەوترێت لیژنەی هاوپشتی و برایەتی و دیموکراسی نیشتمانی لە پەرلەمان کۆبوونەوەیەکیان ئەنجامداوە و دەنگیان لەسەر پرسێکی پەیوەندیدار بە زیندانی ئیمراڵی (کە عەبدوڵڵا ئۆجالان سەرۆکی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) تێیدا زیندانی کراوە) داوە. ئەم کۆبوونەوەیە لە کاتێکدایە کە(DEM) پارتی پێداگری لەسەر سەردانی شاندێک بۆ ئۆجالان لە ئیمرالی بۆ گوێگرتن لە ئۆجالان، بەتایبەتی دوای داڕشتنەوەی ئەندامێتی کۆمیتەکە و زیادکردنی ئەندامانی نوێی بۆ شاندى DEM پارتى.
سۆزجو Sözcü/ ڕەخنەی ناوخۆیی لە ئۆپۆزسیۆن: ڕۆژنامەى سەباح ڕەخنەی توندی لە ئۆزگور ئۆزێل سەرۆکی پارتی گەلی کۆماری گرت و پرسیاری ئەوەی کرد: بۆچی ئۆزێل بەرگری لەم ڕیسواکردنە دەکات؟ (ئاماژە بە ئابڕوچونى بەرتیلدان)، ئاماژەیە بۆ ئەوەی سەرکردایەتی پارتەکە دەستی لەو مشتومڕەدا هەیە.
سۆزجو Sözcü/کەسێکی متمانەپێکراوی نزیکی سەرۆک ئەردۆغان دەست لەکار دەکێشێتەوە: هەواڵەکان وا بڵاوبوونەتەوە کە نزیکترین متمانەپێکراوی ئەردۆغان داوای کردووە لە ئەرکەکانی دووربخرێتەوە (دەستلەکارکێشانەوە)، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەگەری گرژی یان ناتەبایی ناوخۆیی لە بەرزترین ئاستەکانی دەسەڵاتدا.
سۆزجو Sözcü/بەرپرسێک لەسەر ڤیدیۆی کچەکەی دەستی لەکارکێشایەوە: مانشێتێک ئاماژەی بەوەدا کە بەرپرسێکی حکومەت دوای دەرکەوتنی گرتە ڤیدیۆییەکانی کچەکەی دەستی لەکارکێشایەوە، ئەمەش نوێنەرایەتی ئابڕوچونێکى ئەخلاقی دەکات کە بووە هۆی وازهێنانی لە پۆستێکى گشتی.
سۆزجو Sözcü/ تۆمەتەکانی گەندەڵی کە پەیوەندی بە سندوقەکانی یەکێتی ئەوروپاوە هەیە: تۆمەتێکی ڕاستەوخۆ خرایە پاڵ پارتى دەسەڵات کە "بە پارەی یەکێتی ئەوروپا پارەی ئەندامانی پارتی داد و گەشەپێدان (AKP) دابینکراوە"، تۆمەتێکی گەندەڵی جددی پێشنیاری دابیننەکردنى پارەی یارمەتییە ئەوروپییەکان دەکات بۆ ئەو لایەنانەی کە پەیوەندییان بە پارتی دەسەڵاتدارەوە هەیە.
یەنى شەفەک Yeni Şafak / کاردانەوەکانی جەهەپە: "ئاڵنگارى گەندەڵی ئۆزێل: پاککردنەوەی پارتی گەلی کۆماری" (Özel'e yolsuzluk resti: CHP'yi temizle). ئەم مانشێتە ئاماژە بەوە دەکات کە 10 نوێنەری جەهەپە نامەیەکیان بۆ ئۆزگور ئۆزێل سەرۆکی پارتەکە نووسیوە و داوایان کردووە پارتەکە لەو کەسانە پاکبکاتەوە کە تێوەگلاون لە گەندەڵی شارەوانییەکان یان سکاڵای یاسایی لەسەر ئەو تۆمەتانە تۆمار بکات.
یەنى شەفەک Yeni Şafak / کشانەوەی پارتی کرێکارانى کوردستان لەژێر چاودێریدایە (PKK'nın çekilmesi takip altında).. ڕۆژنامەکە دووپاتی کردەوە کە ڕێکخراوی هەواڵگریی نیشتمانیی تورکیا (MİT) لە نزیکەوە چاودێری کشانەوەی چەکدارانی پەکەکە دەکات لە کەمپەکانیان بەتایبەتی لە ناوچەی زاپ، هەروەها هێزە چەکدارەکانی تورکیا (TSK) چوونەتە ناو بەشێک لە گوندە چۆڵکراوەکان بۆ مەبەستی چاودێری.
جمهورييەت Cumhuriyet/ پرسەکانی دادپەروەری و مافی زیندانییەکان: ئیمامئۆغڵو وەڵامی ئازادنەکردنی دەمیرتاش و مزراکلی دەداتەوە. ئەم مانشێتە تیشک دەخاتە سەر نیگەرانییە بەردەوامەکان لە جێبەجێنەکردنی بڕیارەکانی دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپا و دەسەڵاتی دادوەری تورکیا کە فەرمانی ئازادکردنی سیاسەتمەدارانی ئۆپۆزسیۆنی وەک سەلاحەدین دەمیرتاش (سەرۆکی پێشووی پارتی دیموکراتی گەلان) و عەدنان مزراکلی (سەرۆکی پێشووی شارەوانی دیاربەکر) دەدات.
میللەت Milliyet /کۆمیتەی ئیمراڵی: هەموو چاوەکان لەسەر دەنگی چارەنووسسازەکەی کۆمیتەی ئیمرالی: ئەم مانشێتە ئاماژەیە بۆ دەنگدانێکی چارەنووسساز لە پەرلەمانی تورکیا (ئەنجوومەنی نیشتمانیی گەورە) سەبارەت بە دۆسیەی زیندانی ئیمرالی (کە عەبدوڵڵا ئۆجالان سەرۆکی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) تیایدا حوکمەکەی بەسەر دەبات). ئەم دەنگدانە بە شێوەیەکی گشتی ئەو کارانە دەگرێتەوە کە لەلایەن کۆمیتەی هاوپشتی نیشتمانی، برایەتی و دیموکراسیەوە ئەنجامدراون و جەخت لەسەر بەردەوامی هەستیاری و ناوەندییەتی ئەم پرسە لە کارنامەی سیاسی تورکیادا دەکاتەوە.
میللەت Milliyet / ئۆپەراسیۆنە ناوچەییەکان: کشانەوەی زاب هۆشدارییەک بۆ هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە): ئەمە ئاماژەیە بۆ جموجۆڵە سەربازییەکانی تورکیا لە ناوچەی زاب (باکوری عێراق) و بە هۆشدارییەکی ڕاستەوخۆ دادەنرێت کە ئاراستەی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) لە باکوری سوریا دەکرێت، ئەمەش بەردەوامبوونی سیاسەتی تورکیا بۆ بەدواداچوونی هێزە چەکدارە کوردییەکان لەودیو سنوورەوە پشتڕاست دەکاتەوە.
هەواڵە ئابووریەکان
سۆزجو Sözcü/ بۆرسەی مۆسکۆ (MOEX) بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی بەهۆی ئەو هەواڵانەی کە ئاماژەیان بەوە کرد کە ئیدارەی ترەمپ سەرۆکی پێشووی ئەمریکا پلانێکی نهێنی بۆ کۆتاییهێنان بە شەڕی ڕووسیا و ئۆکرانیا ئامادە کردووە، کە کاریگەری ئەرێنی لەسەر بازاڕەکانی ڕووسیا هەبووە.
سۆزجو Sözcü/ جێبەجێکردنى سیستمی دەرماڵەی: ئەم بەرنامە کۆمەڵایەتیە ئامانجی پاڵپشتی دارایی ڕاستەوخۆیە بۆ خێزانە کەمدەرامەتەکان و ئامرازێکی حکومەتە بۆ بەرەنگاربوونەوەی کاریگەرییەکانی هەڵاوسان و بەرزبوونەوەی تێچووی ژیان.
جمهورييەتCumhuriyet / قەیرانی گۆشت و قۆرخکاری: "هاوردەکردنی گۆشت لە تورکیا لە دەستی یەک کۆمپانیای بیانیدایە!": ڕۆژنامەکە بە توندی ڕەخنە لە بەرزبوونەوەی نرخی گۆشت و سیاسەتی هاوردەکردنی ستانداردی دەستەی گۆشت و شیرەمەنی (ESK) دەگرێت و ئاماژە بەوە دەکات کە پرۆسەکانی هێنانى گۆشت شەفافیەتیان تێدا نییە، تاکە کۆمپانیایەکی بیانی زاڵە بەسەر هاوردەکردنی گۆشتدا.
بیرگون Birgün / داتای بودجە ئاشکرای دەکرێت: 113 ملیار لیرەی تورکی بۆ بەڵێندەران: ڕەخنە لە شێوازی تەرخانکردنی پارەی بودجە، ئاماژە بە تەرخانکردنی بڕە پارەیەکی زۆر بۆ بەڵێندەران (بەزۆری نزیک لە حکومەت)، ئەمەش ڕەنگدانەوەی ئەولەویەتەکانی حکومەتە بۆ پڕۆژە گەورەکان.
هەواڵە سەربازییەکان
حورییەت Hürriyet/ سیستەمی بەرگری ئاسمانی موراد: تورکیا بە بەرهەمهێنانی سیستەمی بەرگری ئاسمانی موراد پەیوەندی بە کۆمەڵێک وڵاتی هەڵبژێردراوەوە کردووە: ئەم سیستمە بە دەستکەوتێکی تەکنەلۆژی ناوخۆیی دادەنرێت، جیا دەکرێتەوە بە توانای بینینی فڕۆکەکانی ئێف ١٦ و کیزیل ئێلما (واتە خاوەنی توانای خۆشاردنەوە لە ڕاداری دوژمن). ئەم هەنگاوە لە چوارچێوەی ستراتیژی نیشتمانیدا دێت بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی خۆبژێوی لە پیشەسازییەکانی بەرگری تورکیا و زیادکردنی سیستەمێکی پێشکەوتوو کە توانای شەڕکردن و ڕێگریکردن لە هێزە چەکدارەکان زیاد دەکات.
میللەت Milliyet / سیستەمی بەرگری ئاسمانی سیپەر: مانشێتێک سەبارەت بە سیستەمی بەرگری دروستکراوی تورکیا دەڵێت: "گەردەلولی سیپەر لە ئوسترالیا! ستوونی قوبە ئاسنین، تورکیا لە پێشەوەیە: ئەم مانشێتە تیشک دەخاتە سەر سەرکەوتنەکانی پیشەسازی بەرگری تورکیا، ئاماژە بەوە دەکات کە سیستەمی بەرگری ئاسمانی SİPER (کە ڕۆژنامەکە بە "ستوونی قوبە ئاسنین" وەسفی دەکات بەهۆی بەهێزییەکەیەوە) هەناردە دەکرێت یان گفتوگۆی لەسەر دەکرێت بۆ هەناردەکردن بۆ وڵاتانی وەک ئوسترالیا، ئەمەش ڕەنگدانەوەی پێشەنگی تورکیایە لە بواری تەکنەلۆژیای سەربازیدا.
ئاسایشی خۆراک و سەلامەتی خۆراک لە تورکیا
ڕاپۆرتێک کە لە ڕۆژنامەی کەرار بڵاوکراوەتەوە، هۆشدارییەکی جددی لەبارەی دۆخی ئاسایشی خۆراک و سەلامەتی خۆراک لە تورکیا دەخاتەڕوو، تیشک دەخاتە سەر بەرزبوونەوەی ژمارەی حاڵەتەکانی ژەهراویبوونی خۆراک. ئامارە ترسناکەکان ژمارەی حاڵەتەکانی ژەهراویبوون: ڕاپۆرتەکە ئاماژە بەوە دەکات کە نزیکەی 40 هەزار کەس لە تورکیا لەم ماوەیەى دواییدا تووشی ژەهراویبوونی خۆراک بوون . ڕۆژنامە و ڕاپۆرتە پەیوەندیدارەکان ئەم زیادبوونە دەگەڕێننەوە بۆ چەند هۆکارێکی سەرەکی، لەوانە:
نەبوونی چاودێری و پشکنین: ڕەخنە لە کەمی ژمارەی پشکنەر و لاوازی چاودێریکردنی زنجیرەکانی بەرهەمهێنان و دابەشکردن هەیە، لە کێڵگەکانەوە تا خاڵی کۆتایی فرۆشتن (چێشتخانە، بازاڕ، کارگەی بچووک).
بەکارهێنانی ماددە کیمیاییەکان (قڕکەر): زیادبوون و بێ جیاوازی بەکارهێنانی قڕکەر و ماددە کیمیاییە کشتوکاڵییەکان، بەبێ کۆنترۆڵکردنی پێویست، پاشماوەی زیانبەخش لە بەرهەمەکاندا بەجێدەهێڵێت.
گەندەڵی و خراپ بەڕێوەبردن: ئاماژە بەوە دەکرێت کە هەندێک لە بەرپرسان چاوپۆشی لە پێشێلکارییەکان دەکەن لە دامەزراوە گەورە و بچووکەکانی خۆراکدا بەهۆی خراپ بەڕێوەبردن یان گەندەڵی.
گۆڕینی ستانداردەکان: ئەو تۆمەتانەی کە حکومەت هەندێک ستانداردی سەلامەتی خۆراک و سنوورە ڕێگەپێدراوەکانی ماددە زیانبەخشەکانی پێشێل کردووە یان گۆڕانکارییان کردووە، بە ئامانجی ئاسانکاری بۆ بەرهەمهێنان و کەمکردنەوەی تێچوونەکان، لەسەر حیسابی تەندروستی بەکاربەر.
مەترسییەکانی تەندروستی گشتی: ژمارەی زۆری کەیسەکانى ژەهراوی بوونەکان، بارگرانییەکی گەورە لەسەر سیستەمی تەندروستی گشتی تورکیا (نەخۆشخانەکان و ژووری فریاکەوتن) دروست دەکات.
لەدەستدانی متمانە بە بەرهەمە ناوخۆییەکان: دووبارەبوونەوەی ئەم جۆرە ڕووداوانە زیان بە ناوبانگی بەرهەمە خۆراکییەکانی تورکیا دەگەیەنێت لە ئاستی ناوخۆ و لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیدا، ئەمەش ئەگەری هەیە کاریگەری لەسەر هەناردەکردنی خۆراکی تورکیا هەبێت.

پوختە
ڕۆژێکی پڕ لە جەنجاڵی هەواڵ، کە بە ململانێ ناوخۆییەکانی پەیوەندى دار بە دۆسیەی ئیمرالی و گەندەڵی، کە مەترسی لەسەر سەقامگیری هەردوو هاوپەیمانی دەسەڵاتدار و ئۆپۆزسیۆن دروست دەکات. لە کاتێکدا حکومەت هەوڵدەدات دەسەڵاتی ناوچەیی و دەستکەوتە ئابوورییەکانی خۆی دووپات بکاتەوە، ئەجێندای کۆمەڵایەتیی (ئاسایشی خۆراک و دادپەروەری) هێشتا وەک لاوازی سەرەکی ماوەتەوە، کە ئۆپۆزسیۆن بە توندی ئیستغلالى دەکات.